ทางที่ควรเลือกในการรักษาแผลเบาหวาน
.
พานักศึกษาไปฝึกงานที่สถานีอนามัยแห่งหนึ่ง เห็นผู้สูงอายุเป็นแผลเบาหวาน พากันตัดนิ้ว ตัดเท้าเต็มไปหมด สถานีอนามัยก็ตั้งรับอยู่อย่างนั้น วันนี้ตัดไปหนึ่งนิ้ว มาอีกสองสามเดือนตัดไปอีกสามนิ้วอะไรอย่างนี้ เรารู้สึกว่ามันไม่ใช่
ดร.ทักษิณาร์ ไกรราช อาจารย์ประจำวิทยาลัยพยาบาลศรีมหาสารคาม จ.มหาสารคาม เล่าถึงเหตุการณ์สะเทือนใจในคราวนั้น และกล่าวต่อว่า
เราพบว่าผู้สูงอายุเป็นโรคเรื้อรังเยอะมาก โดยเฉพาะเบาหวาน เจอเป็นอันดับแรก
และในบรรดาผู้สูงอายุที่เป็นโรคเบาหวาน ดร.ทักษิณาร์ ยังได้พบว่ามีจำนวนไม่น้อยที่เป็นแผลที่เท้าและต้องลงเอยด้วยการตัดอวัยวะทิ้งไป จากการศึกษาข้อมูล ทำให้ได้พบว่าปัญหาเรื่องการสูญเสียอวัยวะจากการเป็นโรคเบาหวานในจังหวัดมหาสารคาม มีความรุนแรงค่อนข้างมาก โดยเฉพาะในพื้นที่ ๓ ตำบล ที่เลือกเป็นพื้นที่ทำงาน ดร.ทักษิณาร์ เล่าว่า
ในสามตำบลนี้มันซีเรียสมาก ๆ คือปี ๕๑ เจอผู้ป่วยของมหาสารคามมีคนถูกตัดนิ้วเท้าถูกตัดขาตัดส่วนปลาย ๑๐๐ รายเราก็เลยไม่ไหวแล้วมั้ง สูงสุดคือสามตำบลนี้ เราก็รู้สึกไม่ไหวแล้วนะ ก็เลยเขียนโครงการขึ้นมาเพื่อช่วยเหลือคนกลุ่มนี้
โครงการที่กล่าวถึงนั้นคือ “โครงการสานสามวัยป้องกันและสร้างเสริมสุขภาพผู้สูงอายุด้วยแนวทางวิถีแห่งพุทธ” เป็นการทำงานกับกลุ่มผู้สูงอายุที่เป็นโรคเบาหวานใน ๗ หมู่บ้าน ในพื้นที่ ๓ ตำบล ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ผ่านสมาคมสภาผู้สูงอายุแห่งประเทศไทยฯ ภายใต้ชุดโครงการพี่-น้องสูงวัย อาสาสร้างสุจ ที่มีเป้าหมายในการขับเคลื่อนสร้างเสริมสุขภาวะผู้สูงอายุในสังคมไทย
ดร.ทักษิณาร์ เล่าถึงการทำงานขั้นตอนแรกของโครงการฯ ว่า ในการลงพื้นที่เพื่อตรวจคัดกรองผู้สูงอายุ ทำให้พบว่ามีผู้เป็นโรคเบาหวาน และผู้ที่มีภาวะเสี่ยงจำนวนมาก ซึ่งมีตัวเลขที่สูงกว่าจำนวนที่ได้จากสถานีอนามัยจำนวนมาก และจากการสัมภาษณ์พูดคุยกับผู้สูงอายุที่มาคัดกรองพบว่ามีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องอบรมให้ความรู้ความเข้าใจในการดูแลตนเองของผู้ป่วยสูงอายุเหล่านี้ ซึ่งเดิมทีเดียวกิจกรรมการอบรมนั้นกำหนดไว้สำหรับอบรมผู้ดูแลเพียงเท่านั้น
เราไปพบคนไข้แผลเรื้อรัง น่าตกใจมาก กับผ้าพันแผลเหมือนไม่ได้เปลี่ยนเลย เพราะอย่างนี้ทำให้ต้องตัดทิ้งไปหลายนิ้ว
หลังจากได้คัดกรองเสร็จแล้ว ทางโครงการฯ ได้จัดอบรมให้แก่ผู้สูงอายุในพื้นที่ ดร.ทักษิณาร์ เล่าว่า การอบรมเน้นเนื้อหาที่นำไปใช้ได้จริงในการปฏิบัติตน ไม่เน้นความเป็นทางการ
การอบรมผู้สูงอายุในแต่ละครั้ง ใช้เวลา ๑ วัน เพราะว่าผู้สูงอายุเขาไม่สามารถจะมานั่งอบรมได้นาน ๆ หลักสูตรก็เป็นแบบย่อ เน้นความรู้ที่เอาไปใช้ได้จริง คือเราจะไม่มาสอนแบบทางการ จะสอนภาษาง่าย ๆ แล้วก็ให้ฝึกปฏิบัติ ทำให้ดูเลย
เนื้อหาการอบรมนอกจากจะเป็นเนื้อหาเกี่ยวกับโรคเบาหวาน หลักการปฏิบัติตนซึ่งบรรยายโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ แล้วยังมีการอธิบายแนวทางการปฏิบัติตัวทั้งเรื่องการรับประทานอาหาร การออกกำลังกาย การควบคุมอารมณ์ และที่สำคัญการสอนหลักปฏิบัติสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มิได้เป็นแผลที่เท้า แต่มีแนวโน้มสูงที่จะเกิดแผลที่เท้า
สอนให้เขาเหยียบลูกมะกรูด เพราะในลูกมะกรูดมันมีต่อมของน้ำมันหอมระเหย มีคุณลักษณะร้อน ยิ่งบีบหรือเหยียบมันจะช่วยขยายเส้นเลือด ขยายเส้นประสาท ถ้าคนไม่มีแรงเหยียบก็จะให้แช่ในน้ำ เอามะกรูดบีบลงไปสี่ห้าลูก แล้วก็แช่เช้าเย็น ถ้ามีคนดูแลให้ใช้น้ำอุ่นเพราะจะช่วยให้เลือดไหลเวียนดี ถ้าไม่มีใครดูแลก็ให้น้ำธรรมดา
เนื่องจากผู้เข้ารับการอบรมจำนวนหนึ่งซึ่งเป็นแผลเรื้อรัง เนื้อหาการอบรมหนึ่งคือการดูแลแผลเรื้อรังด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่น ซึ่งมีกรรมวิธีการไม่ยุ่งยาก สามารถดำเนินการได้ด้วยตัวเอง และสามารถให้ผลในการรักษาได้เป็นอย่างดี มีผู้รักษาแผลด้วยวิธีนี้จำนวนไม่น้อย
วิธีการรักษาดังกล่าว จะใช้เปลือกมังคุดหั่นเป็นชิ้นเล็ก ๆ นำไปตากแดดให้แห้งแล้วบดให้ละเอียด จากนั้นนำมาผสมกับน้ำปูนขาวตามสัดส่วน นำสำลีชุบน้ำปูนใสที่ผสมกับเปลือกมังคุดบดมาปิดทับแผลไว้ ทำเช่นนี้วันละครั้งไปเรื่อย ๆ
ดร.ทักษิณาร์ เล่ากรณีผู้ป่วยรายหนึ่งซึ่งเป็นผู้ป่วยเบาหวานและมีแผลเรื้อรัง มาเข้ารับการอบรม หลังจากการอบรมไม่ได้มาทำแผลต่อเนื่องทำให้แผลกำเริบมากขึ้น การลงไปเยี่ยมบ้านทำให้พบปัญหานี้และได้ช่วยแก้ปัญหาจี้ให้มาทำแผลและรักษาด้วยปลือกมังคุด โดยมีเจ้าหน้าที่ที่สถานีอนามัยเป็นผู้ดำเนินการให้ จนกระทั่งอาการดีขึ้น
อาจกล่าวได้ว่าโครงการฯ นี้มีส่วนสำคัญอย่างยิ่งที่ช่วยดูแลผู้ป่วยสูงอายุที่เป็นโรคเบาหวาน ทั้งที่มีและไม่มีแผลที่เท้า การจัดกิจกรรมอบรมให้ความรู้ทำให้ผู้สูงอายุมีหลักปฏิบัติตนอย่างเหมาะสมเป็นผลดีต่อการควบคุมโรคมิให้ลุกลามขยายตัว จากการติดตามลงไปเยี่ยมบ้านของทีมงานโครงการฯ พบว่า หลายรายมีการปรับตัวและใช้ความรู้ที่ได้จากการอบรม ดร.ทักษิณาร์ เล่าว่า
ตอนที่เราไปเยี่ยมมีหลายคนที่เป็นแผล เขาก็ทำแผลตามที่สอนไปเดี๋ยวนี้แผลหายไปหลายคนแล้ว อย่างตาอุ้ยเนี่ยถูกตัดนิ้วไปสามนิ้ว ตอนนี้แผลหายแล้ว ส่วนแม่นางตอนมาอบรมกับเรา เราก็ตามเยี่ยมบ้าน เราก็ไปจี้ให้เขามาทำแผลที่สถานีอนามัย ภายในเดือนเดียวที่ใส่เปลือกมังคุดตอนนี้แผลหายละไม่งั้นต้องลามถึงขา สรุปแล้วเกือบสิบรายที่ใช้เปลือกมังคุดรักษาแล้วแผลหาย
แนวโน้มปัญหาโรคเบาหวานในประเทศไทยยังไม่มีแนวโน้มที่ลดลง กลับมีทิศทางไปในฝั่งตรงกันข้าม รัฐบางต้องแบกรับภาระกับค่าใช้จ่ายในการดูแลรักษาแผลของผู้ป่วยเบาหวาน ขณะที่ผู้ป่วยจำนวนมากต้องเผชิญกับการสูญเสียนิ้วและเท้าไป
ประสบการณ์และบทเรียนของโครงการฯ นี้ น่าจะเป็นทางเลือกที่ดีประการหนึ่งสำหรับสถานพยาบาลที่ต้องจัดการกับปัญหานี้ ที่ใช้จ่ายไม่มากนักและเห็นผลมาแล้วที่ จ.มหาสารคาม
อ่านเอกสารถอดบทเรียนฉบับเต็มโครงการนี้ได้ที่นี่ครับ
.
ความเห็น (8)
ที่รพปากพะยูนก็ตัดนิ้วเท้าไปหลายคนแล้ว ทั้งที่ ออกไปรณรงค์ ให้ความรู้มิได้ขาดแต่ยังมีมากขึ้นเรื่อยๆครับ
ล่าสุดได้ติดต่อพื้นที่ และได้ให้เบอร์ โทรติดต่อโดยตรง และได้บอกว่าให้ติดต่อ ผมมีเวลาจะลงไปพื้นที่ด้วย
(จดเบอร์น้องตุ๊กตาไว้แล้วแต่ทำหายแล้ว
สวัสดีค่ะ
- เป็นโครงการที่ดีมาก ๆ เลยค่ะ
- พี่อิงเคยอยู่กับคนที่เป็นโรคเบาหวาน
- ต้องพยายามป้องกันไม่ให้เกิดแผล มิฉะนั้นก็จะรักษาให้หายยากจริง ๆ
- น้องหนานเกียรติสบายดีนะคะ คิดถึงเฌวาจัง
เบาหวานนี่ร้ายกาจจริง
- แม่ผมเป็นมานานหลายปี
- ยาเป็นกำมือต่อมื้อเลย
- ข่าวว่าเป็นพันธุกรรมเสียด้วย
- จริงเปล่าครับ
- ดิฉันเจอคนไข้เบาหวานทุกวัน วันละมากๆ ค่ะ
- การรักษาเบาหวานที่ดีที่สุดคือ "พบกันครึ่งทาง" ระหว่างหมอกับคนไข้ คือ หมอรักษา คนไข้ต้องปรับพฤติกรรมค่ะ (งานวิจัยทุกชิ้นยืนยันค่ะ)
- คือ การปรับเรื่องอาหาร และ เพิ่มการออกกำลังกาย (สองเรื่องนี้เป็นงานที่ยากเหลือเกิน ทั้งที่รู้ว่าเป็นประโยชน์ ไม่เฉพาะคนไข้ แม้แต่คนทั่วไปก็มักทำไม่ได้)
- และประมาณ 80% ขอบคนไข้ยังไม่สามารถปรับพฤติกรรม คือ ยังกินตามใจ กินมาก และไม่ออกกำลังกายค่ะ
- การเพิ่มยาไปเรื่อยๆ ทำได้ แต่จะถึงจุดที่เพิ่มไม่ได้ คือทำอย่างไรน้ำตาลก็ไม่ลง หรือขึ้นๆ ลงๆ
- สุดท้ายที่หนีไม่พ้น คือ ไตเสื่อม และตาบอด
- อาการชาเท้า และเท้าเป็นแผลนี่ก็เป็นผลจากการไม่สามารถคุมน้ำตาลได้เช่นกัน
- ดิฉันกำลังมีคำๆ หนึ่งโผล่ขึ้นมาคือ "การมีวินัยในตนเอง" ทำให้คนไข้โรคเรื้อรังเอาชนะโรคได้ หมอเก่งแค่ไหนก็ทำให้ไม่ได้ค่ะ (และคุณลักษณะนี้พร่องในคนไทยจำนวนไม่น้อยค่ะ)
- เบาหวานเพิ่มขึ้นทั่วโลก มันมาพร้อมกับการกินอาหารที่เปลี่ยนไปจาก กินอาหารจริงๆ ไปกินอาหารขยะ ในอเมริกาคนอายุน้อยๆ เป็นเบาหวานเพิ่มขึ้น
- ต่อไปเบาหวานจะเป็นปัญหาใหญ่พอๆ กับโรคถุงลมโป่งพองที่เกิดจากการสูบบุหรี่ โรคเรื้อรังทั้งหลายใช้เงินงบประมาณชาติสูงจริงๆ อย่างน่าตกใจค่ะอาจารย์
- ลูกชายไปทำงานที่ รพ.พระปกเกล้าฯ จันท์ บอกว่า รพ.ติดลบกว่า 200 ล้าน กำลังจะไม่มีเงินจ่ายหมอ (ของเงินแม่ใช้ไปก่อนนะแม่...ฮ่า..ฮ่า..) และทุกโรงพยาบาลกำลังจะหมดตัวภายใน 10 ปี
- สิ่งที่อาจารย์เล่า เป็นคุณกับคนไข้ และเป็นคุณกับกระเป๋าเงินของประเทศ ดิฉันขอบคุณค่ะ
- หวังว่าความรู้ที่อาจารย์ไปให้แก่คนไข้จะอยู่ไปนานๆ และถ่ายทอดไปในวงกว้างนะคะ
ยอดเยี่ยมมากๆ ครับ
- เป็นประโยชน์มากเลยนะบันทึกนี้....
- ด้วยความระลึกถึงนะคะ....
แนะนำครับ เอนกคลินิกการแพทย์แผนไทย รักษาแผลเรื้อรังจากโรคเบาหวาน ดูแลคลินิกโดยคุณหมอเอนก แพทย์แผนไทย จ.ขอนแก่น เป็นคลินิกที่ให้การดูแล สุขภาพ รักษาผู้ป่วยโรคเบาหวาน - แผลเบาหวาน ด้วยยาสมุนไพรไทยที่มีคุณภาพ มาตราฐาน รักษาด้วยวิธีธรรมชาติบำบัด ปลอดภัย เพราะคุณหมอใส่ใจผู้ป่วยทุกคนที่มารักษา ด้วยประสบการณ์ของคุณหมอผู้รักษาที่สังสมมามากกว่า 30 ปี ตอบโจทย์ทุกปัญหา อาการของโรคเบาหวาน - แผลเบาหวาน ยืนยันการรักษาว่าได้ผลจริง หายจริงครับ สนใจติดต่อ ปรึกษาสอบถามได้ที่ โทร.081-0556460 หรือ Line ID anek91 ดูข้อมูลการรักษา ข่าวสาร เพิ่มเติมได้ที่ FB แฟนเพจ เอนกคลินิกการแพทย์แผนไทย รักษาแผลเรื้อรังจากโรคเบาหวาน ตามลิ้งค์นี้ https://www.facebook.com/Morthai.anake เอนกคลินิกการแพทย์แผนไทย มั่นใจให้คุณหมอดูแลรักษาโรคเบาหวาน - แผลเบาหวาน เพื่อความสุขของผู้ป่วยจะกลับคืนมาแน่นอนครับ