ผ้าย้อมคราม Brad Pitt และองค์กรแห่งการเรียนรู้

Appreciative Inquiry เพื่อองค์กรแห่งการเรียนรู้ (ตอนที่ 23)

เมื่อหลายปีก่อน มีบริษัทแห่งหนึ่งที่มีอิทธิพลด้านแฟชั่นในอุตสาหกรรมของไทย ถ้าบอกไปจะร้องอ๋อ บริษัทแห่งนี้ได้เปิดสถาบันสอนออกแบบเสื้อผ้าโดยเป็นสาขาของสถาบันออกแบบเสื้อผ้าชื่อดังจากญี่ปุ่น ที่เคยสอน Designer  ดังๆของโลกที่เป็นคนญี่ปุ่นเช่นชู อูเอมูระเป็นต้น วันหนึ่งผมได้รับการติดต่อจากที่นี่ ว่าอยากรู้เรื่องสิ่งทอพื้นเมืองของอิสาน อยากมาพบผมเพราะได้รับคำแนะนำว่าผมเป็นผู้รู้เรื่องสิ่งทอพื้นเมือง (จริงๆผมรู้น้อยครับ พอดีไปลงพื้นที่ไปรู้จักร้านดังแห่งหนึ่ง ตอนทำโครงการวิจัย Cluster สิ่งทอพื้นเมือง ซึ่งบังเอิญพี่สาวเขามาทำ AI Project กับผม จึงให้ข้อมูลไปอย่างนั้น)  

เขามาที่บ้านผม ผมก็เลยแนะนำให้ไปหาแม่ฑีตา ที่สกลนครครับ เขาถามผมว่าที่นี่มีดีอะไร ผมจึงเล่าให้เขาฟังว่า "เคยดูหนังเรื่อง Troy ไหม ที่ Brad Pitt และ Orlando Broom (Lord of the Ring) แสดงน่ะ"

   

"ในเรื่องคุณจะเห็นคนใส่เสื้อผ้าสีน้ำเงิน แบบกรีกโบราณ เสื้อผ้าในหนังฮอลลีวู๊ดเรื่องนี้มาจากร้านแม่ฑีตานี่แหละ" เขาฟังเรื่องนี้ถึงกับตื่นเต้น จากนั้นก็พากันไปดูที่สกลนคร ว่าเกิดอะไรขึ้น ในที่สุดก็เจอตัวแล้วได้คุยกันครับ ผู้บริหารสถาบันแฟชั่นแห่งนี้ ตอนหลังก็มาคุยกับผมครับว่าสวยดี แต่ Pattern ไม่ค่อยดี

หยุดภาพไว้ตรงนี้ครับ

ทำไมร้านที่ Pattern เสื้อไม่ดี (ไม่ได้คุณภาพแบบโรงงานอุตสาหกรรม) แต่กลายเป็นเสื้อผ้าให้หนังดังระดับโลกได้ ไม่พอครับงานบางชชิ้นของที่นี่ยังกลายเป็นของสะสมของพิพิธภัณฑ์ในอเมริกาได้ ขณะที่เสื้อผ้าที่ได้คุณภาพ ผ่าน QC ที่เข้มงวด จึงไม่สามารถไปถึงฮอลลีว๊ด หรือกลายเป็นของสะสมในพิพิธภัณฑได้ มีอะไรที่มากว่า "คุณภาพ" หรือ "QA" เหรอ   

คำตอบคือ"มี" ครับ ในโลกบริหารจัดการสมัยใหม่เราเริ่มมีคำว่า "คุณค่า (Value)"  มาพักใหญ่แล้ว คุณค่าเป็นอะไรที่เหนือคุณภาพมากนัก ลองดูแนวคิดเรื่องระบบคุณค่าของ Dr. Edward De Bono ครับ ลองดูระบบคุณค่าของท่านอาจารย์ (มีคนเอาชื่อนักคิดท่านนี้ ไปตั้งเป็นชื่อดาวที่ค้นพบใหม่)

ระบบคุณค่าแบบหกเหรียญ (The Six Value Medals)

 

เหรียญทอง:  ทองเป็นโลหะมีค่า ทองเป็นอะไรเกี่ยวกับคุณค่าแห่งความเป็นมนุษย์ครับ แทนความเชื่อถือ เชื่อมั่น การเติบโต ความเป็นชุมชน

เหรียญเงิน:  เป็นคุณค่าขององค์กร เป็นเป้าหมาย และหนทางที่นำไปสู่การบรรลุเป้าหมายขององค์กร

เหรียญเหล็ก:  เป็นคุณค่าด้านคุณภาพ การตัดสินใจที่ส่งผลกระทบต่อคุณภาพ

เหรียญแก้ว:  แทนคุณค่าด้านนวัตกรรม การเปลี่ยนแปลง ความเรียบง่ายและความคิดสร้างสรรค์

เหรียญไม้: คุณค่าด้านสิ่งแวดล้อม

เหรียญทองเหลือง:  คุณค่าด้านภาพพจน์ การรับรู้

มาวิเคราะห์กรณีศึกษาแม่ฑีตากัน

เหรียญทอง:  คุณค่าแห่งความเป็นมนุษย์

กรณีแม่ฑีตา: คุณประไพพรรณเจ้าของร้าน มีแนวคิดในการออกแบบที่ให้ชาวชุมชนเป็รนศูนย์กลางครับ เช่นเอาใบไม้ให้ชาวบ้านเป็นแรงบันดาลใจให้เขาออกแบบเอง  ดูสิครับชาวบ้านจะเก่งขึ้นไหมครับ ไปอยู่โรงงานสิ่งทอสามสิบปัอาจไม่ฉลาดขึ้น เพราะอาจทำอะไรซ้ำซาก เช่นแค่ปะกาวพื้นรองเท้า เข้ากับรองเท้าข้างซ้ายมานานนับสิบปี

เหรียญเงิน:  เป็นคุณค่าขององค์กร เป็นเป้าหมาย

กรณีแม่ฑีตา: ไม่ได้หวังสร้างความร่ำรวยแบบลืมหูลืมตา ยังคงอยู่บ้านนอกครับ ยึดสัจจะเป็นหลัก ไม่โหกลูกค้า

เหรียญเหล็ก:  เป็นคุณค่าด้านคุณภาพ

กรณีแม่ฑีตา: ตรงนี้อ่อน Pattern แต่ลูกค้าญี่ปุ่นชอบครับ แต่แม่ฑีตามเน้นเรื่องความเป็นผ้าครามของแท้ ไม่ตกสีง่ายๆครับ

เหรียญแก้ว:  แทนคุณค่าด้านนวัตกรรม

กรณีแม่ฑีตา: เด่นด้วย Design ที่ชาวบ้านมีส่วนร่วมในการออกแบบ ผ้าย้อมครามสีไม่ซ้ำครับ เป็นศิลปะในตัว

เหรียญไม้: คุณค่าด้านสิ่งแวดล้อม

กรณีแม่ฑีตา: ไม่ชัด

เหรียญทองเหลือง:  คุณค่าด้านภาพพจน์ การรับรู้

กรณีแม่ฑีตา: เป็นสินค้าคุณภาพสูงครับ เป็นอย่างที่พูด ผมก็ใส่เสื้อเจ้านี้มาหลายปีครับ ไม่ตกจริงๆ วัดได้จากราคาครับ เป็นรายแรกที่สามารถขายผ้าย้อมครามได้แพงกว่าผ้าไหมครับ

ลองดูให้ดีครับ ถ้ามองด้านคุณภาพแบบโรงงาน รับรองไม่ได้กินครับ แต่ถ้ามองด้วบระบบคุณค่า แม่ฑีตานี่ไปไกลเลยครับ ไประดับโลกทีเดียว ว่าไปแล้วสินค้าของแม่ฑีตามีคุณค่ารวมๆกันอยู่หลายคุณค่าเลยครับ

ดูสินค้าระดับโลกสิครับ ไม่ใช่เด่นแค่คุณภาพอย่างเดียว หลายๆอันมีคุณค่าด้านอื่นเช่น I-phone มีคุณค่าด้านนวัตกรรม และความเรียบง่ายในการใช้งาน Starbuck เด่นเรื่องคุณภาพ นวัตกรรม และความเป็นมนุษย์ (ไม่เอาเปรียบเกษตรกร) 

ยิ่งมีคุณค่าในหลายมิติ ยิ่งมีชื่อ ยิ่งไปได้ไกล ขายได้ราคาครับ ดูให้ดีๆนะครับสินค้าดีๆมีชื่อระดีบโลกล้วนแต่มีคุณค่าในมิติอื่นๆนอกเหนือจากมิติคุณภาพทั้งสิ้นครับ

คุณล่ะคิดยังไง 

 

 

[สุเทพ ไชยขันธุ์]

เคยซื้อผ้าพันคอย้อมครามจากแม่ฑีตาเมื่อประมาณ 7-8 ปีที่แล้ว

สวย  นุ่ม(เหมือนแพรไหม)  สีไม่ตก  สีสดหลายปีแล้วสียังสดอยู่เลย

แม้ราคาจะแพงสมคุณภาพ ชอบครับ

ดร.ยุวนุช จบป.เอกจากฝรั่งเศส ด้วยดุษฎีนิพนธ์

ศึกษาการจัดการความรู้เรื่องผ้าย้อมครามจากแม่ฑีตานี่แหละครับ

ได้รับรางวัลงานวิจัยดีเด่นด้วย

ขอบคุณและสวัสดีปีใหม่ครับ อ.โย

 

[ดร. ภิญโญ รัตนาพันธุ์]

สวัสดีปีใหม่คุณสุเทพ

ผมเคยเห็นวิทยานิพนธ์เรื่องนี้เช่นกันครับ น่าทึ่งมากครับ

นับถือ

อ.โย

[บีเวอร์]

องค์กรแห่งการเรียนรู้จริงๆ ชื่นชม ขอบคุณครับ

[จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร]

คืนนี้ผมมีปาร์ตี้เล็กๆที่บ้านริมน้ำทรงไทย ที่อยุธยา ของพี่ อ.ดร.ยุวนุช ครับ

ดุษฏีนิพนธ์เล่มนี้มีคุณค่ามาก อาจารย์นุชยังได้เขียนหนังสืออีกเล่มชื่อ "ปริศนาแห่งภูมิปัญญาท้องถิ่น" ครับ

มาสวัสดีปีใหม่ อ.โย ครับ

[ดร. ภิญโญ รัตนาพันธุ์]

ขอบคุณทุกท่านที่แวะมา หวัดดีปีใหม่ครับ

[pa_daeng]

• สวัสดีค่ะ อาจารย์
• ชอบผ้าย้อมครามค่ะ แม้ว่าเวลาสวมใส่จะดูไม่ค่อยหรูนัก แต่มีคุณค่าทางด้านจิตใจที่ชื่นชอบ
• ลืมสังเกต(ข้อเสียประจำต้ว) ว่า troy ใช้ผ้าย้อมคราม
• ขอบคุณอาจารย์มากค่ะ
• สุขสันต์วันปีใหม่ค่ะ

[สุเทพ ไชยขันธุ์]

ลืมไปอีกอย่างครับ อ.โย

ผ้าย้อมครามเป็นมรดกทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธ์ "ผู้ไท"และเพื่อน(ผมรวมเพื่อนๆด้วยเพราะคิดว่าเป็นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ยกระดับกัน)

คน "ผู้ไท"ใช้ผ้าฝ้ายย้อมครามเป็นชุดแต่งกายหลักครับ  จนกลายเป็นเอกลักษณ์ของคน "ผู้ไท" ในความเป็นคน "ผู้ไท"ผมจึงขอร่วมแจมความภาคภูมิใจด้วยคนครับ

[ดร. ภิญโญ รัตนาพันธุ์]

ขอบคุณทุกท่านที่แวะมาครับ หวัดดีปีใหม่ครับ

อ.โย