5-6 ปี ผ่านไป ทำไมเหมือนกรอเทปกลับไปหาต้นน้ำ Learner Center (ตอนที่ 1)
จำได้ว่า เมื่อ 5-6 ปีที่แล้ว รำลึกถึงความหลัง ครั้งยังนั่งทำงานที่ศูนย์ฝึกอบรมเครือซิเมนต์ไทย ทำหน้าที่เป็นผู้จัดการออกแบบและพัฒนาหลักสูตร ภาษาเราเรียกย่อๆ ว่า Designer ซึ่งต้องเป็นเรื่องใหม่ แนวใหม่ ตอนนั้นในแวดวงการศึกษาก็ เริ่มเคลื่อนไหวปรับวิธีการสอน ตามพรบ.การศึกษาปี 2542 จึงขอตัดเฉพาะหมวด 1 กับ 4 ที่กล่าวถึงเรื่องหลักการ และแนวการจัดการศึกษา ที่จะเกี่ยวกับเรื่องเล่าของ citrus ต่อไป
หมวด 1 บททั่วไป ความมุ่งหมายและหลักการ
พระราชบัญญัติฉบับนี้มีเจตนารมณ์ที่ต้องการเน้นย้ำว่าการจัดการศึกษาต้องเป็นไปเพื่อพัฒนาคนไทยให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ ทั้งร่างกาย จิตใจ สติปัญญา ความรู้ และคุณธรรม มีจริยธรรมและวัฒนธรรมในการดำรงชีวิตสามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข
หมวด 4 แนวการจัดการศึกษา
การจัดการศึกษาต้องยึดหลักว่าผู้เรียนมีความสำคัญที่สุด ผู้เรียนทุกคน สามารถเรียนรู้และพัฒนาตนเองได้ ดังนั้นกระบวนการจัดการศึกษาต้องส่งเสริมให้ผู้เรียน ได้พัฒนาตามธรรมชาติและเต็มตามศักยภาพ การจัดการศึกษาทั้งสามรูปแบบในหมวด 3 ต้องเน้นทั้งความรู้ คุณธรรม และ กระบวนการเรียนรู้ ในเรื่องสาระความรู้ ให้บูรณาการความรู้และทักษะด้านต่าง ๆ ให้เหมาะสมกับแต่ ละระดับการศึกษา ได้แก่ ด้านความรู้เกี่ยวกับตนเองและความสัมพันธ์ระหว่างตนเองกับสังคม ด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ด้านศาสนา ศิลป วัฒนธรรม การกีฬา ภูมิปัญญาไทย และการประยุกต์ใช้ภูมิปัญญา ด้านภาษา โดยเฉพาะการใช้ภาษาไทย ด้านคณิตศาสตร์ ด้านการประกอบอาชีพ และการดำรงชีวิตอย่างมีความสุข ในเรื่องการจัดกระบวนการเรียนรู้ให้จัดเนื้อหาสาระและกิจกรรมที่สอดคล้องกับ ความสนใจ ความถนัดของผู้เรียน และความแตกต่างระหว่างบุคคล รวมทั้งให้ฝึกทักษะ กระบวนการคิด การจัดการการเผชิญสถานการณ์และการประยุกต์ความรู้มาใช้ป้องกันและแก้ปัญหา จัดกิจกรรมให้ผู้เรียนฝึกปฏิบัติจริง ผสมผสานสาระความรู้ด้านต่าง ๆ อย่างสมดุล และปลูกฝังคุณธรรม ค่านิยมที่ดี คุณลักษณะอันพึงประสงค์ในทุกวิชา นอกจากนั้น ในการจัดกระบวนการเรียนรู้ยังต้องส่งเสริมให้ผู้สอน จัดบรรยากาศ และสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ ใช้การวิจัยเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเรียนรู้ ผู้สอนและผู้เรียนอาจเรียนรู้ไปพร้อมกันจากสื่อและแหล่งวิทยาการประเภทต่าง ๆ จัดการเรียนรู้ให้เกิดขึ้นได้ทุกเวลา ทุกสถานที่ มีการประสานความร่วมมือกับผู้ปกครองและชุมชน รวมทั้งส่งเสริมการดำเนินงาน และการจัดตั้งแหล่งการเรียนรู้ตลอดชีวิตทุกรูปแบบ การประเมินผลผู้เรียน ให้สถานศึกษาพิจารณาจากพัฒนาการของผู้เรียน ความ ประพฤติ การสังเกตพฤติกรรมการเรียน การร่วมกิจกรรม และการทดสอบ ส่วนการจัดสรรโอกาสการเข้าศึกษาต่อ ให้ใช้วิธีการที่หลากหลายและนำผลการประเมินผู้เรียนมาใช้ประกอบด้วย หลักสูตรการศึกษาทุกระดับและทุกประเภท ต้องมีความหลากหลาย โดยส่วน กลางจัดทำหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน เน้นความเป็นไทยและความเป็นพลเมืองดี การดำรงชีวิตและการประกอบอาชีพตลอดจนเพื่อการศึกษาต่อและให้สถานศึกษาขั้นพื้นฐานจัดทำหลักสูตรในส่วนที่เกี่ยวกับสภาพปัญหาในชุมชนและสังคม ภูมิปัญญาท้องถิ่น และคุณลักษณะของสมาชิกที่ดีของครอบครัว ชุมชนสังคมและประเทศชาติ สำหรับหลักสูตรการศึกษาระดับอุดมศึกษาเพิ่มเรื่องการพัฒนาวิชาการ วิชาชีพชั้นสูงและการค้นคว้าวิจัย เพื่อพัฒนาองค์ความรู้และสังคมศึกษา
****************************************************************************************************
จุดที่ทำตัวเน้นไว้ในข้อความข้างบนเป็นโจทย์ที่ได้รับมอบหมายให้มาปรับกระบวนการฝึกอบรม การเรียนรู้ของศูนย์อบรมให้วิ่งตามทันระบบการศึกษาด้วย
รับทราบพร้อมปรับเปลี่ยน
นั่นคือจุดเปลี่ยนของตัวเอง ทิ่เมื่อจับอะไรแล้ว จะหัวปักหัวปำกับเรื่องนั้น คนที่เข้าไปคุยด้วย ก็คือ อาจารย์ท่านหนึ่งในคณะครุศาสตร์ จุฬาฯ ที่เล่นเรื่อง การเรียนรู้โดยยึดผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง และอาจารย์ปรับวิธีการสอนที่ไม่ใช่ Lecture Based Learning
จากนั้นจำไม่ได้แล้วว่า ใครแนะนำให้รู้จักผู้เชี่ยวชาญเรื่อง การฝึกอบรมแบบ Learner Center ที่มาจากฝรั่งเศส ซึ่งมาทำงานร่วมกับสภาอุตสาหกรรม ก็เลยเชิญมาให้ความรู้ จัดอบรมเรื่องการออกแบบหลักสูตรแนวใหม่ ให้กับ เจ้าหน้าที่พัฒนาหลักสูตร
ณ ขณะนั้น คือการเปลี่ยนกรอบความคิด การฝึกอบรมแบบดั้งเดิม และทำให้เราเห็นอย่างเป็นรูปธรรม ซึ่งสร้างแรงบันดาลใจและส่งผลกับความคิด การกระทำของตัวเองที่มีต่อเรื่องการพัฒนาคนมาจนถึงทุกวันนี้
เมื่อได้รับความรู้แล้ว เราจะต้องนำมาทดลองทำในหลักสูตรใหม่ๆ แต่ปรากฏว่า โครงการนี้ไม่สามารถผลักดันต่อได้ เพราะวิทยากรที่มาสอนบางคนไม่สามารถปรับเปลี่ยน การสอนเป็นแบบไม่สอน
แนวทางใหม่นี้ ถือว่าผู้เข้าอบรมทุกคนมีประสบการณ์มาแล้ว เราต้องจัดกิจกรรมให้เขาเรียนรู้จากการลงมือทำ สมัยนั้นยังไม่รู้จัก Facilitator จริงๆ แล้ว วิทยากรต้องไม่สอน แต่เป็นผู้สร้างกระบวนการเรียนรู้ คอยช่วยสะท้อนบทเรียน สรุปประเด็นหลังเสร็จสิ้นกิจกรรม สิ่งสำคัญของการออกแบบก็คือ การกำหนดวัตถุประสงค์ของการฝึกอบรม ต้องเป็นเชิงพฤติกรรม วัดได้ สังเกตได้
ควบคุมกระบวนการเองง่ายกว่า
เมื่อออกแบบให้คนอื่นสอนไม่สำเร็จ ก็ต้องทดลองเองเลย กับหลักสูตรที่ตัวเองสอนอยู่ ชื่อหลักสูตร “เทคนิคการจัดการกับงานประจำ” รู้สึกสนุกกับการที่เราควบคุมกระบวนการได้ และประยุกต์ใช้กับผู้เรียนจำนวน 40 คน ไม่ใช่แค่ 15 – 20 คน อย่างที่อาจารย์บอก ผู้เข้าอบรมขนาดเป็นระดับลุง ป้า ที่โรงงานผลิตกระดาษ ก็ยังชอบ แค่เห็นการจัดห้องเรียนที่ไม่ได้นั่งเป็น classroom ก็ตื่นเต้นแล้ว
เรียนรู้ประสบการณ์ กลับไปแบ่งปัน
พอเราย้ายงานข้ามกลุ่มธุรกิจ ก็ไม่มีใครสานงานนี้ต่อ จนมาถึงไม่กี่วันมานี้ ได้รับเชิญจากน้องที่ ศูนย์อบรมให้ไปช่วยให้ความเห็นหลักสูตรที่น้องๆ ทดลองออกแบบกันมา โดยที่น้องรุ่นใหม่ไม่ทราบว่าพี่เคยทำโครงการนี้มาก่อน แถมยังนำมาขยายผลจัดหลักสูตร Train the Trainer แบบ Learner Center ให้กับวิศวกรโรงงาน หัวหน้างาน ไปหลายรุ่นแล้ว ที่ Chemicals และรู้ว่าอุปสรรค ปัญหา หรือ จุดที่เรียนรู้เรื่องนี้คืออะไร เมื่อได้รับเชิญจึงตอบรับทันทีเพราะไม่อยากให้พลั้งพลาดเดินซ้ำรอยเดิม
ความเห็น (1)
--- เรียนรู้ประสบการณ์ กลับไปแบ่งปัน ---
อันนี้ KM โดยเฉพาะ blog จึงช่วยได้มากนะคะ
เดี๋ยวนี้ เด็กๆ หาแต่ข้อมูลในเน็ตกันหมดแล้ว
บางที เพื่อนฝูงของแอมมี่ก็มาอ่านเจอในสิ่งที่ต้องการ จากบทความที่เราเขียนไว้ เพื่อนอ่านจนจบถึงจะรู้ว่า อ้าวเพื่อนกันเองนี่นา ที่เขียนเล่าไว้
เรียนรู้จากคนที่มีประสบการณ์มาก่อนดีกว่า และเร็วกว่าค่ะ เพราะเค้าเคยลองผิด ลองถูกมาก่อนแล้ว มีข้อคิด คำแนะนำดีดีเยอะ อาศัยว่า น้องๆ ต้องรู้จักต่อยอดและพัฒนาปรับปรุงให้ดีขึ้นกว่าที่พี่เคยทำมาให้ได้ ก็จะเป็นการพัฒนางานที่สร้างสรรค์ขึ้นค่ะ