บทที่ 4 -- การสร้างองค์ความรู้ใหม่และพัฒนาองค์ความรู้เก่า (3 - I)

3.      ภาคผนวก

 

3.1  โครงการเวทีสัมมนาวิชาการ

 

คณะทำงาน ๑.             นางสาวบงกช นภาอัมพร[1]     ๒.           นางสาวอัจฉรา สุทธิสุนทรินทร์[2] ๓.            นางสาวกิติวรญา รัตนมณี[3]

ที่ปรึกษากิจกรรม ๑.             รศ.ดร.พันธุ์ทิพย์ กาญจนะจิตรา สายสุนทร[4]         ๒.           อาจารย์วีนัส สีสุข[5]                                          ๓.            อาจารย์ดรุณี ไพศาลพาณิชย์กุล[6]           ๔.            นายภควินท์ แสงคง[7]

องค์กรสนับสนุน

มูลนิธิเอเชีย

องค์กรร่วมจัด

กองทุนคนึง ฦาไชย คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, โครงการเฝ้าระวังสภาวะไร้รัฐ, โครงการการแก้ปัญหาคืนสัญชาติคนไทย จ.ระนอง ชุมพร ประจวบคีรีขันธ์ และมูลนิธิกระจกเงา

 

สถานะของกิจกรรม

กิจกรรมเวทีสัมมนาวิชาการ “ถึงเวลาเริ่มนับหนึ่ง กับ กฎหมายว่าด้วยการคืนสัญชาติไทยให้คนไทยพลัดถิ่น” เป็นกิจกรรมหนึ่งภายใต้ โครงการขยายองค์ความรู้จากแม่อายสู่อันดามันเพื่อการจัดการปัญหาสิทธิในสถานะบุคคลของคนไร้รัฐไร้สัญชาติ

 

แนวคิด

จากการศึกษาวิจัยจากนักวิชาการหลายๆ ฝ่าย แม้พบว่าปัญหาความไร้รัฐไร้สัญชาติของคนในพื้นที่อันดามันนั้นมิได้มีความแตกต่างจากพื้นที่ภาคอื่นๆ ของประเทศไทย การจัดการปัญหาดังกล่าวก็สามารถดำเนินการได้โดยการใช้กฎหมายนโยบายที่มีอยู่ในปัจจุบัน แต่การจัดการปัญหาโดยการใช้กฎหมายนโยบายที่มีอยู่ ไม่ตรงตามความต้องการของเจ้าของปัญหากลุ่มพิเศษที่พบในพื้นที่แถบนี้ ที่ถูกรัฐไทยเรียกว่า “คนไทยพลัดถิ่น”

“คนเชื้อสายไทย” หรือที่เรียกว่า “คนไทยพลัดถิ่น” คือ บุคคลที่เคยอาศัยอยู่ในดินแดนต่างชาติ[8] ซึ่งครั้งหนึ่งเคยเป็นดินแดนส่วนหนึ่งของประเทศไทย แต่ได้เสียให้แก่รัฐต่างประเทศ อาทิ กรณีการเสียดินแดน มะริด ทวาย ตะนาวศรี ให้กับ ประเทศพม่าเมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม พ.ศ. 2411 ตามที่ระบุในอนุสัญญาการปักปันเขตแดนไทยพม่าที่จัดทำโดยประเทศอังกฤษ[9] และคนเหล่านี้ก็ได้อพยพเข้ามาอาศัยอยู่ในประเทศไทยภายหลัง คนกลุ่มนี้ส่วนหนึ่งไม่ยอมรับการแปลงสัญชาติ ดั่งเช่น ชนกลุ่มน้อยกลุ่มอื่นๆ ที่อาศัยอยู่ในประเทศไทยมานาน ข้อยืนยันในความเป็นคนเชื้อสายไทยที่สืบเชื้อสายจากบรรพบุรุษไทย และ  จิตสำนึกในความเป็นคนไทยอย่างเข้มข้น ทำให้เกิดการเรียกร้องให้มีกระบวนการในการจัดการปัญหาให้เหมาะสมสำหรับคนไทยพลัดถิ่น

นอกจากกลุ่มคนไทยพลัดถิ่นที่เข้ามาตั้งบ้านเรือนและอาศัยอยู่ในประเทศไทย ทั้งที่ตั้งบ้านเรือนอยู่ในพื้นที่อันดามันกว่า 35,000 คน รวมถึงกลุ่มคนไทยพลัดที่ตั้งบ้านเรือนอยู่ในพื้นที่อื่นๆทั่วประเทศไทย จะประสบปัญหาด้านสถานะบุคคลดังที่ได้กล่าวข้างต้น ยังพบว่าปัญหาด้านการเข้าถึงสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐาน ได้แก่ สิทธิในชีวิต ร่างกาย และทรัพย์สิน ก็เป็นปัญหาใหญ่ที่คนกลุ่มนี้กำลังประสบเช่นกัน ซึ่งสาเหตุหนึ่งก็เกิดจากความไร้สถานะบุคคลของคนกลุ่มนี้นี้เอง

ดังนั้นจึงเกิดเป็นแนวคิดในการสร้างองค์ความรู้ใหม่ในการจัดการปัญหาสถานะบุคคลสำหรับคนไทยพลัดถิ่นโดยพัฒนาจากองค์ความรู้เก่าที่หลายๆ ฝ่ายได้ทำการศึกษาวิจัยมาตลอด ประกอบกับยุทธศาสตร์จัดการปัญหาสถานะและสิทธิของบุคคลตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 18 มกราคม พ.ศ.2548 เองก็ให้ความสำคัญกับคนเชื้อสายไทยกลุ่มนี้ รวมทั้งความเห็นของคณะกรรมาธิการวิสามัญศึกษาปัญหาและแนวทางแก้ไขการไร้สถานะทางกฎหมายและสิทธิของบุคคลในประเทศไทย สภานิติบัญญัติแห่งชาติ ที่เห็นควรมีการยกร่างพระราชบัญญัติเพื่อคืนสัญชาติให้แก่คนไทยพลัดถิ่น ทางโครงการขยายองค์ความรู้แม่อายสู่อันดามันฯ จึงเห็นว่าควรให้มีการจัดเวทีสัมมนาวิชาการ ในหัวข้อ “ถึงเวลาเริ่มนับหนึ่ง กับ กฎหมายว่าด้วยการคืนสัญชาติไทยให้คนไทย
พลัดถิ่น” ซึ่งเป็นเวทีสัมมนาทางวิชาการเพื่อการสร้างและพัฒนาองค์ความรู้ร่วมกันจากหลายๆ ภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็น ภาควิชาการ ภาคการเมือง ภาคราชการ ภาคประชาชน ภาคเอกชน และภาคสื่อมวลชน เป็นต้น เพื่อให้เกิดเป็นข้อสรุปร่วมกันในเวทีอันจะนำไปสู่แนวทางในการแก้ไขปัญหาของคนไทยพลัดถิ่นที่เหมาะสมต่อไป

 

วัตถุประสงค์

๑.  เพื่อรวบรวมและตรวจสอบเครือข่ายในการทำงานเพื่อการแก้ไขปัญหาสถานะบุคคลของกลุ่มคนเชื้อสายไทยโดยการยกร่างพระราชบัญญัติว่าด้วยการคืนชาติ พ.ศ.....

๒.  เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และ ระดมองค์ความรู้จากเครือข่ายในทุกๆ ภาคส่วนที่เกี่ยวข้องในการจัดการปัญหาการคืนสัญชาติให้แก่คนเชื้อสายไทย

๓.       เพื่อกำหนดย่างก้าวในการแก้ไขปัญหาสถานะบุคคลของกลุ่มคนเชื้อสายไทยโดยการยกร่างพระราชบัญญัติว่าด้วยการคืนชาติ พ.ศ.....

 

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

๑.             เกิด “การรวมตัวของเครือข่าย” ในการทำงานเพื่อการแก้ไขปัญหาสถานะบุคคลของกลุ่มคนเชื้อสายไทยโดยการยกร่างพระราชบัญญัติว่าด้วยการคืนชาติ พ.ศ.....

๒.           เกิด “องค์ความรู้” จากเครือข่ายในทุกๆ ภาคส่วนที่เกี่ยวข้องในการจัดการปัญหาการคืนสัญชาติให้แก่คนเชื้อสายไทย

๓.   เกิด “แผนปฏิบัติการ (Master Plan)” ในการแก้ไขปัญหาสถานะบุคคลของกลุ่มคนเชื้อสายไทยโดยการยกร่างพระราชบัญญัติว่าด้วยการคืนชาติ พ.ศ.....

 

ระยะเวลาดำเนินกิจกรรม

พฤศจิกายน พ.ศ. 2551 - กุมภาพันธ์  2552

 

สถานที่ดำเนินกิจกรรม

-     จังหวัดระนอง: กิจกรรมในการลงพื้นที่เพื่อตรวจสอบสภาพปัญหาและความคืบหน้าในการแก้ไขของกรณีศึกษากลุ่มคนไทยพลัดถิ่น และ กิจกรรมเวทีเสวนาระหว่างคณะทำงานเพื่อทำความเข้าใจและเตรียมความพร้อมสู่เวทีใหญ่ ณ วันที่ 30 มกราคม พ.ศ.2552

-     คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (ท่าพระจันทร์): กิจกรรมเวทีสัมมนาวิชาการ ในหัวข้อ “ถึงเวลาเริ่มนับหนึ่ง กับ กฎหมายว่าด้วยการคืนสัญชาติไทยให้คนไทย
พลัดถิ่น”

 

ผู้เข้าร่วมกิจกรรม

ประมาณ 40 – 50 คน ประกอบด้วยบุคคลจากภาคส่วนต่างๆ ได้แก่ (1) ภาควิชาการ (2) ภาคราชการ (3) ภาคกระบวนการยุติธรรม (4) ภาคการเมือง (5) ภาคองค์กรพัฒนาเอกชน (6) ภาคองค์การระหว่างประเทศ (7) ภาคประชาชน และ (8) ภาคสื่อมวลชน

 

กำหนดการเวทีสัมมนา

 

กำหนดการ
08.30 – 09.00 น.	ลงทะเบียนและรับเอกสารประกอบการสัมมนา
09.00 – 09.10 น.	กล่าวต้อนรับ โดย  คุณสิทธิพงษ์ จันทรวิโรจน์ (รอการยืนยัน) อดีตที่ปรึกษาด้านกฎหมายศูนย์ช่วยเหลือสิทธิและกฎหมายแก่ผู้ประสบภัยสึนามิ มูลนิธิเอเชีย
09.10 – 09.25 น.	กล่าวเปิดการสัมมนา โดย  ดร.วงศ์ศักดิ์ สวัสดิ์พาณิชย์ (รอการยืนยัน) อธิบดีกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย
ช่วงที่ 1
09.25 – 09.45 น.	“ความเป็นมาของร่างกฎหมายว่าด้วยการคืนสัญชาติไทยแก่กลุ่มคนไทยพลัดถิ่น” โดย  คุณวีนัส สีสุข อดีตเลขานุการคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่าง พ.ร.บ.สัญชาติ(ฉบับที่ ..) พ.ศ. ....
ช่วงที่ 2
09.45 – 10.15 น.	“ร่างกฎหมายว่าด้วยการคืนสัญชาติไทยแก่กลุ่มคนไทยพลัดถิ่น: ความเป็นไปได้ในกระบวนการนิติบัญญัติของไทย” โดย  รศ.ดร.บรรเจิด สิงคะเนติ รองศาสตราจารย์ประจำภาควิชากฎหมายมหาชน คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
10.15 – 10.45 น.	“ร่างกฎหมายว่าด้วยการคืนสัญชาติไทยแก่กลุ่มคนไทยพลัดถิ่น: หน้าที่ของรัฐไทยภายใต้หลักกฎหมายระหว่างประเทศ” โดย  รศ.ดร.พันธุ์ทิพย์ กาญจนะจิตรา สายสุนทร รองศาสตราจารย์ประจำภาควิชากฎหมายระหว่างประเทศ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
ช่วงที่ 3
10.45 – 11.15 น.	“ข้อสนับสนุนทางวิชาการด้านมนุษยวิทยา: อย่างไรที่เรียกว่า ‘ไทยพลัดถิ่น’” โดย อาจารย์ ดร.ฐิรวุฒิ เสนาคำ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์
11.15 – 11.45 น.	“ปากคำคนไทยพลัดถิ่น: จะรู้ได้อย่างไรว่าใคร คือ ไทยพลัดถิ