กระเป๋าผาสุก

                                                 

 

 “พี่    ทำอย่างไรก็ได้  ที่ไม่ให้ลุงคำถอดสายสวนปัสสาวะ” 

เสียงของพยาบาล  ER  ดังก้องอยู่ในหูของฉัน  มันเกิดอะไรขึ้นในปี  2552  ลุงคำวัยสูงอายุมาโรงพยาบาลด้วยปัสสาวะกระปริบกระปรอย  แพทย์ให้การวินิจฉัยว่า  ต่อมลูกหมากโต  มีอาการปวดชายโครงซ้าย  หนาวสั่น  ต้องใช้รถของโรงพยาบาลไปรับถึงบ้านครั้งแล้วครั้งเล่า ลุงคำได้รับการรักษาโดยใส่สายสวนปัสสาวะคาไว้  บางครั้งลุงคำต้องมานอนโรงพยาบาลด้วยอาการไข้  หนาวสั่น  การดำเนินชีวิตของลุงคำต้องเปลี่ยนไป  เนื่องจากอายุที่มากขึ้น  ต้องใช้ Walker bar ช่วยในการพยุงตนเองเวลาเดิน  มือข้างหนึ่งถือถุงปัสสาวะ  การรักษาลุงคำไม่ได้หยุดอยู่แค่นั้น  ทีมงานโรงพยาบาลบ้านลาด  ได้ส่งตัวไปรักษาต่อที่โรงพยาบาลทั่วไปให้การวินิจฉัยว่ากระดูกทับเส้นประสาท  ทำให้มีอาการท้องผูก  ปัสสาวะออกน้อย  และมีอาการปวดชายโครงถึงบั้นเอวเป็นช่วง  ๆ  เหตุการณ์ดังกล่าวทำให้ฉันอยากไปเยี่ยมบ้านของลุงคำ  ฉันจึงชวนทีมงานไปเยี่ยมบ้านลุงคำในช่วงบ่าย  ถึงแม้ภาระงานจะมากแต่ด้วยความมุ่งมั่นเราจึงได้ไปบ้านลุงคำ  บ้านลุงคำห่างจากโรงพยาบาล  5  กิโลเมตร  เมื่อคนขับรถพาพวกเราไปถึงบ้าน  สิ่งที่พวกเราพบคือ  ชายชรา  รูปร่างผอมค่อนข้างสูง  ผิวคล้ำ  ใส่กางเกงขาก๊วยสีดำเก่า  ๆ  ไม่ได้ใส่เสื้อ  กางเกงที่ใส่หลวมรุ่มร่วม กำลังลงบันไดบ้าน ซึ่งเป็นบ้านไม้ 2 ชั้น พื้นใต้ถุนบ้านเป็นพื้นดินลุงคำกำลังยืนบนบันไดบ้าน มือข้างหนึ่งจับราวบันไดไม้เก่า  ๆ  อีกข้างหนึ่งถือถุงปัสสาวะ  ฉันรีบเดินเข้าไปช่วยเหลือ  แสงแดดที่ร้อนจ้าทำให้ฉันไม่รู้สึกร้อนตามสภาพอากาศนั้นเลย  ฉันพาลุงคำไปนั่งใต้ถุนบ้าน  ลุงคำเล่าว่า

                                                

 “อยู่กับลูกสาว ลูกเขยและหลาน 2 คน กลางวันอยู่บ้านคนเดียวเนื่องจากลูกสาวไปทำงานเป็นพนักงานทำความสะอาดของบริษัทเอกชนที่โรงพยาบาลบ้านลาด”

จากการสังเกตเห็นว่าข้อต่อท่อปัสสาวะมีน้ำไหลซึม ฉันถามว่า

“ทำไมข้อต่อสายสวนปัสสาวะมีน้ำไหลซึม”

“สายมันเกะกะ”   แกพูดยิ้ม ๆ

“เดี๋ยวติดเชื้อ แล้วต้องไปนอนโรงพยาบาลนะ”                                             

“ครับ  ผมจะไม่เอาออกอีก”   ฉันรีบโทรศัพท์หาน้องที่ ER

“เดี๋ยวจะส่งลุงคำไปสวนปัสสาวะใหม่นะ” เสียงปลายสายตอบว่า

“พี่ทำอย่างไรก็ได้ที่ไม่ให้ลุงคำถอดสายปัสสาวะอีก”   ฉันรับคำในสาย พร้อมวางหูโทรศัพท์  ฉันเดินดูรอบ  ๆ  บ้าน  และขึ้นไปบนบ้าน  มีฟูกเก่า  ๆ  ปูเป็นที่นอน  กลิ่นเหม็นอับ  มุมหนึ่งเป็นที่สำหรับบูชาพระ  อีกมุมหนึ่งเป็นที่นอนของลุงคำ  และเป็นที่นอนของครอบครัวลูกสาว พื้นบ้านมีฝุ่นจับหนาเตอะ  มีขวดยาน้ำ  ได้แก่  ยาโรคกระเพาะ  ยาท้องอืด  ยาน้ำตรากระต่ายบิน  มียาอยู่เต็มขวดบ้าง  ครึ่งขวดบ้าง  ประมาณ  50  ขวด  วางระเกะระกะมีใยแมงมุมโยงระหว่างขวด ตู้เสื้อผ้าเก่าๆ วางอยู่ 3 ใบ ฉันลงไปดูข้างล่างพร้อมทีมงานเข้าไปในครัว  มีแคร่ไม้ไผ่  ทัพพี  ตะหลิววางอยู่บนพื้น  มียาต้ม  และต้มฟักหม้อใหญ่  ฉันเปิดดู  ถ้าเป็นบ้านเราคงทิ้งไปแล้ว  พยาบาลแนะนำเรื่องความสะอาดบ้านและการดูแลลุงคำให้กับลูกและหลาน ๆ

                                                                    

เราใช้เวลาอยู่ที่นั่น  2  ชั่วโมง  จึงขอตัวกลับ  แต่ข่าวการถอดสายสวนของลุงคำยังก้องอยู่ในหูของฉันตลอดเวลา  ในใจคิดว่า  “จะทำอย่างไรดี”  พยาบาลคนหนึ่งเล่าว่า 

“ต้องเอาพลาสเตอร์พันตรงข้อต่อให้แน่น” 

ทีมงานได้ปฏิบัติตามแนวทางที่ได้กำหนดขึ้น  แต่สิ่งที่พวกเราทำไปนั้นไม่ได้ผล  ลุงคำยังถอดสายออกเสมอ  น้องอีกคนหนึ่งบอกว่า 

“ต้องใช้พลาสเตอร์แปะที่ขาให้แน่น ๆ ด้วย” 

เพื่อไม่ให้ลุงดึงออก  ใครจะคิดบ้างว่า  ลุงคำซึ่งเคยเดินอยู่บ้าน  ดายหญ้า  คุยกับเพื่อน บ้านโน้น  บ้านนี้ทุกวัน  เมื่อป่วยเป็นต่อมลูกหมากโต  ด้วยอายุเพิ่มมากขึ้น  ต้องใช้ Walker bar ช่วยพยุง  มือข้างหนึ่งถือถุงปัสสาวะ  เพียง Walker bar ลุงต้องใช้สองมือเพื่อยก Walker bar แล้วถุงปัสสาวะจะไปอยู่มือไหนของลุง  ความคิดแวบหนึ่งเข้าในใจของฉัน  พวกเราพยาบาลเยี่ยมบ้าน  พยาบาลห้องคลอด  พยาบาลผู้ป่วยใน  คนงานและคนขับรถต้องระดมสมอง  เราจะใช้วิธีการใดช่วยถือถุงปัสสาวะ  คนหนึ่งบอกว่าใช้เข็มขัดแล้วใช้ตะขอเกี่ยวกับถุงปัสสาวะ  ฉันโทรหาเจ้าหน้าที่คนหนึ่งในโรงพยาบาลว่า 

“ฉันขอเข็มขัดเก่า  ๆ  หน่อย” 

เพื่อเอามาช่วยเหลือผู้ป่วย  และแล้วแสงสว่างในใจก็เกิดขึ้น  ฉันเหลือบมองผ้าขาวม้าที่ลุงคำคาดอยู่  เราจึงตกลงใจว่า  จะใช้ผ้าขาวม้า  ซึ่งคนบ้านนอกนิยมใช้คาดพุงเวลาขึ้นตาลเพื่อเหน็บมีด  คาดพุงเวลาไปวัวลาน  โพกหัวเวลาออกแดด  ทีมงานจึงตกลงใจว่าจะนำผ้าขาวม้าโดยขอใช้เงินบริจาคมาตัดเย็บเป็นผ้าคาดพุง  และติดตั้งถุงลักษณะสี่เหลี่ยมพอดีกับถุงใส่ปัสสาวะ ห้อยด้านขวายาวถึงเหนือเข่า  กระเป๋านั้นสำหรับใส่ถุงปัสสาวะ พวกเราได้ตั้งชื่อนวตกรรมนี้ว่า “กระเป๋าผาสุก”  พวกเราได้นำไปมอบให้กับลุงคำ  เมื่อมาเยี่ยมครั้งต่อมา  ลุงรับมันด้วยมือสั่นเล็กน้อย สีหน้ายิ้มแย้มดวงตาปิ่มด้วยน้ำตา  พร้อมยกมือไหว้ขอบคุณ พวกเราคาดผ้าขาวม้าและให้ลุงคำลองเดินด้วย Walker bar  ลุงคำบอกว่า

“ทีนี้สบายเลย ถุงปัสสาวะก็ไม่ต้องถือ ผมรับปากว่าจะไม่ถอดถุงปัสสาวะออกจากสายอีก”

 ตั้งแต่นั้นมาฉันยังไม่ได้ยินข่าวการถอดสายปัสสาวะจากพยาบาล ER อีกเลย

                                           

               จะเห็นได้ว่าการดูแลผู้ป่วยต้องคำนึงถึง วิถีชีวิตของผู้ป่วยเป็นเรื่องสำคัญ  ถ้าเราสามารถค้นหาปัญหารากเหง้าให้พบ และปรับวิธีการหรือกระบวนการดูแลรักษาให้เข้ากับวิถีชีวิตของผู้ป่วยได้  สิ่งที่เกิดขึ้นก็จะเป็นชีวิตใหม่ซึ่งเปรียบเสมือนดอกไม้ที่เริ่มผลิบานในยามเช้า  ยากที่จะหาสิ่งใดมาเทียบได้  ชีวิตใหม่ของผู้ป่วย  เกิดจากการคิดอันชาญฉลาด  และไม่ย่อท้อยอมแพ้แก่อุปสรรคของพยาบาล  และทีมดูแลผู้ป่วยทุกคน  เรามั่นใจเช่นนั้น