(๑)
เสียงไก่นับร้อยขันที่ดังก้องไปทั่วทั้งหุบเขา ปลุกผมตื่นขึ้นมารับวันใหม่อย่างเบิกบาน
ลืมตาชำเลืองไปด้านข้าง เห็นเพียงที่นอนเปล่าอยู่ข้างกองไฟ เพื่อนผู้น้องผู้ร่วมหลับใต้ชายคาเดียวกันลุกออกไปนอกเรือนแล้ว
ผมนอนฟังเสียงไก่ขันต่อไปสักพัก กระทั่งสาวน้อยชาวลาหู่ลูกสาวเจ้าของเรือนเข้ามาก่อไฟเพื่อหุงข้าวเป็นอาหารสำหรับเช้านี้ บังคับให้ผมลุกออกจากที่นอนโดยปริยาย
ผมและเก่งเพื่อนผู้น้องอีกคนที่เพิ่งจะพบกันเมื่อวานนี้เป็นครั้งแรก ถูกจัดสรรให้มานอนในเรือนหลังเดียวกันแบบ “โฮมสเตย์” ในช่วงที่พวกเรา ๖ คน ได้แก่ ผม เก่ง เบิ้ม เต่า ติ๊ และเอ เดินทางมาร่วมกิจกรรมทำฝายกับชาวบ้านที่หมู่บ้านห้วยปลาหลด ชุมชนชาวลาหู่เฌเล ในเขตพื้นที่ดอยมูเซอ จ.ตาก
เรือนลาหู่ของ “จะเคาะ” ประธานกลุ่มเยาวชนบ้านห้วยปลาหลด เป็นที่พำพักของผมและเก่ง
สมาชิกเรือนหลังนี้ประกอบด้วยพ่อแม่และลูกอีก ๓ คน
พ่อบ้านผู้พ่อของ “จะเคาะ” เป็นทั้งช่างตีเหล็กและหมอแคนประจำหมู่บ้าน
จะเคาะเป็นกำลังหลักของบ้านในการทำมาหากิน รวมทั้งการทำงานหาเงินส่งเสียน้องอีกสองคนเรียนปริญญา คนหนึ่งเรียนอยู่ในเมืองหลวง อีกคนหนึ่งเรียนอยู่ที่บ้าน ขณะที่ส่งตัวเองเรียนนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง
ผมและเก่งรู้เรื่องราวของครอบครัวนี้ระหว่างที่จะเคาะและ “นะสอ” ผู้เป็นน้องสาวกำลังทำอาหารเช้า ด้วยความทึ่งและประทับใจในความสามารถของชายหนุ่มลูกชายคนโตของเรือนหลังนี้
อาหารเช้าฝีมือของจะเคาะ มีทั้งน้ำพริกลาหู่ ยอดฟักแม้วและลูกฟักทองอ่อนต้ม ยอดฟักแม้วผัดรวมกับผักกูด ที่เด็ดสะระตี่คือเห็ดถอบต้มเกลือ กินกับข้าวที่นะสอลุกขึ้นมานึ่งข้าวเป็นข้าวไร่เมล็ดสั้นป้อม คล้ายข้าวญี่ปุ่น
อาหารมื้อเช้าวันนี้เป็นมื้อที่สาม ซึ่งอร่อยไม่แพ้มื่อกลางวันและเย็นเมื่อวาน แม้ว่ากับข้าวจะเหมือนเดิม
ผมกับเก่งกินข้าวคนละจานใหญ่อย่างเอร็ดอร่อย ปริมาณเดียวกับมื้อก่อนหน้านี้ทั้งสองมื้อ
เก่งบอกกับผมว่า อยู่ที่นี่สักอาทิตย์รับรองอวบอ้วน
...
(๒)
ตะวันเลยหัวไปทางทิศตะวันตกแล้ว
ผมบังคับรถปิคอัพขับเคลื่อนสี่ล้อ ที่เขลอะด้วยคราบโคลนเคลื่อนไปบนถนนลูกรัง บางช่วงมีน้ำขังท่วมลึกเกือบครึ่งล้อ บางช่วงลัดเลาะไปตามไหล่เขา บางช่วงสูงชัน กระบะหลังบรรทุกชายหนุ่มสามชีวิต ได้แก่ เอก เบิ้ม และเต่า ภายในแค๊ปนอกจากผมแล้วมีหญิงสาวอีกสองคน คือ ครูติ๊และหมอเอ ร่วมโดยสารมุ่งหน้าไปบ้านห้วยปลาหลด
จำปา จะเคาะ จะปู นะปาย และน้อง ๆ จากกลุ่มเยาวชน รอเราอยู่พักใหญ่ที่ร้านค้าต้นหมู่บ้าน
ผมจอดรถหน้าร้านค้า พวกเราทิ้งสัมภาระไว้ในรถแล้วเดินทางจำปาและพวกไปยังบริเวณตาน้ำที่จะทำฝายชะลอน้ำ ข้างสวนผักของนะปาย ระยะทางห่างจากหมู่บ้านไม่ไกลนัก เดินไปพอเหงื่อซึมเล็กน้อยก็ถึงที่หมาย
เราเลือกกระท่อมหลังน้อยในสวนผักของนะปายเป็นที่กินข้าวกลางวัน
เลยเที่ยงวันไปนานแล้ว พวกเรายังไม่ได้กินข้าวกลางวัน ทุกคนยังพอเก็บอาการหิวไว้ได้
ทีมงานจากหมู่บ้านที่นำทางเรามาช่วยกันคนละไม้ละมือหาผักสดในสวนมาให้นะปายและจะทอลงมือทำกับข้าวง่าย ๆ ตามแบบฉบับของชาวลาหู่ นะปายยำผักนานาชนิดเท่าที่หาได้ในสวน ส่วนจำปาตำน้ำพริกลาหู่
ก่อนลงมือกินข้าง จำปาแบ่งข้าวและกับข้าวจำนวนหนึ่งไหว้เจ้าที่เจ้าทาง
แล้วพวกเราก็ลงมือกินข้าวกลางวันกันอย่างเอร็ดอร่อย บางคนถึงขั้นจุกจากการกินเกินปกติ
กับข้าวที่ประกอบไปด้วยผักสด น้ำพริกลาหู่ ยำผักสด และปลาทูกับหมูทอดที่ผมเตรียมไปด้วย หมดเกลี้ยง
แม้ว่ากองทัพจะเดินได้ด้วยท้อง แต่การอิ่มจนหนังท้องตึงก็ทำให้หนังตาเริ่มจะหย่อนคล้อย...
...
สวัสดีคะพี่หนานเกียรติ
ไปทำฝายมาเหรอคะ ดีจังเลย อยากทำบ้างจัง
พี่ชายสบายดีนะคะ คิดถึงๆๆๆๆๆๆๆๆๆ
สวัสดีค่ะ
พี่คิมเพิ่งกลับถึงบ้านค่ะ ปลาทูทอก ยังไม่เคยรู้จัก แบบไหน อร่อยไหมคะ
มาแวะชื่นชมกับการทำดีเพื่อสังคมค่ะ....
ดูท่าว่าจะไกลมากเลยนะคะ ที่เดียวกับที่จะไปจิตอาสาหรือเปล่าค่ะ
ใช่ตรงดอยมูเซอที่มีของขายเยอะๆหรือเปล่า อยากทราบรายละเอียดค่ะ
ไม่ได้ไปช่วยอ่านจากรายงานเห็นภาพรวม อยากทราบว่ายำผักอย่างไรคะเหมือนยำแบบที่เรากินกันในเมืองไหม
ชื่นชมประธาน คุณจะเคาะ เรียนนิติฯ รามฯ นี่มองการณ์ไกลดีจัง เป็นกำลังใจค่ะ
ชอบผัดยอดฟักแม้ว
สวัสดีครับ..ร่วมเป็นกำลังใจในการสร้างฝายด้วยคน
เมืองไทย..จะคงความอุดมสมบูรณ์ได้เพราะมีคนที่เสียสละทำอะไรเพื่อส่วนรวมมาก ๆแบบนี้
อย่าลืมปลูกต้นไม้เพื่อซับต้นน้ำด้วยนะครับ