การจัดประสบการณ์แบบโครงการให้เด็กปฐมวัย |
มีนักวิชาการหลายท่านได้ให้ความหมายของการจัดประสบการณ์แบบโครงการให้กับเด็กปฐมวัย โดยสรุปแล้ว การจัดประสบการณ์แบบโครงการหรือการสอนแบบโครงการ เป็นวิธีการสอนหรือการจัดประสบการณ์ที่เปิดโอกาสให้เด็กเรียนรู้โดยการสืบค้นหาข้อมูลอย่างลึกซึ้ง ในเรื่องที่เด็ก สนใจ เด็กกลุ่มเล็ก ๆ หรือเด็กทั้งชั้นร่วมกัน เรื่องที่เด็กค้นหาข้อมูลนั้นควรเป็นเรื่องที่มีความหมาย ต่อชีวิตของเด็ก การสอนแบบโครงการเป็นการบูรณาการความรู้ต่าง ๆ ทั้งภาษาไทย คณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ ภาษาอังกฤษ ประวัติศาสตร์ ฯลฯ จุดเด่นของโครงการคือ การพยายามของเด็กที่จะ ค้นหาคำตอบจากเรื่องที่เด็กสนใจ เด็กจะได้มีโอกาสวางแผนการสืบค้นด้วยตนเอง โดยมีครูเป็นผู้ช่วยเหลือ และเป็นที่ปรึกษาของโครงการ ครูถือว่าเป็นผู้อำนวยการในการเรียนการสอนเพื่อให้การเรียนการสอน นำไปสู่ความสำเร็จ การจัดการเรียนการสอนแบบโครงการเป็นการจัดการเรียนรู้ที่เน้นเด็กเป็นศูนย์กลางอย่างแท้จริง ความเป็นมาของการจัดประสบการณ์แบบโครงการเกิดขึ้นและเป็นที่รู้จักกันในอเมริกา เป็นการเรียนรู้จากการกระทำ และมีลักษณะเหมือนกันกับการศึกษาแบบ Open Education ฉะนั้นจึง ไม่ใช่ของใหม่ในการจัดการเรียนการสอน หลักของการจัดประสบการณ์แบบโครงการ คือ การจัดสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ ให้ความสำคัญกับผู้เรียน การจัดกิจกรรมที่ตอบสนองต่อความสนใจและความต้องการของเด็กเป็นหลัก เป็นการสืบเสาะแสวงหาคำตอบของเด็ก โดยคำนึงถึงกระบวนการแสวงหาคำตอบ มากกว่า คำตอบที่ถูกต้อง สิ่งสำคัญที่ครูจะต้องตระหนักไว้ คือ การทำโครงการ ไม่สามารถทดแทนหลักสูตรทั้งหมดได้ สำหรับเด็กปฐมวัยถือเป็นส่วนที่เสริมเพิ่มเติมให้สมบูรณ์ งานโครงการไม่แยกเป็นรายวิชาแต่จะบูรณาการทุกวิชาเข้าด้วยกัน สำหรับการจัดทำโครงการของเด็กปฐมวัยต้องการความช่วยเหลือจากครูเป็นอย่างยิ่ง ครูต้องคอยชี้แนะและเป็นที่ปรึกษาในการจัดทำโครงการ เวลาที่ใช้ในการจัดทำโครงการ อาจใช้หลายวัน หลายสัปดาห์ หรือสัปดาห์เดียว ซึ่งขึ้นอยู่กับความ สนใจของเด็ก อายุ และหัวเรื่องของโครงการ การจัดประสบการณ์แบบโครงการโดยทั่วไปมี 3 ระยะ พอจะกล่าวคร่าว ๆ ได้คือ
ระยะเริ่มต้นโครงการ โดยการสังเกตความสนใจของเด็ก หรือเด็กกำหนดหัวข้อโครงการ
ระยะพัฒนาโครงการ เป็นระยะที่เด็กกำหนดปัญหาที่จะศึกษา ตั้งสมมติฐานเบื้องต้น ทดสอบสมมติฐาน ตรวจสอบผลการทดสอบสมมติฐาน
ระยะรวบรวมสรุป สิ้นสุดความสนใจ โดยการนำเสนอผลงาน สิ้นสุดโครงการและกำหนดโครงการใหม่
ขั้นตอนที่กล่าวทั้ง 3 ระยะ นั้นเริ่มจากระยะเริ่มต้นโครงการหรือทบทวนความรู้ ความสนใจ ระยะพัฒนาโครงการหรือเป็นระยะให้เด็กค้นคว้า มีประสบการณ์ใหม่ และระยะสรุปโครงการหรือทบทวนความรู้ สะท้อนกลับ แลกเปลี่ยนโครงการ เพื่อนำไปสู่การเริ่มโครงการใหม่ สิ่งที่สำคัญในการจัดประสบการณ์แบบโครงการ คือ เด็กได้รับการพัฒนาด้านสติปัญญา ส่งเสริมการมีปฏิสัมพันธ์กับบุคคลต่าง ๆ ได้ฝึกการสืบเสาะหาความรู้โดยใช้ประสาทสัมผัสต่าง ๆ จึงนับได้ว่าการจัดประสบการณ์แบบโครงการให้กับเด็กปฐมวัยมีคุณค่าเป็นอย่างยิ่ง
ดิฉันเห็นด้วยกับการจัดประสบการณ์แบบโครงการเพราะการทำโครงการของเด็กปฐมวัย เป็นโครงการง่ายๆไม่ยุ่งยากซับซ้อน เป็นกิจกรรม ที่จัดให้เด็กได้มีโอกาสคิด ค้นคว้าหาคำตอบ ใช้คำถามหรือลงมือทำเพื่อให้ผลงานสำเร็จ โดยครูเป็นผู้มีบทบาทสำคัญในการกระตุ้นให้เกิดการคิดอย่างเป็นขั้นตอนและได้แสดงความคิดเห็นในการทำโครงงานนั้นๆ ครูจึงจำเป็นต้องมีความสามารถ มีทักษะในการใช้คำถามเพื่อส่งเสริมกระบวนการคิดของเด็กให้มีประสิทธิภาพ