การพัฒนาคู่มือฝึกอบรมโปรแกรม QGIS สำหรับครูภูมิศาสตร์
หลังจากที่ศูนย์วิจัยระบบภูมิสารสนเทศเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น (GCOM) มีนโยบายขยายความรู้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ รีโมทเซนซิง จีพีเอส โดยพัฒนาหลักสูตรเพื่อจัดฝึกอบรมระบบภูมิสารสนเทศ (Geo-Informatics) ให้กับครูภูมิศาสตร์ที่ต้องสอนนักเรียนในระดับมัธยมศึกษา ในรายวิชาภูมิศาสตร์ไทย ภูมิศาสตร์โลก เพื่อให้ครูได้พัฒนาเครื่องมือสำหรับการสอนเพื่อเสริมความรู้ให้กับนักเรียน ในด้านการใช้ระบบภูมิสารสนเทศ โดยใช้โปรแกรมระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ โดยพยายามหาแนวทางเลือกสำหรับการเลือกโปรแกรมให้กับครู
โจทย์อยู่ที่ มีโปรแกรมระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์แบบฟรีตัวใดบ้างที่สนับสนุนทั้งทฤษฎีและปฏิบัติในด้านระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ได้ในระดับที่เหมาะสม
ในทีมศูนย์วิจัยฯ ก็ได้พูดคุยกันจนพบว่าโปรแกรมควอนตัมจีไอเอส Quantum GIS (QGIS) เป็นโปรแกรมฟรีระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ที่น่าจะนำมาพัฒนาเป็นคู่มือประกอบการฝึกอบรมสำหรับครูภูมิศาสตร์ เพื่อเป็นการเผยแพร่ความรู้ในศาสตร์นี้สู่สังคมให้มากขึ้น
จึงได้ให้ทีมงานศูนย์วิจัยฯ โดย อาจารย์ณัฐพล จันทร์แก้ว ได้พัฒนาเอกสารประกอบการฝึกอบรมขึ้นมา ซึ่งได้พัฒนาให้ครอบคลุมหัวข้อที่ทางศูนย์วิจัยฯ จัดฝึกอบรมพื้นฐาน GIS ให้มากที่สุด
อ.ณัฐพล จันทร์แก้ว (อาจารย์ประจำภาควิชาเทคโนโลยีชนบท)
โดยหากท่านใดต้องการศึกษาด้วยตนเอง อาจจะศึกษา โดยโปรแกรม QGIS ในเวอร์ชั่นที่ใช้งาน QGIS-0.11.0-1
สำหรับเวอร์ชั่นอื่นๆ โหลดได้ที่ http://download.qgis.org/downloads.rhtml
download เนื้อหาในการเรียนรู้ในตาราง คู่มือการใช้งาน QGIS
| download QGIS-0.11.0-1 | http://download.osgeo.org/qgis/win32/QGIS-0.11.0-1-Setup.exe |
| วิธีการติดตั้ง QGIS-0.11.0-1 | QGIS_part01.pdf (608 KB) |
| การแสดงผลข้อมูลเวกเตอร์และแรสเตอร์ | QGIS_part02.pdf (4,916 KB) |
| การตกแต่งสัญลักษณ์ และการวัดระะยะทาง และเนื้อที่ | QGIS_part03.pdf (4,016 KB) |
| การเรียกใช้งานข้อมูล GIS ในสกุลอื่นๆ และการส่งออกเป็น Shapefile | QGIS_part04.pdf (1,529 KB) |
| การตรึงพิกัดแผนที่ภูมิประเทศ | QGIS_part05.pdf (1,508 KB) |
| การนำเข้าข้อมูลเวกเตอร์ digitizing | QGIS_part06.pdf (2,447 KB) |
| การใช้งานข้อมูลตาราง Attribute Data | QGIS_part07.pdf (1,866 KB) |
| การจัดการโปรเจกชั่น และแผนที่พร้อมพิมพ์ Layout | QGIS_part08.pdf (3,345 KB) |
อย่างไรก็ดียังคงมีโปรแกรม OpenSource GIS ที่ใช้งานอีกหลายโปรแกรม ที่ท่านสามารถเลือกใช้งานได้
และเพื่อสนับสนุนให้ครูภูมิศาสตร์ระดับมัธยมศึกษา สามารถทบทวนบทเรียนด้วยตนเองได้ ทางศูนย์วิจัยฯ จึงได้พัฒนา สื่อเรียนรู้ CAI เพื่อให้ครูได้นำไปทบทวนวิธีการสร้างแผนที่โลก แผนที่ประเทศไทยไว้สอนนักเรียนได้อย่างสะดวกมากขึ้น สำหรับ CAI นี้ผมได้ทดลองทำขึ้นมาในระหว่างการเรียนรู้การใช้โปรแกรมผลิตสื่อ Adobe Captivate และ Camtasia Studio ด้วยเวลาที่จำกัด (2 วัน เสาร์และอาทิตย์) เพราะต้องใช้ประกอบการสอนด่วน เลยตัดบางส่วนมาแสดงผลผ่านเว็บไซต์ให้ดูกันเป็นตัวอย่าง สำหรับชุดสมบูรณ์ต้องมารับได้ในงานกิจกรรมต่างๆ ที่ภาควิชาฯ ศูนย์วิจัยฯ จัดขึ้นครับ
CAI (computer-assisted instruction ) ซึ่งราชบัณฑิตยสถาน บัญญัติศัพท์ว่า “ซีเอไอ” หรือ “การสอนใช้คอมพิวเตอร์ช่วย” แต่คนทั่วไปนิยมเรียกว่า “คอมพิวเตอร์ช่วยสอน” ซึ่งมักอ้างอิงถึงซอฟแวร์ทางการศึกษาชนิดหนึ่ง ที่ถูกนำมาใช้เป็นส่วนสำคัญในกระบวนการเรียนการสอน CAI มีลักษณะเด่นสามประการคือ ประหยัด ได้ผล และฉลาด [http://www.thaicai.com/cai]
ทั้งเอกสารประกอบการสอน และสื่อการสอนใช้คอมพิวเตอร์ช่วย ได้สำเนาแจกให้กับครูภูมิศาสตร์ที่สมัครเข้าฝึกอบรมในหลักสูตร “เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศเพื่อใช้ในการเรียนการสอนวิชาภูมิศาสตร์" และในกิจกรรมสัปดาห์วิทยาศาสตร์ และกิจกรรม GISDAY ทุกปี ซึ่งเป็นนโยบายของศูนย์วิจัยระบบภูมิสารสนเทศเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น ภาควิชาเทคโนโลยีชนบท ที่ต้องบริการวิชาการให้กับสังคม
ซึ่งสำหรับปี 2552 นี้ ได้รับงบประมาณสนับสนุนจาก สวทช. ให้จัดอบรมขึ้นจำนวน 2 รุ่น
รุ่นที่ 1/52 วันที่ 20 – 24 เมษายน 2552
รุ่นที่ 2/52 วันที่ 1 – 5 มิถุนายน 2552
ในการจัดการฝึกอบรม ก็ยังพบข้อจำกัดในหลายๆ ส่วนที่ทีมศูนย์วิจัยฯ ยังต้องปรับปรุงต่อไป เพื่อให้เกิดความสมบูรณ์ในการเข้าแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ระบบภูมิสารสนเทศเพื่อนำไปใช้ประกอบการสอนนักเรียนต่อไป
ความเห็น (5)
- ภาพบน
- เข้าใจว่าน้องเอกนะครับ
- เสียดายตอนอยู่ในงานไม่มีโอกาส
- ได้คุยกับอาจารย์
- เอามาฝาก
ครับ อาจารย์เอก นั่นเองครับ อาจารย์เอกฝากความระลึกถึงนะครับ
ดีใจครับ เจออาจารย์ขจิตด้วยนะครับ ในงาน ฮามาก (แอบชื่นชมครับ)
ขอบคุณสำหรับความสุขที่มอบให้กับสมาชิก G2K นะครับ
งานนี้สนุกจริงๆ ไว้ถ้าโอกาสหน้า จะไปเจอกันในงานใหม่ครับ
ปีนี้วิ่งรอก กระจาย หลายงานครับ เลยไม่ได้อยู่รอบเย็น และค่ำ วันสุดท้ายครับ (เสียดายจัง)
ขอบคุณมากครับอาจารย์ ฝากความระลึกถึงน้องเอกด้วยครับ คาดว่าคงได้พบอาจารย์ในโอกาสหน้าครับ
ดาวน์โหลด file PDF ไปอ่านไม่ได้ค่ะ
ทำไงดี
อรุพงษ์ ทิพนนท์
ผมจะนำไปทำเเผนที่ภาษีได้ไหมครับ ขอบคุณมากอาจารย์