ภาษาถิ่นใต้บ้านฉัน : หวยๆ
ได้ศึกษาเรียนรู้ภาษาบ้านตนเองและอนุรักษ์ไว้ไม่ให้สูญหายไปกับกาลเวลาและโลกที่ผันตามความนิยมในแบบฉบับตะวันตกที่มีมากขึ้น
เมื่อตอนเย็นนี้เอง "ตาโรจน์" ท่านผู้เฒ่าหรือปราชญ์ทางภาษาคนเก่งประจำหมู่บ้านลำไพล (บ้านครูแอนเองค่ะ) หรือที่คนในหมู่บ้านรู้จักในชื่อจริงของท่านว่า นายวิโรจน์ สิตะพงศ์ ผู้มีศักดิ์เป็นญาติที่นับกันไปนับกันมาได้ว่า...ครูแอนจะต้องเรียกขานท่านว่า "ตา" เพราะตาโรจน์เป็นลูกของคุณทวดนั่นเอง
ความจริงแล้ววันนี้ตาโรจน์ตั้งใจจะแวะมาหาครูเพ็ญพี่สาวครูแอนซะด้วยซ้ำ ด้วยเหตุที่ท่านจะมาเพิ่มเติมคำศัพท์ภาษาถิ่นใต้ (บ้านลำไพล : อ.เทพา, จ.สงขลา) ที่ท่านเพิ่งจะนึกขึ้นมาได้แล้วลืมจดบันทึกไว้ ในทันทีที่ตาโรจน์นึกขึ้นมาได้ท่านจึงแวะมาเพิ่มเติมคำศัพท์นั้นทันทีเพื่อมิให้ลืมเสียนั่นกระไร เพราะตาบอกครูแอนว่า....
"มั้นปวดหัวแล่ะ...เวลาเท่นึกแล้วนึกไม่ออกแน๊น ค่ะพอนึกออกก๊ะต้องรีบจดไว้แล่ะ นี่แล่ะตาปล้ำนึกถึงเท่คนโบราณเค้าแหลงกันแน๊น ทวดมั่ง พ่อเฒ่ากับแม่เฒ่าหมันมั่ง พ่อกับแม่หมันมั่ง "
(หมัน--นี่ตาหมายถึงครูแอนเองค่า...อิอิอิ...เป็นคำที่น่ารักนะคะในความคิดของครูแอน เพราะเป็นคำใต้ที่มักติดปากเรียกเฉพาะคนกันเองที่สนิทชิดเชื้อกัน เรียกแทนคนที่คุยอยู่ด้วยกับเราน่ะค่ะ )
งานนี้ตาโรจน์คงปวดหัวกับการนึกๆๆ และก็นึก...น่าดูชมเลยล่ะค่ะ" ตาก็เลยต้องรีบบึ่งมาหาครูเพ็ญทันทีที่นึกคำศัพท์คำใดออก...ก่อนที่ตาจะกลับเข้าไปในบ้านเก่า
ตาโรจน์นั้นมีพันธะสัญญากับครูเพ็ญ(หลานสาว)ว่าจะช่วยนึกคำศัพท์ภาษาใต้ (บ้านลำไพล) และจะช่วยแปลให้เพื่อให้ครูเพ็ญได้พิมพ์เก็บไว้ให้นักเรียนที่โรงเรียนเทพพิทยาภาณุมาศได้ศึกษาเรียนรู้ภาษาบ้านตนเองและอนุรักษ์ไว้ไม่ให้สูญหายไปกับกาลเวลาและโลกที่ผันตามความนิยมในแบบฉบับตะวันตกที่มีมากขึ้น ดังนั้นงานนี้ตาโรจน์จึงต้องผันตนเองมาเป็นครูภูมิปัญญาท้องถิ่น ด้านภาษา ให้กับโรงเรียนเทพพิทยาภาณุมาศของครูเพ็ญไปโดยปริยาย แม้ก่อนนี้ตาโรจน์ก็จะเขียนบทความของท่านเองลงพิมพ์ในวารสารเทพานิวส์ วารสารของท้องถิ่นที่ผลักดันโดยคนเก่งอีกท่านหนึ่งนั่นก็คือคุณพี่คารม ทองหนูรุ่ง ลูกหลานบ้านลำไพลด้วยเช่นกัน
ณ บัดเดี๋ยวนั้น...ครูแอนก็เกิดปิ๊งความคิดขึ้นในทันทีว่า ในส่วนของครูเพ็ญนั้นได้ดำเนินการเก็บรวบรวมไว้เป็นบันทึกที่เป็นรูปเล่มสวยงามและเก็บไว้ที่โรงเรียนเทพฯ แล้ว....ถ้าหากครูแอนจะเก็บรวบรวมและตามเก็บเป็นบันทึกไว้ในบล็อก "โอ้ชีวิต...ฯ" ที่เป็นบล็อกแห่งเรื่องราวในชีวิตคนใต้(บ้านลำไพล : อ.เทพา จ.สงขลา) ในอีกวิถีหนึ่งก็คงจะดีไม่น้อย เพื่อบันทึกไว้ให้ผู้สนใจท่านอื่นๆ ได้สืบค้นได้อีกสักมากน้อยก็จะยังประโยชน์ให้เกิดขึ้นแก่การรวบรวมบันทึกเก็บไว้ในบล็อกแห่งการจัดการความรู้นี้ มิให้หายจากไป ด้วยจะเป็นหมายเหตุแห่งการเก็บรวมรวมคำศัพท์ท้องถิ่นเฉพาะหมู่บ้านลำไพล อ.เทพา หมู่บ้านครูแอนเพียงเท่านั้น มิได้หมายรวมถึงภาษาใต้ทั้งหมด ซึ่งคำศัพท์ภาษาใต้โดยทั่วไปนั้นอาจจะแตกต่างกันไปบ้างตามสภาพท้องถิ่นนั้นๆ หากแต่คาดเดาเอาเองว่าคงไม่ต่างกันมากนัก แม้ว่าหลายๆ ท่านอาจจะผ่านสายตาในคำศัพท์ใต้มาบ้างแล้ว เช่น
ในบันทึกของพี่ชายใจดีท่านนี้ 
พี่นายช่างใหญ่
หรือท่านผู้นี้ 
บังวอญ่าคนเก่ง
......นั่นคือที่มา....และที่ไป......สำหรับบันทึกนี้และในบันทึกต่อๆ ไปค่ะ
คำแรก....สำหรับเมื่อเย็นนี้ที่ตาโรจน์มาให้ครูแอนช่วยจดให้ก็คือคำว่า
" หวยๆ " 
" หวยๆ " แปลว่า กระดุกกระดิก, ไม่อยู่นิ่ง นั่นเอง
มาดูตัวอย่างการใช้คำกันมั๊ยคะ.......
ในขณะที่แม่กำลังหุงหาอาหาร และทำกับข้าวมื้อเย็นอย่างขมักเขม้นนั้นเอง พลันสายตาของแม่ก็เหลือบไปเห็นไข่เท่งลูกชายตัวดีที่กำลังนอนเล่นเย็นใจอยู่เฉยๆ บนแคร่ใต้ต้นกระท้อนใหญ่ใกล้ครัวนั่นเอง
แม่ : บาว...บาว...เฮ้อ....หวยๆ มั่งถิโลก อย่าขี้คร้านนักแรง
มาช่วยแม่นิม่ะ.... มาต๊ะ.....
ไข่เท่ง : แล้วแม่อิให้บาวช่วยไหรห๊ะแม๊....ก๊ะแม่บอกบาวม่ะแล่ะ
แม่ : โลกไปเอาตรองมาช่วยแม่ถือน้อ เดี๋ยวแม่อิเทน้ำเทะใส่
ในตรองลงหม้อ แม่อิแกงเทะย่าหนัดแล่ะ ถือดีๆ น้อ
อย่าหวย หน้อเดี๋ยวเทะอิบาแหม็ดฉาดเสียหล่าว
ไข่เท่ง : ด้าย...แม่....ด้าย...ถือพั่นนี้ใช่ม่ายแม่ อย่าหวย ช่ายหม้าย --------
ป.ล. เสียงในฟิล์มฉบับหมู่บ้านครูแอนค่ะ...อิอิอิ...สนุกมั๊ยคะ
รอภาคต่อไปนะคะ
หมายเลขบันทึก: 373151เขียนเมื่อ 8 กรกฎาคม 2010 23:15 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 23:10 น. () สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:
ความเห็น (16)
- พี่แอน
- ไม่ได้ฟังเสียงในฟิล์มนาน
- ฮ่าๆๆ
- แต่ผมทำไมไม่เคยเห็นตาโรจน์หนอ
- รอดูพี่แอนรำมโนราดีหว่า
- ว่า ออๆๆๆๆๆ
หวัดดีครับผม
- หวยๆ ตลอดนะเราน่ะ
- ดีใจด้วยที่ได้ทำโครงการรักบ้านเกิดกับบ้านเกิดตนเอง
- ตาโรจน์จะอยู่ในงานศพพ่อด้วยนะวันนั้นน่ะ
- ลองได้คุยนะ....มีเรื่องให้ฟังอย่างน่าสนใจเลยล่ะ
- ประมาณที่มาที่ไปของคำนั้นคำนี้...เห็นตาโรจน์แล้วนึกถึงบังวอญ่านะ
- รู้เยอะ...อ่านเยอะ
- เข้าใจคำว่า ....."ไม่อ่อนดัดง่าย....ไม้แก่ดัดยากมั๊ย".....งั้นแหละ
- เป็นเช่นนั้นเลย....
- ขอบคุณครับผม
สวัสดีค่ะ ครูแอน
มาร่วม หวยๆ ด้วยนะ
สวัดีค่ะพี่นก
- บ้านพี่นกใช้ "หวยๆ" ในความหมายเดียวกันนี้ด้วยมั๊ยคะ
- เผื่อคำใต้บางคำอาจจะต่างกันออกไปบ้างตามสถานที่น่ะค่ะพี่
- ตัวอย่างง่ายๆเลยค่ะ เมื่อตอนที่แอนไปสอนที่โรงเรียนจะนะวิทยา
- พื้นที่บริเวณนั้นเด็กๆ จะพูดคำว่า " พูด "----หรือภาษาใต้บ้านเราคือ----"แหลง"---เป็น----"แถลง"----
- คล้ายๆ แถลงการณ์ ของภาษากลางไปเลยค่ะพี่
- เช่น...เค้าจะพูดกันเล่นๆ น่ะคะว่า..... "พี่นกแถลงมาหมัยต๊ะ...ไม่ทันฟัง"
- แล้วสำเนียงนะคะจะต่างกันไปจากเทพาอีกต่างหาก เพราะดีค่ะสูงๆ ต่ำๆ เป็นสำเนียงสะกอมน่ะค่ะ.....พูดอีกนัยคือ"สำเนียงสะหม้อ"
- สะหม้อ นี่เป็นตัวหนังตัวนึงในหนังตะลุงที่เป็นคนสะกอมน่ะค่ะ....เค้าว่ากันว่า (เล่าโดยครูแซ...ผู้รู้สำเนียงสะกอมตัวจริงเสียงจริงที่อยู่โรงเรียนเทพาค่ะ) ตัวหนังสะหม้อนี้...เลียนแบบมาจากคนจริงๆ ในหมู่บ้านสะกอมของเทพาซึ่งอยู่ติดกับอำเภอจะนะ--น่ะค่ะ
- เรียนรู้ แลกเปลี่ยนเพื่อแบ่งปันค่ะพี่นก
- ขอบคุณค่ะพี่สาว
ดีใจมากเลยครับ ที่ประเทศนี้เมืองนี้ มีความงดงามของภาษาถิ่น..อันหลากหลาย
ไปไหนมาไหน...
ผมกะมักเว้าลาว...คือกัน
- หวัดดีจ้ะ...น้องแอน
- บายดีนะจ้ะ
- มาเรียนภาษาถิ่นด้วยคน
- คำนี้พี่ไม่ค่อยคุ้น...อาจจะคนละถิ่นกันมั่งนี่ อิอิ
- ถ้าคำว่า หวย...นี่คุ้นมาก เพราะบางครั้งก็แทงกับเค้าเล่น ๆ ด้วย เพื่อให้มีอะไรลุ้นให้ตื่นเต้นเล่นนะ อิอิ (เกี่ยวกันไหมนี่)
ครูแอน นี่ล่ะใช่เลย ครูปัญญาท้องถิ่นทางภาษา ที่สังคมไทยควรส่งเสริมกันมากๆ
สวัสดีค่ะอาจารย์
แผ่นดิน
- คิดฮอดบล็อกอยู่อักโขค่ะอาจารย์ แต่วุ่นกับกิจกรรมนักเรียน
- อาจารย์คงสบายดีนะคะ
- ดีใจเช่นกันค่ะที่ได้แหลงใต้
- ม้ว่าจะมีความแตกต่างทางวัฒนธรรม,ประเพณี หรือแม้กระทั่งทางภาษาถิ่น แต่ครูแอนเชื่อค่ะว่า "คนไทยใจหนึ่งเดียว"
- อยู่ภาคไหนๆ เราก็คนไทยเหมือนกัน ลูกในหลวง, พระราชินีเหมือนกันค่ะ
- แม้จะแหลงใต้หรือจะเว้าลาว....มันก็...คือกัน....นะคะอาจารย์
- ระลึกถึงค่ะ ฝากกอดหลานน่ารักๆ ทั้งสองด้วยค่ะ
- ขอบคุณค่ะ
สวัสดีค่ะพี่อ้อยควั้น
- น้องสบายดีค่ะพี่
- แอบมีเสี่ยงบ้างกับไข้หวัด 2009 จากเด็กๆ ในโรงเรียนบ้าง แต่ก็รอดมาได้จากการเสี่ยงนั้นอย่างปลอดภัยค่ะพี่ ด้วยความเอาใจใส่ติดตามการรักษาโรคอย่างใกล้ชิดของทีมหมอและพยาบาลโรงพยาบาลเทพา โรงเรียนเทพาเลยรอดมาได้อย่างปลอดภัย นักเรียนก็กลับมาเรียนปกติแล้วแล้วเพราะเค้าหายแล้วน่ะค่ะ
- หวยๆ หรือ หงวยๆ นี่ คือ อยู่ไม่นิ่งค่ะพี่
- ไม่ใช่ หวยออนไลน์ตามความหมายพี่นะคะ ...อิอิอิ...
- พี่เองก็ดูแลตัวเองในยะลาอย่างปลอดภัยด้วยนะคะ
- พระคุ้มครองพี่ค่ะ/ ขอบคุณค่ะ
สวัสค่ะครูหยุย 
นาย วัลลภ ตังคณานุรักษ์ (ครูหยุย)
- ครูแอนยอมรับว่า....ครูแอนเกร็งเลยค่ะ....ดีใจมากๆ....ไม่เคยคิดเลยว่าครูหยุยจะมาเยี่ยมเยียนในบันทึกครูตัวเล็กคนใต้คนนี้....ดีใจจริงๆ ค่ะ
- ขอบคุณนะคะ....กับการหยิบยื่นความรู้สึกดีๆ ที่ลิงโลดใจนี้ส่งผ่านมาให้ครูแอน
- ครูแอนเป็นคนท้องถิ่นที่เิกิดที่พื้นเพที่นี่ค่ะและท้ายสุดก็ได้กลับมาทำงานในบ้านเกิดพร้อมๆ กับพี่่สาวตามความหวังของพ่อและแม่
- เหมือนว่า "เรามีโอกาสดี....ที่ได้กลับมาตอบแทนคุณแผ่นดิน..." น่ะค่ะ
- เราเลยต้องช่วยท้องถิ่นนำเสนอสิ่งดีๆ ของบ้านเมืองเราและทำสิ่งดีๆ เพื่อเชิดชูสังคมท้องถิ่นเราโดยหน้าที่ลูกที่ (คนในพื้นที่) น่ะค่ะ
- ตามรอยพ่อด้วยค่ะ...พ่อครูแอนท่านก็ช่วยชาวบ้านค่ะ ท่านเป็นหมอชาวบ้านที่รักษาโรคด้วยยาสมุนไพร
- แต่ครูแอนกับพี่ๆ ถนัดทางสอนเด็กๆ ในพื้นที่บ้านเราค่ะครูหยุย และพวกเรากลับคิดว่า...หากต่อไปเด็กๆ ในพื้นที่ไม่รู้ภาษาถิ่น แล้วภาษาถิ่นบ้านเรามันเกิดดับสูญไป คงจะน่าละอายใจไม่น้อย ที่คนรุ่นเราไม่สามารถส่งต่อความงดงามทางภาษาไปยังรุ่นต่อๆ ไปไม่ได้ เพราะเราเคยมีภาษาบ้านเรา แต่ไม่มีใครใช้ภาษาบ้านเรากันแล้ว...คงอายฝรั่งกันล่ะค่ะ
- ขอบคุณครูหยุยอีกครั้งนะคะ....บุญรักษานะคะ
ครูแอน หนูเป็นศิษย์ของครูตอนอยู่โรงเรียนเกาะขันธ์ประชาภิบาล
มาลองค้นชื่อครูในเน็ต เจอด้วยอ่ะ คิดถึงคุณครูคนเก่งมากมาย
สวัสดีจ้า...
......."ครูแอน หนูเป็นศิษย์ของครูตอนอยู่โรงเรียนเกาะขันธ์ประชาภิบาล".........
ใครเนี่ย....ติดต่อครูมาแต่ไม่ยักกะบอกชื่อเราให้ครูรู้เลยนะเนี่ย ใจดำนะจ๊ะ
เอางี้นะลูก....ติดต่อกับครูโดยตรงที่อีเมลติดต่อ :: อีเมลติดต่อ ::ดีกว่าเนาะ เราจะได้คุยกันเองเลยไงจ๊ะ ไม่ต้องคุยผ่านบล็อกอยู่ไง O.K. นะ
หลบเรินด้ายแล้วเห้อ
สวัสดีน้องครูแอน เรามาเล่นท้ายปัญหากันดีหว่า บัง วอญ่าผึ้งท้ายเสร็กแร็กกะเดี๋ยวนิ
(http://www.gotoknow.org/posts/517929) ไปแลต๊ะ หนุกจังหัน
ขอบคุณค่ะบัง
หนุกจริงๆ แล่ะนิ ขอบคุณน้อบังน้อ อิอิอิ
ขอบคุณนะคะ
เจริญ ชูปู
ชอบมากครับ อย่าให้เวลามาลบเลือนคำเหล่านี้ไปเลย มันเป็นมรดกที่เราควรจะช่วยกันรักษาใว้ครับ ขอบคุณมากครับคุณครูแอน