หมอใหญ่ วิเศษกว่าหมอโรคไต : Humanized ในครอบครัว
เช้าอากาศแจ่มใสในคลินิกโรคเบาหวานพุธนี้ ท้องฟ้าสดใสกว่าทุกวัน แสงแดดแรงจัด กลิ่นดอกปีบโชยเช้ามาเเตะจมูกทำให้จิตใจรู้สึกอิ่มเอมอย่างบอกไม่ถูก วิชาชีพพยาบาลดูมีคุณค่าและความหมายอย่างบอกไม่ถูก เช้านี้คงเริ่มทำงานอย่างมีความสุขไปตลอดวันแน่นอน
“มีหมออยู่มั้ยจ๊ะ เงียบจังเลยหมอ ไปไหนกันหมด”
เสียงเรียกทำให้ตื่นจากภวังค์ มีงานเข้าแล้วซิ หมอช้อง
หมอช้อง : อยู่จ้า เข้ามาเลยป้าแป้น ไม่ต้องถอดรองเท้าหรอก
ป้าแป้น : งดน้ำและอาหารมาตรวจเบาหวาน พูดพร้อมส่งบัตรทองให้หมอช้อง
หมอเจี๊ยบ : เป็นงัยป้า งวดนี้คุมอาหารมาหรือเปล่า
ป้าแป้น : คุมซิจ๊ะ ทำไมจะไม่คุม ลุงอำนวยสามีป้าจะต้องล้างไตไปแล้วคนนึง ฉันไม่อยากเป็นอย่างนั้น
ป้าแป้นพูดสีหน้าสลดนิดนึง แต่ยังยิ้มแล้วแซวหมอช้องต่อ หมอช้องละดูผอมไปนิดนึง น้ำหนักลดลงด้วยหรือเปล่าเนี่ย
หมอช้อง: อุ๊ยป้า หนูลดลงไปตั้ง 7 กิโลแล้ว ให้ป้าดูเป็นตัวอย่างงัยละ ป้าแป้นขึ้นเครื่องชั่งน้ำหนักทันที แล้วบอกด้วยเสียงสดใสว่าของฉันลดไปตั้งครึ่งโลนะเนี่ย 2 อาทิตย์ที่ผ่านมานึกว่าจะขึ้นมาอีก 1 กิโลซะแล้ว
ป้าแป้นตรวจน้ำตาลในเลือดได้ 102 มก./ดล. ตรวจและรับยาตามปกติก่อนกลับบ้าน ป้าแป้นยังบอกอีกว่าเมื่อไหร่หมอจะไปบ้านฉันละ ฉันจะได้ทำกับข้าวเลี้ยง ในใจก็นึกว่าดีเหมือนกัน เพราะต้องการไปเยี่ยมลุงอำนวยด้วย ป้าแป้นบอกว่าลุงอำนวยไม่ยอมให้หมอ รพ.พระจอมเกล้าเจาะท้องล้างไต ดื้อมากมาหลายเดือนแล้ว
ป้าแป้น : หมอจะกินอะไรจะได้เตรียมทำไว้รอ
หมอช้อง : หนูก็ชอบเหมือนป้าแป้นชอบนั้นแหละ
กะว่าจะให้ป้าแป้นทำอาหารที่ป้าแป้นชอบและอร่อยไว้ให้กินดูซิพฤติกรรมการกินอาหารของบ้านนี้เป็นอย่างไร ดัชนีมวลกายจึงมากกว่า 30 กิโลกรัม/ตารางเมตร กันทุกคนเลย และตัวลุงอำนวยเองต้อง Refer ไป รพ.พระจอมเกล้า 2 ครั้ง ด้วยเรื่อง Hypoglycemia
1 อาทิตย์ผ่านไป หลังจากการตรวจคนไข้จนหมดแล้ว จึงได้ปรึกษาในทีมสุขภาพขณะทำหัวหน้ามาร่วมทำกิจกรรม “หัวหน้าพาทำคุณภาพ” ว่า Case ลุงอำนวย เป็น Case น่าสนใจ และน่าติดตามมากเนื่องจากเป็น DM poor control ไม่คุมอาหาร ไม่ออกกำลังกาย ไม่รับประทานยา ตามหมอสั่ง ครั้งสุดท้าย ตรวจโรคแทรกพบว่า ไขมันสูงร่วมด้วย สูงทั้ง Total chol และ Triglyceride น้ำตาลสูงถึง 317 มก./ดล. ส่งพบแพทย์ แพทย์สั่งตรวจ BUN , cr แพทย์วินิจฉัยว่า Renal insufficiency แล้วได้เขียนใบส่งตัวไปยังโรงพยาบาลพระจอมเกล้า ผู้ป่วยไปหาหมอที่ รพ.พระจอมเกล้าให้ลุงล้างไตแล้ว แต่ลุงปฏิเสธการรักษา ทีมเจ้าหน้าที่ของ PCU กลุ่มงานเวชปฏิบัติครอบครัวและชุมชนได้ออกเยี่ยมบ้านลุงอำนวยหลายครั้ง พยายามให้ข้อมูลและเกลี้ยกล่อมให้ลุงยอมล้างไต ตามที่หมอ รพ.พระจอมเกล้าแนะนำ แต่ไม่ประสบความสำเร็จ หัวหน้าได้ถามว่า แล้วเขียนเสี่ยงส่งไปหรือยังละ ทุกคนใน PCU ตอบเป็นเสียงเดียวกันว่า “เขียนแล้วค่ะ” ทีมสุขภาพจึงได้หาทางออกร่วมกันว่าจะดูแล Case นี้อย่างไร จึงได้คำตอบว่า จะเข้าไปนั่งในใจของครอบครัวนี้ก่อน พวกเราคงจะต้องใช้เวลาราษฎร ไปเยี่ยมครอบครัวนี้แทน เวลาราชการแล้วละ
กระบวนการเยี่ยมบ้านด้วยทีมสหสาขาวิชาชีพ จึงเกิดขึ้นกับครอบครัวนี้ เริ่มด้วยการออกเยี่ยมบ้านตอนบ่ายของทุกวันพร้อมทีมสุขภาพ มีพยาบาลวิชาชีพ เวชปฏิบัติ นักวิชาการสาธารณสุข หมอ PCU และผู้ช่วยเหลือคนไข้ ความสม่ำเสมอ และต่อเนื่อง ตลอดจนตามสนใจเอาใจใส่ของบุคลากรที่ออกเยี่ยมบ้านทุกวันทำให้ลุงอำนวยไว้ใจ และเล่าถึงปัญหาของการเป็นโรคไตจนหมอให้ล้างไต แต่ยังไม่ยอมล้างไตเพราะว่าลุงนะอายชาวบ้านหากชาวบ้านรู้ว่ามีสายโผล่ออกมาทางหน้าท้อง เขาคงหัวเราะเยาะกันทั่ว มันผิดปกติมนุษย์นะหมอ แล้วฉันจะล้างไตเองได้อย่างไรตั้งวันละ 4 ครั้ง ไม่ต้องทำอะไรกันพอดี ลุงอำนวยกล่าวด้วยสีหน้าเบื่อหน่ายกับชีวิตเต็มที
วันต่อมาหลังจากโทรนัดกับป้าแป้นเป็นที่เรียบร้อยว่าจะไปกินข้าวด้วยกัน ทีมสุขภาพเล็ก ๆ ได้เดินทางไปเยี่ยมบ้านป้าแป้นกับลุงอำนวย เวลาประมาณ 6 โมงเย็น เวลาราษฎร นี่แหละดี เผื่อจะเจอโอกาสดี ๆ ได้ช่วยเหลือลุงอำนวยได้บ้าง เมื่อไปถึงบ้านคนที่มาต้อนรับกลับเป็น “ใหญ่” ลูกเขยลุงอำนวย
ใหญ่ : สวัสดีครับ แม่บอกว่าหมอจะมาเย็น ๆ ผมกับแม่ช่วยกันทำกับข้าวเสร็จพอดีเลยครับ
หมอช้อง : พาหมอนาคมาด้วย ไม่ต้องเกรงใจกันเลยนะคะ หมอช้องกับหมอนาคเต็มทีอยู่แล้วค่ะ
พอได้เห็นอาหารที่เตรียมไว้ต้อนรับ มีแต่อาหารHigh แคลลอรี่ ไขมันสูง ทั้งนั้น เป็นต้นว่า ต้มข่าไก่ติดหนังด้วย ผัดกระเพราทะเลน้ำมันเยิ้มเชียว แกงคั่วส้มใส่กะทิผักบุ้งเทโพ เป็นต้น ล้วนเป็นอาหารที่บ้านนี้ชอบ ตบท้ายใหญ่ยกมา หลังสุดหมึกสดย่างจิ้มน้ำจิ้ม ลูกชายคนโตซื้อมาฝากเมื่อวานจากชะอำ ทุกคนกินข้าวอย่างเอร็ดอร่อย ป้ากินซะ 3 ชาม ลุงอำรวยกินได้น้อยเพราะวันนี้เพิ่งไปหาหมอโรคไตมา ถูกหมอเอะก่อนรับยากลับบ้าน ดูสีหน้าเครียด ใหญ่ก็ดูเครียดไม่น้อยเพราะเป็นคนพาลุงไปหาหมอเองรับฟังร่วมกันมาทั้งคู่ สักพักลูกสาวลุงอำนวยอุ้มลูกวัย 3 เดือนเข้าบ้านมาหลังจากพาไปเดินเล่น ลุงอำนวยรีบลุกไปอุ้มหลานคนเล็กด้วยความทะนุถนอม แววตาลุงฉายแววของความรักและเอื้ออาทร อุ้มหลานไว้กับอก หมอแก้มซ้ายทีขวาที เราได้เห็นอะไรบางอย่างแล้วจากการมาเวลาเย็น ๆ อย่างนี้ ลุงอำนวยรักหลานดั่งแก้วตาดวงใจ เราไม่เคยรู้เลยว่าใหญ่ซึ่งเป็นลูกเขย แต่กลับเป็นคนที่ลุงอำนวยรักและไว้ใจให้ดูแลลุงอำนวย ดีกว่าลูกของตนเองแท้ๆ เสียอีก จึงกลับบ้านพร้อมแฟ้มครอบครัวเพื่อศึกษาข้อมูลเพิ่มเติม
วันต่อมาได้ออกเยี่ยมลุงอำนวย พร้อมหมอเจี๊ยบ หมอเจี๊ยบเก่งด้านการเชิญชวนและความมีสัมพันธภาพกับชาวบ้านดีมาก ได้เล่าเรื่องลุงอำนวยไห้หมอเจี๊ยบฟังแล้วเราสองคนพยายามชี้ประเด็นให้ลุงยอมล้างไตให้ได้ ลุงอำนวยว่า ตายก็ตายหมอ จะฝืนชะตาได้อย่างไร “แม่ลุงก็เป็นเบาหวาน มีลูก 10 คน เป็นเบาหวาน 9 คน ตายไป 3 คน เหลือ 6 คน เดี๋ยวก็ค่อย ๆ ร่วงทีละคนเองแหละหมอ” ลุงอำนวยพูดด้วยน้ำเสียงและท่าทางหมดหวังในชีวิต
เรารู้ว่าลุงอำนวยรักหลานดั่งแก้วตาดวงใจ จึงชี้ให้เห็นว่า หลานยังเล็ก เขาโตมาเขาอยากจะเห็นหน้าของตาเขาว่าเป็นอย่างไร และรักเขามากแค่ไหน หากลุงเลือกที่จะเชื่อหมอโรคไตก็มีโอกาสจะดีขึ้น แต่ถ้าไม่ทำอะไรเลย มีคำตอบรออยู่แล้วคือร่วงตามพี่น้องไปนั่นเอง ใหญ่เองฟังอยู่ก็ใช้มือกุมมือพ่อตาและบอกว่าเอาเถอะพ่อผมจะดูแลพ่อเอง ผมไม่อยากให้หลานเกิดมาแล้วถามว่า “ตาของหนูไปอยู่ไหน” เท่านั้นเองลุงอำนวยถึงกับน้ำตาซึม เดินไปอุ้มหลาน น้ำตาหยดลงบนแก้ม ยิ้มทั้งน้ำตาแล้วพูดกับหลานว่า “พรุ่งนี้ตาจะไปหาหมออัญชนะ” ตาอยากมีอายุยืนจะได้เห็นหลานตาแต่งชุดนักเรียนเข้าโรงเรียนงัยล่ะ หลานรักของตา
เราติดตามเยี่ยมลุงอำนวยและครอบครัวอย่างเข้มข้น ช่วงนี้ลุงอำนวยต้องการกำลังใจและความเชื่อมั่น ใหญ่อยู่เคียงข้างลุงอำนวยเสมอ คอยดูแลสายล้างไตทางหน้าท้อง และล้างท้องไห้ลุงอำนวยวันละ 4 ครั้ง ตามหมอแนะนำ เมื่อเห็นน้ำล้างไตมีสีขุ่น ก็รีบเอาไปส่งตรวจที่ รพ.พระจอมเกล้า คอยประเมินอาการปวดและการมีไข้ เมื่อมีปัญหา ใหญ่จะปรึกษากับพี่พยาบาลหัวหน้าห้องล้างไต รพ.พระจอมเกล้า ซึ่งพี่พยาบาลก็เป็นกันเองและให้ข้อมูลได้ทุกเรื่อง พี่เขาเก่งเหมือนหมอเลยครับ และก็ใจดีด้วย หมออัญชนะไม่ดุด้วย ใจอีกต่างหาก อาทิตย์หน้าครบนัดอีกแล้ว จะขอเอกสารเรื่องการปฏิบัติตัวเมื่อเป็นโรคไตและการล้างไตเพิ่ม หมออัญชนะบอกผมว่าเก่ง “เป็นหมอได้เลยนะจะบอกให้” ใหญ่พูดด้วยสีหน้าปราบปลื้มและยืดอก สายตามองลุงอำนวยด้วยความรักและห่วงใย
เมื่อมีโครงการอบรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมผู้ป่วยเบาหวานผู้ป่วยและญาติของครอบครัวนี้ก็สนใจมารับฟัง และดูการสาธิตอาหารของหมอสำรวยและนำไปปรับเปลี่ยนพฤติกรรมกันทั้งครอบครัว
ทีมสุขภาพได้ไปหาหลวงพ่อที่วัดในวันหนึ่งหวังจะขอหนังสือธรรมะ หนังสือสวดมนต์มาให้ลุงอำนวย ป้าหลงเองก็อาสาจะยืมที่ชมรมสูงอายุมาให้ หลวงพ่อทราบเรื่องภาวะเจ็บป่วยของครอบครัวนี้ บอกว่าคราวหน้าโยมแป้นมาทำบุญ อาตมาจะคุยให้กำลังใจกันซะหน่อย มีอะไรบ้านนี้แกชอบช่วยเหลือทางวัดดีอยู่
หลังจากลุงอำนวยล้างไตวันนั้นถึงวันนี้เป็นเวลา 6 เดือนแล้ว หมอใหญ่ สนใจลุงเป็นอย่างดี ทำหน้าที่เลี้ยงลูกและดูแลพ่อตาอย่างดี ล้างไตให้วันละ 4 ครั้ง คอยประเมินอาการลุงอำนวยอย่างใกล้ชิด พยายามหาอาหารที่เป็นประโยชน์และไม่ขัดต่อโรค มาให้ลุงอำนวยกิน และดูแลการกินยาอย่างสม่ำเสมอ และคอยพาญาติและเพื่อนบ้านที่ลุงอำนวยสนิทมาเยี่ยมให้กำลังใจอยู่เสมอ ป้าหลงเองไปเก็บเงินทุกเดือนก็ให้กำลังใจกันตลอด ป้าหลงอยากเก็บเงินเข้าชมรมสูงอายุ ไม่อยากเอาเงินก้อนมาให้บ้านนี้ ลุงอำนวยเองหลังล้างไตได้ 6 เดือน แม้วันนี้จะบอกว่า “ผิวผมมันแห้งและดำไปหมด” แต่แววตากลับมีความสุข และดีใจที่ตัดสินใจถูกแล้วที่ล้างไต อยู่บ้านเพาะพันธ์ปลาตะเพียนไว้ปล่อยในแม่น้ำเพชร ได้บุญด้วย อ่านหนังสือธรรมะ สวดมนต์ทุกวัน ช่วยหมอใหญ่เลี้ยงหลานด้วย ดูมันมีแรงและกินข้าวได้มากกว่าก่อนล้างไตอีกนะหมอ ป้าแป้นเข้ามาสมทบ ฉันให้ลุงเป็นพ่อบ้าน ส่วนฉันกับลูกสาวไปขายของกันเอง ชีวิตเราครอบครัวเรามีความสุขกว่าเมื่อก่อนอีก ไม่ต้องเห็นลุงต้องทุกข์ทรมารอีก หลานมันก็ช่างเล่น มันจำหน้าตาได้แล้ว ไม่ค่อยเอายายหรอกหมอ จะให้ตาอุ้มอย่างเดียว งวดนี้หนังสือธรรมะหลายเล่ม เพื่อน ๆ เอามาฝากผมชอบท่อง พาหุง กับอิติปิโส วันนี้สอนการล้างมือ 6 ขั้นตอนให้ด้วย ทุกคนอยู่กันพร้อมหน้า ให้สาธิตย้อนกลับทำได้ถูกต้องทุกคน ก่อนกลับเอาเทปธรรมะที่เตรียมมาด้วยมอบให้ลุง 2 ตลับ ลุงขอบใจเป็นการใหญ่ เจริญสุขนะหมอ ขอบคุณค่ะลุงอำนวย กลับขึ้นรถอมยิ้มกับตัวเองและขอบคุณ หมอใหญ่ ที่ทำหน้าที่ได้ดีมาก
อยากจะบอกลุงอำนวยเหลือเกินว่า ขอบคุณที่ลุงมีครอบครัวที่ดี ที่รักและเอื้ออาทรกัน ห่วงใยและดูแลเอาใจใส่กันเป็นอย่างดี ที่ลุงอดทนและเผชิญกับความทุกข์จากการเจ็บป่วย คนในครอบครัวของลุงนั่นเอง ที่เยียวยาลุงด้วยหัวใจที่มีแต่ความรัก ความห่วงใยและเอื้ออาทรซึ่งกันและกัน ย่อมเป็นการดีกว่าการรอการเยียวยาจากหมอในโรงพยาบาลเสียอีก
ความเห็น (1)
- ตามเกาะกระแส SHA มาค่ะ
- เป็นอีกกำลังใจนะคะ