อาจารย์อายุ (โพ) นามเทพ: คนต่างด้าวซึ่งติดตามครอบครัวเพื่อลี้ภัยการเมืองในประเทศไทย

----------

บทนำ

----------

กรณีศึกษานี้เป็นกรณีที่ร้องขอความช่วยเหลือมาที่อาจารย์วรรณทนี รุ่งเรืองสภากุล คณะนิติศาสตร์  มหาวิทยาลัยพายัพ เมื่อต้นปี พ.ศ.25... โดยความร่วมมือระหว่างคณะนิติศาสตร์มหาวิทยาลัยพายัพ และศูนย์นิติศาสตร์ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ภายใต้การดูแลของรศ.ดร.พันธุ์ทิพย์  กาญจนะจิตรา สายสุนทร 

กรณีของ อาจารย์อายุ นามเทพ ได้รับเลือกเป็นกรณีศึกษาต้นแบบสำหรับการดำเนินการตามยุทธศาสตร์การจัดการปัญหาสถานะและสิทธิของบุคคล ในกลุ่มผู้ทำคุณประโยชน์แก่ประเทศไทย ตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 18 มกราคม 2548[1] โดยเป็นตัวแทนของคนต่างด้าวซึ่งเป็นคนไร้รัฐไร้สัญชาติที่เกิดนอกประเทศไทย ซึ่งอพยพหนีภัยการเมืองจากประเทศพม่าเข้ามาอาศัยอยู่ในประเทศไทยนานแล้ว ซึ่งได้ยื่นคำขอแปลงสัญชาติเป็นไทยตั้งแต่ พ.ศ......โดยปัจจุบันอยู่ระหว่างรอให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยลงนาม

-----------------------------------------------------

ข้อเท็จจริงของ อาจารย์อายุ (โพ) นามเทพ และครอบครัว[2]

-----------------------------------------------------

อาจารย์อายุ หรือ ด.ญ.อายุ โพ  เกิดเมื่อวันที่ ๒๓ กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๔๙๘ ที่ปาพันคอทุเรย์ ประเทศพม่า บิดา คือ  ดร.ยอร์ช แมนซรา โพ เกิดเมื่อวันที่ ๓ มิถุนายน พ.ศ.๒๔๕๓ มารดา คือ นางแอกเนส โพ เมื่อวันที่ ๒๙ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๔๖๓ ทั้งบิดามารดาเกิดในประเทศพม่าและมีชาติพันธุ์กะเหรี่ยง

เมื่อวันที่ ๑๐ มิถุนายน พ.ศ.๒๕๐๙ ดร.ยอร์ช แมนซรา โพ ได้นำสมาชิกในครอบครัวทั้งหมด ....คน ประกอบ ด้วยนางแอกเนส โพ(ภริยา) และลูกๆ ..... คน ได้แก่........ ขอลี้ภัยทางการเมืองเข้ามาอยู่ในประเทศไทย และได้รับอนุญาตให้อยู่ในประเทศไทยต่อดังปรากฏตามหนังสือที่ ๑๘๑๑/๒๕๐๒ จากสำนักทำเนียบนายกรัฐมนตรี เมื่อวันที่ ๒๘ พฤษภาคม ๒๕๐๒

ด้านการศึกษา

อาจารย์อายุเริ่มการศึกษาระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑ ณ โรงเรียนทองสวัสดิ์ วิทยาคาร อ.แม่สะเรียง จ.แม่ฮ่องสอน และ ย้ายไปศึกษาในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ ๓ จนกระทั่งจบการศึกษาในระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ณ โรงเรียนเรยีนาเชลี วิทยาลัย จังหวัดเชียงใหม่ หลังจากนั้นจึงได้สอบเข้าศึกษาต่อระดับปริญญาตรี โดยได้รับทุนเรียนเยี่ยมของมหาวิทยาลัยมาโดยตลอดจนกระทั่งสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรีศึกษาศาสตร์บัณฑิต สาขาดุริยศิลป์ เกียรตินิยมอันดับ ๒ จากคณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยพายัพ จังหวัดเชียงใหม่

ด้านชีวิตสมรส

อาจารย์อายุ แต่งงานและจดทะเบียนสมรสตามกฎหมายไทยกับนายเธียรชัย นามเทพ...... ณ ที่ว่าการอำเภอเมืองเชียงใหม่ เมื่อวันที่ ๒๓ มิถุนายน พ.ศ.๒๕๒๑ และอีกสองปีต่อมาในวันที่ ๗ มกราคม ๒๕๒๓ ก็ได้ให้กำเนิด ด.ช.เรมี นามเทพ บุตรชายคนโต ณ โรงพยาบาลแมคคอมิค ในปีถัดมาเมื่อวันที่๑๓ กรกฎาคม ๒๕๒ให้กำเนิด ด.ช.ศิลา นามเทพ บุตรชายคนรอง

ด้านการทำงาน[3]

ชีวิตการทำงานของอาจารย์อายุเริ่มต้นในปี พ.ศ. ๒๕๒๑ เมื่อได้รับการทาบทามให้เป็นอาจารย์ประจำภาควิชาดุริยศิลป์ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยพายัพ จังหวัดเชียงใหม่(หรือวิทยาลัยดุริยศิลป์ มหาวิทยาลัยพายัพ ในปัจจุบัน) และตลอดระยะเวลากว่า ๓๐ ปีที่ผ่านมา ในสถาบันอันทรงเกียรติแห่งนี้ อาจารย์อายุยังคงทำหน้าที่เรือจ้างให้กับเด็กๆที่รักเสียงดนตรีโดยไม่รู้สึกเหน็ดเหนื่อย[4] มีลูกศิษย์จบออกไปหลายสิบรุ่น เป็นจำนวนหลายพันคน  ผลิตนักร้องนักดนตรีที่มีคุณภาพระดับแนวหน้าให้กับวงการดนตรีของประเทศไทยมากมายจนนับไม่ถ้วน ทั้งที่เป็นเจ้าของโรงเรียนดนตรี ครูดนตรี  นักดนตรีอาชีพ และศิลปินระดับประเทศ เช่น คณะ Acapella ๗ สังกัดค่ายอาร์.เอส. คณะ ETC สังกัดค่ายแกรมมี่ รวมทั้งบุคคลที่อยู่เบื้องหลังในวงการดนตรีมากมาย

นอกจากการเป็นอาจารย์สอนขับร้องประสานเสียง ณ มหาวิทยาลัยพายัพ อาจารย์อายุยังได้รับเชิญเป็นผู้ควบคุมวงขับร้องประสานเสียง Payap Sacred Music Singers และเป็นที่ปรึกษาของคณะขับร้องประสานเสียง CM Voice Studio Chorus ของจังหวัดเชียงใหม่ อีกด้วย

นอกจากนั้น อาจารย์อายุยังใช้ความรู้ความสามารถในการรับใช้สังคม คือ เป็นวิทยากรด้านการขับร้องประสานเสียงทั้งในหน่วยงานศาสนาและในสถานศึกษาที่มีการสอนวิชาดนตรีในภาคเหนือ ภาคกลาง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออก และภาคใต้ตอนบน รวมทั้งเคยไปช่วยสอนในสถานพินิจฯ จังหวัดเชียงใหม่ นำคณะนักร้องไปแสดงในงานสำคัญๆ ของทางราชการ เช่น ในงาน SEA Games จังหวัดเชียงใหม่ งานประชุม APEC ที่จังหวัดเชียงใหม่ งานประชุมตำรวจโลก จังหวัดเชียงใหม่ จัดคอนเสิร์ตเพื่อการกุศลและงานอื่นๆ ของทางจังหวัด รวมไปถึงมีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรม To be Number One เสมอมา

ด้านการทำคุณประโยชน์แก่ประเทศชาติ

อาจารย์อายุ เป็นบุคคลหนึ่งที่ได้ทำคุณประโยชน์และสร้างชื่อเสียงให้แก่ประเทศไทยมาโดยตลอด กล่าวคือ ในเดือนตุลาคม พ.ศ.๒๕๒๑ หลังจบการศึกษาระดับปริญญาตรี อาจารย์อายุได้รับการคัดเลือกให้เป็นผู้แทนจากประเทศไทยในการเดินทางไปเผยแพร่วัฒนธรรมไทย ณ ฮ่องกง และเยอรมันตะวันตก ภายใต้การประสานความร่วมมือระหว่างกระทรวงมหาดไทย กระทรวงการต่างประเทศ และสถานฑูตเยอรมัน

โดยการนี้ ปลัดกระทรวงมหาดไทยได้พิจารณาอนุญาตให้อาจารย์อายุสามารถเดินทางไปเผยแพร่วัฒนธรรม ณ ต่างประเทศ และเดินทางกลับเข้ามาพำนักอยู่ในประเทศไทยในฐานะผู้ลี้ภัยการเมืองได้อีกครั้ง และได้ประสานต่อไปยังปลัดกระทรวงการต่างประเทศให้พิจารณาออกเอกสารการเดินทางพิเศษ Emergency Certificate หลังจากนั้นกระทรวงการต่างประเทศได้ออก Emergency Certificate (EC)[5] และได้ทำการตรวจลงตรากลับ(Re-entry Visa) ให้ใช้ได้ ๒ ครั้ง(ทั้งที่ ฮ่องกง และเยอรมันตะวันตก)แจ้งไปยังผู้บังคับการกองตรวจคนเข้าเมืองเพื่อประสานเรื่องกระบวนการในการเดินทางออกนอกประเทศ

อีก ๒๘ ปีต่อมา ในปี พ.ศ. 2549 อาจารย์อายุได้รับการคัดเลือกจากสมาคมขับร้องประสานเสียง(ประเทศไทย) และคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงวัฒนธรรม ให้เป็นตัวแทนประเทศไทยเพื่อเข้าร่วมการแข่งขัน World Choir Games ครั้งที่ 4 ณ เมืองเซียะเหมิน ประเทศจีน[6]

ในครั้งนี้ อาจารย์อายุได้รับอนุญาตจากกระทรวงมหาดไทยให้เดินทางไปเข้าร่วมการแข่งขันดังกล่าว และเดินทางกลับมาพำนักกับครอบครัวในประเทศไทยตามเดิม โดยกระทรวงการต่างประเทศได้ออกหนังสือเดินทาง Emergency Certificate(EC) [7]  และได้ทำการตรวจลงตรากลับ(Re-entry Visa) เพื่อให้อาจารย์อายุสามารถเดินทางกลับเข้ามาในประเทศไทยได้อีกครั้ง

ต่อมาในปี พ.ศ. 2551 อาจารย์อายุได้รับการคัดเลือกจากสมาคมขับร้องประสานเสียง(ประเทศไทย) และคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงวัฒนธรรม ให้เป็นตัวแทนประเทศไทยเพื่อเข้าร่วมการแข่งขัน World Choir Games ครั้งที่ 5 ณ กรุงกราซ ประเทศออสเตรีย ระหว่างวันที่ 9-19 กรกฎาคม 2551 โดยได้รับมอบหมายให้ทำหน้าที่ Voice coach ให้วงขับร้องประสานเสียง CM Voice Studio Chorus ซึ่งได้รับคัดเลือกให้เป็นตัวแทนของประเทศไทย โดยการเดินทางครั้งนี้อาจารย์ไปในฐานะตัวแทนประเทศไทย เพื่อเข้าร่วมการแข่งขัน World Choir Games และร่วมเผยแพร่และแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมทางดนตรีกับนานาประเทศจากทุกภูมิภาคทั่วโลก[8]

โดยครั้งนี้กระทรวงมหาดไทยได้มีหนังสืออนุญาต และขอความร่วมมือจากกระทรวงการต่างประเทศในการออกหนังสือเดินทางเพื่อเป็นตัวแทนประเทศไทยไปแข่งขัน Chior Olmpic ณ กรุงกราซ ประเทศออสเตรียการหลังจากได้รับอนุญาตจากกระทรวงมหาดไทยแล้ว อาจารย์ได้เดินทางขึ้นมากรุงเทพฯ ในวันที่ 30 มิถุนายน 2551 เพื่อติดต่อกรมการกงสุล กระทรวงการต่างประเทศ ในการออกหนังสือเดินทาง อาจารย์คาดว่าตัวเองคงได้รับหนังสือเดินทางพิเศษ(Emergency Certificate) เช่นการเดินทางครั้งก่อน แต่เนื่องจากประเทศออสเตรียเข้มงวดในการเข้า-ออกนอกประเทศเป็นอย่างมากจึงไม่อนุญาตให้ผู้มีหนังสือเดินทางพิเศษ เดินทางเข้าไปในประเทศ ดังนั้น กระทรวงการต่างประเทศจึงดำเนินการออกหนังสือเดินทางสำหรับคนต่างด้าว Travel Document for Aliens (TD)[9] และได้ทำการตรวจลงตรากลับ(Re-entry Visa) สำหรับการอนุญาตให้เดินทางกลับเข้ามาประเทศไทย โดยหนังสือเดินทางฉบับดังกล่าวมีอายุ 1 ปี

ในปี พ.ศ. 2552 อาจารย์อายุได้รับการทาบทามจาก.....ให้เดินทางไปแข่งขัน..... ณ ประเทศเกาหลี และได้รับการทาบทามจาก.....ให้เป็นผู้ควบคุมวงในการแข่งขัน World Choir Games ครั้งที่ 6 ณ กรุงปักกิ่ง ประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนจีน

---

[1]  ดูรายละเอียดของยุทธศาสตร์ฯ ได้ที่ภาคผนวก......

[2] ธันวา สิริเมธี. ชีวิตดั่งนิยายของนักเปียโนไร้สัญชาติ .สาละวินโพสต์ ฉบับที่ 22 ( 1 เมษายน – 15 พฤษภาคม 2548) http://www.salweennews.org/dream%20sp%2022.htm  เข้าถึงเมื่อ 19 ตุลาคม 2551, พรรณี อมรวิพุธพนิช. อายุ นามเทพ : อาจารย์ด้านดนตรีที่ทำงานเพื่อเด็กและเยาวชนมากว่า 20 ปี แต่ไร้รัฐมาตั้งแต่เกิด.(2 เมษายน 2548) http://www.archanwell.org/autopage/show_page.php?t=1&s_id=162&d_id=162   เข้าถึงเมื่อ 19 ตุลาคม 2551,

 [3]  วรรณทนี รุ่งเรืองสภากุล.หนังสือรับรองสถานะบุคคลตามกฎหมายไทยของอาจารย์อายุ นามเทพ.2547

[4] ปัจจุบันอาจารย์อายุรับผิดชอบการสอนวิชา  (๑) Form and Analysis(การวิเคราะห์โครงสร้างของดนตรี) แก่นักศึกษาชั้นปีที่ ๑  (๒) Music Theory  

[5] ปรากฎตามภาคผนวก........ Emergency Certificate(EC) ครั้งที่ ๑ (พ.ศ.๒๕๒๑)

[6] ชลฤทัย แก้วรุ่งเรือง. ข่าวอาจารย์อายุ:ได้รับวีซ่ากลับเข้าประเทศไทยแล้วแต่ยังไม่มีสถานะบุคคลตามกฎหมาย.3 กรกฎาคม  2549 http://gotoknow.org/blog/chonruitai/38389  ,ชลฤทัย แก้วรุ่งเรือง. จม.จากซิสเตอร์รวงกาญจนาถึงนายกฯ : ขอความคุ้มครองแก่วงวิชาการ..ในการให้ความช่วยเหลืออาจารย์อายุ. 13 กรกฎาคม พ.ศ.2549 http://gotoknow.org/blog/chonruitai/38761 ชลฤทัย แก้วรุ่งเรือง. จดหมายจากคุณพ่อไพศาล : เลขาธิการ คกก.คาทอลิกเพื่อพิธีกรรมสนับสนุนการช่วยเหลืออาจารย์อายุ. 13 กรกฎาคม 2549 http://gotoknow.org/blog/chonruitai/38613,ชลฤทัยRe-Entry Visa ให้กับอาจารย์อายุ นามเทพ. 13 กรกฎาคม 2549 http://gotoknow.org/blog/chonruitai/36742 , ,ชลฤทัย แก้วรุ่งเรือง. อ.อายุ พร้อมทำหน้าที่ตัวแทนประเทศไทยอย่างดีที่สุด แม้ยังไม่ได้รับอนุมัติสัญชาติไทย. 23 กรกฎาคม 2549 http://gotoknow.org/blog/chonruitai/40442  อายุ นามเทพ. จม.ขออนุญาตและชี้แจงกรณีการใช้เอกสารเดินทางฉุกเฉินแทนหนังสือเดินทาง. 23 กรกฎาคม 2549 http://gotoknow.org/blog/chonruitai/40445  แก้วรุ่งเรือง. จม.ขอ 

จันทวรรณ ปิยะวัฒน์. อายุ นามเทพ นักวิชาการไร้สัญชาติ กับ รางวัล Olympic เพื่อคนไทย. (29 กรกฎาคม 2549)   http://gotoknow.org/blog/tutorial/41703  เข้าถึงเมื่อ 19 ตุลาคม 2551

[7] ปรากฎตามภาคผนวก ....... Emergency Certificate(EC) ครั้งที่ ๒ (พ.ศ.๒๕๔๙)

[8] ปุณฑวิชญ์ ฉัตรมงคลชาติ. เปียโนชีวิต"*~…อายุ นามเทพ...สถานะทางกฎหมาย ตอนที่ 1. 9 กรกฎาคม 2551 http://learners.in.th/blog/privateinternationallaw2551/172046  เข้าถึงเมื่อ 22 ตุลาคม 2551, ปุณฑวิชญ์ ฉัตรมงคลชาติ. เปียโนชีวิต"*~…อายุ นามเทพ...สถานะทางกฎหมาย ตอนที่ 2. 17 กรกฎาคม 2551 http://learners.in.th/blog/privateinternationallaw2551/175424  เข้าถึงเมื่อ 22 ตุลาคม 2551, พันธุ์ทิพย์ สายสุนทร. อายุ นามเทพ...คนสัญชาติไทยในสายตาของประชาชน... แต่มิใช่ในสายตาของรัฐบาล. (18 กรกฎาคม 2551) http://gotoknow.org/blog/stateless-and-nationalityless-management-by-law/194929  เข้าถึงเมื่อ 22 ตุลาคม 2551

[9] ปรากฎตามภาคผนวก ....... Travel Document for Aliens (TD)  (พ.ศ.๒๕๕๑)