การเรียนรู้ของชุมชน ต.วังยาง อ.วังยาง จ.นครพนม(6)..นิเวศวัฒนธรรมลุ่มนำโขงตอนล่าง(แอ่งอารยธรรมสกลนคร_นครพนม)

เรื่องราวของแม่น้ำโขงช่วงนี้เป็นที่สนใจ เนื่องจากเนื่องจากเป็นช่วงที่ประเทศไทยเป็นเจ้าภาพจัดประชุมลุ่มน้ำนานาชาติและการประชุมสุดยอดผู้นำประเทศลุ่มน้ำโขงตอนล่าง(เอ็มอาร์ซี) ครั้งที่ 1 ระหว่างวันที่ 2 – 5 เมษายน 2553  จัดขึ้นที่โรงแรมแกรนด์ ไฮแอท รีเจนซี  อ.หัวหิน จ.ประจวบคีรีขันธ์  ช่วงแรกจะเป็นการประชุมลุ่มน้ำนานาชาติซึ่งมีผู้แทนลุ่มน้ำนานาชาติในภูมิภาคต่างๆทั่วโลก ได้แก่  เอเชีย  แอฟริกา ยุโรป ละตินอเมริกาและทวีปอเมริกาเหนือ รวมถึงผู้แทนองค์กรพัฒนาเอกชน  ภาคประชาชน และผู้แทนลุ่มน้ำภายในประเทศกว่า 300 คนเข้าร่วมประชุม  ช่วงที่สองระหว่างวันที่ 4 – 5  เมษายน 2553 จะเป็นการประชุมสุดยอดผู้นำประเทศลุ่มน้ำโขงตอนล่าง(เอ็มอาร์ซี)ซึ่งจะเป็นการชุมนุมของผู้นำประเทศต่างๆในภูมิภาคลุ่มน้ำโขงตอนล่างโดยพร้อมหน้าครับ

               

ขณะเดียวกันในช่วงเวลาดังกล่าวก็มีการจัดเวทีสาธารณะ “แบ่งปันแม่น้ำโขงอย่างเป็นธรรม”ประชุมคู่ขนานการประชุมสุดยอดผู้นำประเทศลุ่มน้ำโขงตอนล่าง(เอ็มอาร์ซี)ไปพร้อมๆกันด้วย โดยใช้ห้องประชุมของ บ.รักลูก  แฟมิลี่กรุ๊ป(ย้ายมาจากจุฬาฯเนื่องจากจุฬาฯปิดมหาวิทยาลัยกะทันหัน สำหรับเวทีนี้มีผู้เข้าร่วมประกอบด้วย นักวิชาการ องค์กรพัฒนาเอกชนด้านลุ่มน้ำนานาชาติ เช่น จาก  ลาว  กัมพูชา  เวียดนาม  พม่าและประเทศไทยรวมทั้งกลุ่มชาวบ้านในพื้นที่ภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่ดำรงวิถีชีวิตโดยพึ่งพาอาศัยอยู่กับแม่น้ำโขง รวมแล้วก็ประมาณ 300 คนเหมือนกันและสำหรับเวทีนี้ทราบว่าได้มีการจัดพิธีบายศรีสู่ขวัญเพื่อเป็นสิริมงคลสำหรับผู้เข้าร่วมประชุมด้วย

“ เราต้องทำให้รัฐบาลจีนและคนจีนรู้ว่าเขากำลังทำอะไร ให้คนในลุ่มน้ำโขงอีกจำนวนมากได้รับความเดือดร้อน  เราต้องทำให้จีนเห็นพลังจากคนลุ่มน้ำ” ครูตี๋หรือ อ.นิวัติ  ร้อยแก้ว จากกลุ่มรักษ์เชียงของกล่าวในเวทีสาธารณะ“แบ่งปันแม่น้ำโขงอย่างเป็นธรรม”ดังกล่าว

“ไม่อยากให้มองเฉพาะเขื่อนในจีนเท่านั้นที่ทำให้เกิดความผิดปกติในแม่น้ำโขง  เพราะทุกประเทศในลุ่มน้ำโขงรัฐบาลอยากสร้างทุกราย  หากมีโอกาสแม้กระทั่งประเทศไทยก็ต้องดำเนินการ เช่นโครงการสร้างเขื่อนบ้านกุ่ม จ.อุบลราชธานี อย่างไรก็ตาม ผู้ที่จะได้รับผลกระทบจากเขื่อนในจีนมากที่สุดคือ ไทยเพราะอยู่ใกล้ที่สุดและได้รับผลกระทบโดยตรง”คุณวิฑูรย์  เพิ่มพงศาเจริญ  กล่าวในอีกเวทีหนึ่ง “การประชุมลุ่มน้ำนานาชาติ” ที่หัวหิน ประจวบคีรีขันธ์ 

ในวันหยุดผมติดตามข่าวการประชุมทั้งสองเวที  ภาพที่เห็นให้ความรู้สึกว่าแม่น้ำโขงเป็นแม่น้ำแห่งปัญหาและกำลังค้นหาว่าในเรื่องนี้ใครคือคนผิด...ทั้งๆที่แม่น้ำโขงใช่ว่าจะมีแต่ปัญหาให้เราค้นหาเท่านั้น แม่นำโขง...ยังมีเรื่องราวที่ดีๆให้ค้นหาโดยเฉพาะที่นี่ริมฝั่งโขง  นครพนม  นิเวศวัฒนธรรมลุ่มน้ำโขงตอนกลางแอ่งสกลนคร_นครพนม

........... 

ย้อนกลับไปเมื่อเช้าวันที่ 26 มีนาคม 2553 ยามเช้าริมฝั่งโขงอากาศในวันนั้นสดชื่นเย็นสบาย(ค่อนข้างไปทางหนาว) ผมเดินเลาะตามแนวชายหาดริมฝั่งโขงนครพนมแบบสบายๆกับท่านอาจารย์ไพบูลย์  วัฒนศิริธรรม 

อ.ไพบูลย์ มองไปที่เวิ้งหาดทรายกว้างไกลลิบลิ่ว  ดูแม่น้ำโขงดูแห้งขอดจนมีสภาพเป็นดั่งลำธาร  อาจารย์  เปรยว่าแม่น้ำโขงหน้าแล้งปีนี้ดูนำน้อยกว่าทุกปีหรือเปล่า

                

ผมตอบว่าผมไม่ทราบว่าข้อเท็จจริงๆแล้วเป็นอย่างไรทราบจากข่าวที่รายงาน เห็นบอกว่าปีนี้แม่น้ำโขงแล้งที่สุดในรอบ 50 ปี

              

คุณสนใจศึกษาAI(สุนทรียสนทนา)ที่นครพนมนี้จากค้นพบของคุณมีอะไรที่น่าชื่นชมยินดีบ้าง อ.ไพบูลย์ เอ่ยถามผม

ผมตอบอาจารย์ไปว่า ผมมาเยือนนครพนมเพียงไม่กี่ครั้ง แต่คำถามของอาจารย์เป็นเรื่องที่ผมสนใจเป็นอย่างยิ่งครับ  ถึงแม้ว่าผมพึ่งจะเริ่มศึกษาจากการถามไถ่ผู้คน ชาวบ้านแถวนี้จากการมาถึงครั้งนี้ผมค้นพบเรื่องที่น่าชื่นชมเกี่ยวกับนครพนมเกินกว่า 10 เรื่องแล้วครับ ผมจึงอยากจะสรุปรวมๆเป็น “AI การค้นพบด้วยความชื่นชมยินดีกับนิเวศวัฒนธรรมลุ่มน้ำโขงแอ่งสกลนคร_นครพนม” ที่ผมได้เล่าให้อ.ไพบูลย์ในวันนั้น(เป็นความเห็นแบบAIในเบื้องต้นเท่านั้นยังไม่ใช่AIของคนนครพนมนะครับ)ดังนี้ครับ

                      

1. องค์พระธาตุพนม ศูนย์รวมจิตใจทางพุทธศาสนา  ตามตำนานอุรังคธาตุบอกว่าก่อสร้างตั้งแต่ปี พ.ศ. 8 บริเวณภูกำพร้า(ที่ตั้งองค์พระธาตุพนมในปัจจุบัน)พระยานันทเสนเจ้าเมืองศรีโคตรบูรณ์ร่วมกับพระยาทั้ง 4 ในบริเวณใกล้เคียงร่วมกันสร้างขึ้น หากเป็นอย่างว่าองค์พระธาตุพระนมเก่าแก่กว่าองค์พระธาตุใดๆในภูมิภาคนี้ แม้กระทั่งองค์พระปฐมเจดีย์ที่ จ.นครปฐม คนที่นี่เขามีความเชื่ออย่างนั้นแม้ตามตำราเรียนในบ้านเราจะบอกว่าองค์พระปฐมเจดีย์จะเป็นจุดเริ่มต้นของพระพุทธศาสนาในสยาม

                    

2. เมืองศรีโคตรบูรณ์เมืองโบราณของคนที่นี่ตั้งแต่ครั้งสมัยพุทธกาล  ความเชื่อของคนที่นี่เขาเชื่อว่าบ้านเมืองของเขาก่อสร้างบ้านแปงเมืองเป็นเมืองมาตั้งแต่ครั้งสมัยพุทธกาลแล้ว นี่เขาก็เชื่อตามตำนานอุรังคธาตุเช่นกัน  ตามตำนานดังกล่าวได้บอกถึงการเสด็จมาที่เมืองเมืองศรีโคตรบูรณ์โบราณและบ้านเมืองแถวนี้(เดิมชื่อเมืองศรีโคตรบูรณ์อยู่ฝั่งซ้ายแม่น้ำโขงตรงข้ามอำเภอธาตุพนมในปัจจุบันแล้วย้ายมาอยู่ฝั่งขวาแม่น้ำโขงด้านเหนือองค์พระธาตุพนมเรียกชื่อใหม่ว่าเมือง มรุกขนคร ในสมัยพระบรมราชาได้ย้ายเมืองใหม่มาอยู่ที่เมือง นคร ซึ่งคือนครพนมในปัจจุบัน)

3. ย่านนี้มีความหลากหลายทางชาติพันธ์มากที่สุดแถบนี้ประกอบด้วยกลุ่มชาติพันธ์ที่หลากหลายเช่น ผู้ไท ญ้อ ลาว กะเลิง  ข่า(บรู)ไทตาด(ผมไม่เคยพบ) กะโซ่  กุลา แสก  เวียด จีนและไทยสยามชาติพันธ์เหล่านั้นอยู่ร่วมกันด้วยความกลมกลืน  ความหลากหลายเป็นความงดงามอย่างยิ่งครับ

4. เรณูนครถิ่นผู้ไท เรณูนครได้ชื่อว่าเป็นเมืองที่มีคนผู้ไทมากที่สุดและเป็นเมืองหลวงของคนผู้ไท(เมืองแถนเป็นเมืองหลวงของผู้ไทนานาชาติ)

          

(ตัวแทนเครือข่ายกลุ่มทอผ้าพื้นเมืองเรณูนครมาต้อนรับอ.ไพบูลย์ที่วัดพระธาตุพนม)

 

5. นาหว้าย่านที่มีการทอผ้าพื้นเมืองสวยงามมากที่สุด ที่นาหว้าได้ชื่อว่าเป็นย่านที่มีการทอผ้าทั้งผ้าไหมและผ้าฝ้ายที่สวยงามที่สุดได้รับรางวัลต่างๆมากมาย

6. ตำนานบ้านลุงโฮที่นาจอก  นาจอกยังได้ชื่อว่าเป็นหมู่บ้านมิตรภาพไทย_เวียดนาม ผมได้เคยบันทึกเรื่องนี้ในครั้งที่แล้วที่

7. ตำนานชาวนาปฏิวัติที่บ้านนาบัว อ.เรณูนคร(ในสมัยนั้นปัจจุบันอยู่ ต.โคกหินแฮ่) หรือตำนานวันเสียงปืนแตก 7 สิงหาชาวนาปฏิวัติ

8. นครพนมเป็นจังหวัดที่มีควายมากที่สุดและเป็นควายพันธ์ดีที่สุด เพื่อนผมทำงานที่สนง.ปศุสัตว์จังหวัดบอกผมไว้อย่างนั้นและยังบอกว่าที่เขากัปปันนคีรีมีบันทึกอักษรโบราณเขียนไว้ว่าถวายแด่เทพเจ้าแห่งควาย นครพนมจึงเป็นเมืองหลวงของควายด้วย

9. นครพนมเป็นจังหวัดที่มีปริมาณน้ำฝนตกต่อปีมากที่สุดในประเทศไทย อันนี้เป็นสถิติของราชการเกือบ 100 ปีมาแล้วตั้งแต่มีการวัดปริมาณน้ำฝนมายังไม่มีจังหวัดไหนทำลายสถิติได้เลย

10.อยู่ติดริมแม่น้ำโขง ซึ่งแม่น้ำโขงมีความหลากหลายทางชีวภาพที่สุดแห่งหนึ่งของโลก   เป็นสายน้ำแห่งตำนานความเชื่อ  ความศรัทธาและวิถีชีวิตของผู้คนรวมทั้งทรัพยากรธรรมชาติอันอุดมสมบูรณ์ แม่น้ำโขงมีความหลายหลายทางชีวภาพด้วยมีสายพันธุ์ปลาน้ำจืดที่มากที่สุดอันตับต้นๆของโลก

11.เมืองเชื่อมโยงวัฒนธรรมสองฝั่งโขง มีภูมิทัศน์วัฒนธรรมที่สวยงามมีคนที่มีชื่อเสียงระดับนานาชาติท่านเคยบอกว่าแม่น้ำโขงเป็นแม่น้ำที่สวยงามที่สุดในโลก(จำไม่ได้นานแล้วจะเป็นจิม ทอมสันหรือเปล่า) หาดทรายทองริมฝั่งโขงหน้าแล้งสวยงามด้วยเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น  ทั้งวัฒนธรรมประเพณีการไหลเรือไฟล่องแม่น้ำโขงอันเลื่องชื่อ

12. เป็นย่านแหล่งอารยธรรมสังคมอุดมทิพย์ สังคมอุดมธรรม  ไม่มีย่านภูมินิเวศวัฒนธรรมไหนที่จะมีการเกิดขึ้นของการแสวงหาที่จะสร้างสังคมพระศรีอาริย์เท่าย่านย่านภูมินิเวศวัฒนธรรมนี้   การเกิดขึ้นของพระธุดงค์กรรมฐานสายอิสานภายใต้การนำของพระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต อาจารย์ฝั้น  อาจาโรและลูกศิษย์ลูกหาอีกมากมาย

13.มหาวิทยาลัยนครพนมเป็นมหาวิทยาลัยของรัฐแห่งล่าสุด(คิดว่าเป็นอย่างนั้น)

14. นครพนมจะมีสะพานข้ามแม่น้ำโขงแห่งที่ 3 ใกล้สร้างเสร็จแล้วครับจะเป็นสะพานแห่งมิตรภาพเชื่อมโยงผู้คนในภูมิภาคให้ใกล้ชิดกันมากขึ้น ไทย ลาว เวียดนาม เลยไปถึงมณฑลกวางสีที่จีนครับ    

             

แม่นำโขงในวันนี้ใช่ว่าจะมีแต่ปัญหาให้ผู้คนมาถกมาแก้ไขกันเท่านั้น  แม่นำโขงโดยเฉพาะที่นี่...นครพนมนิเวศวัฒนธรรมแห่งหนึ่งในลุ่มนำโขงตอนล่าง  ยังมีเรื่องราวที่ดีๆต่างๆเป็นตำนานให้ชื่นชมยินดีครับ

ชุมชนวังยางเป็นส่วนหนึ่งของนิเวศวัฒนธรรมลุ่มนำโขงตอนล่าง(แอ่งสกลนคร_นครพนม) สำหรับการค้นหาความดีด้วยความชื่นชมเฉพาะชุมชนวังยางจะได้ดำเนินในโอกาสต่อไป

[พระมหาแล ขำสุข]

มีหลายสิ่งหลายอย่างน่าศึกษาเรียนรู้อย่างมาก
สนใจข้อ ๗ ข้อ ๘
ตำนานชาวนาปฏิวัติที่บ้านนาบัว อ.เรณูนคร(ในสมัยนั้นปัจจุบันอยู่ ต.โคกหินแฮ่) หรือตำนาน เสียงปืนแตก 7 สิงหา

[สุเทพ ไชยขันธุ์]

กราบนมัสการพระมหาแล

• ตำนานชาวนาปฏิวัติที่บ้านนาบัว อ.เรณูนคร(ในสมัยนั้นปัจจุบันอยู่ ต.โคกหินแฮ่) หรือตำนานวันเสียงปืนแตก 7 สิงหา
• ผมได้บันทึกเรื่องเล่าในเบื้องต้นไว้ที่การเรียนรู้ของชุมชน ต.วังยาง อ.วังยาง จ.นครพนม(1)....... ในอ้อมอกแห่งภูพาน คือตำนานการต่อสู้ของประชาชนคนกล้าหาญ
• กระผมบันทึกไว้ที่ http://gotoknow.org/blog/suthepkm/339460
• ขอบพระคุณมากครับ

[Sila Phu-Chaya]

• เหมือนได้ร่วมเดินทางย้อนรอยประวัติศาสตร์ไปด้วยค่ะ
• การเดินทางกับผู้มีประสบการณ์ล้ำลึก มักไม่ธรรมดเสมอ ได้ทั้งอรรถรส ความบันเทิง และความรู้ที่หายากค่ะ

[บุษรา]

• สวัสดีค่ะ
• วันสงกรานต์นี้เที่ยวให้สนุกเดินทางด้วยความปลอดภัยนะค่ะ 
• สุขสันต์วันสงกรานต์...ค่ะ

                        

[K.Pually]

                                                         

                      " สวัสดีปีใหม่ไทย พุทธศักราช ๒๕๕๓ และสุขสันต์วันสงกรานต์ค่ะ "

[@..สายธาร..@]

[สุเทพ ไชยขันธุ์]

ขอบคุณครับ อ.ศิลา

• เป็นการเดินทางเที่ยวที่ประทับมากครับ
• ได้ไปเยี่ยมบ้านลุงโฮที่บ้านนาจอก ได้ลงเรือล่องแม่นำโขงยามเย็นและได้แวะนมัสการองค์พระธาตุพนมด้วย(ในขณะที่ครูบาเก่ง_อาริยะชาติกำลังทำพิธ๊ด้วย)
• เรื่องของลุงโฮ  มีเรื่องที่น่าสนใจมากตั้งใจจะบันทึกเพื่อการลปรร.ในโอกาสต่อไปครับ
• ยินดีด้วยกับการผ่านการคัดเลือกเรียนป.เอกสหวิทยาการที่ม.ธรรมศาสตร์ครับ
• ขอบคุณครับ

 

[สุเทพ ไชยขันธุ์]

สวัสดีปีใหม่ครับคุณบุษรา

• สุขสันต์วันปีใหม่....วันสงกรานต์...ครับ
• มีความสุข  ความเจริญยิ่งๆขึ้นไปครับ

 

[นาง...มณีวรรณ ตั้งขจรศักดิ์]

ตำนานลุ่มน้ำโขงที่มีมาช้านาน มีอิทธิพลต่อคนลุ่มน้ำโขงมากมาย

ปีนี้น้ำโขงแห้งขอดลงแม้แต่ที่ในเมืองหนองคายที่ไม่เคยเห็นมาก่อน

ปีนี้น้ำน้อยจริงๆ คนลุ่มน้ำโขงใจหายและกังวลใจมากค่ะ

สุขสันต์วันสงกรานต์ค่ะ

[สุเทพ ไชยขันธุ์]

สวัสดีปีใหม่คุณครูPually

น่าประทับใจกับการเดินทางไกล....เดินทางด้วยความปลอดภัยและมีความสุขกับวันปีใหม่ไทย...วันสรงกรานต์ครับ เยี่ยมมากครับ

• ทำบุญ-ตักบาตร  พระสงฆ์
• ทำบุญถวายเพลมีการสวดบังสุกุลให้กับผู้ล่วงลับไปแล้ว
• ดนตรีไทยตั้งวงเล่นดนตรีขับขาน สร้างบรรยากาศแบบไทยๆ ในระหว่างพระฉันอาหาร 
• สรงน้ำพระพุทธสิหิงค์  
• พิธีสรงน้ำพระ                    
• ก่อกองทรายใส่กระบะขนาดย่อมที่จัดวางไว้ด้านข้าง
• จัดทำอาหารจำนวนมากเผื่อผู้มาร่วมงาน                         
• แสดงธรรมเทศนาช่วงพักทานอาหารของญาติธรรม
• ติดผ้าป่าด้วยเงินสกุลดอลล่าร์ 
• พิธีการทอดผ้าป่า

[สุเทพ ไชยขันธุ์]

สวัสดีปีใหม่ไทยครับคุณครูสายธาร

• ขอให้ทุกๆที่  ทุกๆดวงใจ  มีแต่ความสุข ความเจริญ
• ขอส่งกำลังใจ..ถึงทุกๆลมหายใจ
• กับภารกิจการงานอันหนักหน่วง ...หากแต่มีคุณค่าและความหมาย
• ขอให้ทุกๆที่...ทุกๆวันสงบ ร่มเย็น  เป็นปกติสุข
• สนุกสนาน..ในวันสงกรานต์ 
• ระลึกถึงพระคุณของผู้สูงอายุ  
• เห็นคุณค่าของครอบครัว
• สวัสดีปีใหม่ไทยและวันสงกรานต์ 2553 ครับ

[มาตายี]

สวัสดีค่ะ

    ไปเที่ยวสงกรานต์ที่ไหนคะท่าน

     มาส่งความระลึกถึง…….

     ในโอกาสปีใหม่ไทย...และวันครอบครัว

     ขอให้ฮักกัน...แพงกัน..นะคะ.....

[สุเทพ ไชยขันธุ์]

สวัสดีครับคุณมณีวรรณ

• ที่หนองคายแม่นำโขง..ช่วงสงกรานต์คงสนุกนาน
• แม้นำโขงจะแห้งแต่ก็มีหาดทรายสวย
• มีความสุขตลอดปีเสือครับ

[สุเทพ ไชยขันธุ์]

สวัสดีปีใหม่..สุขสันต์วัสงกราต์ครับคุณครูกระแต

ขอให้ฮักกัน...แพงกัน.ครับ

• สงกรานต์อยู๋บ้านครับ..เดินทางกับครอบครัวนิดหน่อยใกล้ๆบ้านจากราชบุรีไปแวะแถวนครปฐม..และตลาดนำอัมพวา สมุทรสงครามครับ
• ขอบคุณครับ...มีความสุขกับครอบครัวและชุมชน สังคมครับ

 

[Boo]

สวัสดีปีใหม่ไทยค่ะท่านเทพฯ

ปีนี้เป็นปีแรกที่น้ำของแห้งสุด หากแต่คงได้เห็นความงามไปอีกแบบ

ขอให้ฮักกัน แพงกัน ... ทำให้นึกถึงช่วงอยู่ลาวเด้อค่า สุขสันต์กลับมาทำงาน เป็นกำลังใจค่ะ

[สุเทพ ไชยขันธุ์]

           

คุณปูครับ

รู้สึกว่าผมจะชอบภาพข้างบนนี้

ตื่นมา..อากาศเย็นสบาย

กับแสงแดดอ่อนโยนยามเช้า

กับความร้สึกว่าโลกนี้ยังมีความหวัง...กับสิ่งที่ดีๆ

ฮักกัน แพงกันครับ ...

ขอบคุณครับ