เพลงไทยสากลที่มีชื่อบ่งชี้ทำนองไทยเดิม ตอนที่ ๓๖ เพลงไทยสากลที่มีชื่อบ่งชี้ทำนอง “ลาวคำหอม”

เพลงลาวคำหอม เป็นเพลงไทยเดิมสำเนียงลาว อัตราสองชั้น มี ๓ ท่อน จ่าเผ่นผยองยิ่ง (โคม) นักร้องสักวาผู้มีชื่อเสียงเป็นผู้ประพันธ์ทางร้องขึ้นก่อน ต่อมาพระยาประสานดุริยศัพท์ (แปลก ประสานศัพท์ พ.ศ. ๒๔๐๓-๒๔๖๗) ได้ประพันธ์ทางดนตรีขึ้นรับกับทางร้อง เนื่องจากเนื้อเพลงที่ใช้ขับร้องกันแต่แรก ขึ้นต้นว่า "หอมดอกไม้คำหอม...." จึงนิยมเรียกกันทั่วไปว่าเพลง "ลาวคำหอม" เพลงลาวคำหอมนิยมนำมาบรรเลงต่อกับเพลงลาวดำเนินทรายและเพลงลาวดวงเดือนเป็นชุดเพลงลา เรียกว่า “เพลงลาสามลาว”

 

เนื้อร้องเพลงลาวคำหอมที่นิยมในปัจจุบัน

 

“ยามเมื่อลมพัดหวน  ลมก็อวลแต่กลิ่นมณฑาทอง ไม้เอยไม้สุดสูง  อย่าสู้ปอง  ไผเอยบ่ได้ต้อง  แต่ยินนามดวงเอย  

โอ้เจ้าดวง  เจ้าดวงดอกโกมล  กลิ่นหอมเพิ่งผุดพ้น  พุ่มในสวนดุสิตา แข่งแขอยู่แต่นภา  ฝูงภุมรา สุดปัญญาเรียมเอย  

โอ้อกคิดถึง  คิดถึงคะนึงนอนวัน นอนไห้ใฝ่ฝัน  เห็นจันทร์แจ่มฟ้า โอ้อกคิดถึง  คิดถึงคะนึงนอนวัน นอนไห้ใฝ่ฝัน  เห็นจันทร์แจ่มฟ้า ทรงกลด  สวยสดโสภา แสงทองส่องหล้า  ขวัญตาเรียมเอย ทรงกลด  สวยสดโสภา แสงทองส่องหล้า  ขวัญตาเรียมเอย”

• ลาวคำหอมแบบมาตรฐานกรมศิลปากร http://www.4shared.com/audio/DUqSdfSq/_-__.htm

• ลาวคำหอมแบบมโหรี http://www.4shared.com/audio/2GY0Wxi3/09_LAO_KUM_HOM.htm

• ลาวคำหอมในละครสี่แผ่นดิน http://www.youtube.com/watch?v=6sSL6nkRGNA

เพลงไทยสากลที่ดัดแปลงทำนองและตั้งชื่อบ่งชี้ทำนอง “ลาวคำหอม” ได้แก่เพลง “คำหอม” ของวงสุนทราภรณ์ และเพลง “แผ่นดินหอม” ของธานินทร์ อินทรเทพ

เพลงคำหอม

เพลงคำหอม คำร้องโดยแก้ว อัจฉริยะกุล (พ.ศ. ๒๔๕๘-๒๕๒๔) ทำนองโดยเวส สุนทรจามร (พ.ศ. ๒๔๔๔-๒๕๒๖) ดัดแปลงทำนองเพลงลาวคำหอม บันทึกเสียงครั้งแรกปี ๒๔๙๒ โดยวินัย จุลละบุษปะ (พ.ศ. ๒๔๖๕-๒๕๔๒)      

“ลมโบกหวนกลิ่นหอม หอมชวนเด็ดดอม คำหอมเจ้าเอย กลิ่นนี้พี่เคย เคยได้แนบเขนย อกเอ๋ยหวนคะนึง

เพียงแต่กลิ่นล่องลม ชื่นชมซาบซึ้ง ชวนให้คิดติดตรึง ใจประหวัดคะนึงถึง ถึงสาวเจ้า ชวนให้ใจพี่เหงา จำว่ากลิ่นเจ้า เศร้าอยู่ในใจ
เนื้อเจ้าอวลกลิ่นประทินเดียวกัน ขวัญเคยแนบขวัญ รักกันชิดใกล้ หอมเอยเคยชื่นใจ
หอมใดไม่ซึ้งถึงอารมณ์
ขวัญพุ่มปทุมมา กลีบบัวยั่วตาพลิ้วพากระเพื่อมลม ผ่องศรีที่พี่ชม สีนวลชวนชื่นอารมณ์ ดุจดังสีแพรเจ้าห่ม ปิดถันกันลมซ้ำชมให้เศร้าใจ
เจ้าเอยเจ้าคำหอมเจ้าเนื้อหอมหอมชวนใคร่ ต้องจิตเตือนใจยิ่งคิดไปชวนให้ตระกอง
โอ้มือพี่เคยโลมเล้า สาวเจ้าเคยเอามือป้อง แต่ไม่พ้นมือพี่ต้อง หวงยิ่งกว่าทองแต่น้องยังให้ชื่นใจ
ยอดชู้คู่เชย ขวัญเอยอย่าเลยจากไป โอ้คำหอมเอยเคยชิดใกล้ อีกนานเท่าใดขวัญใจจะกลับมา ยอดชู้คู่ชม ภิรมย์ชมชื่นอุรา เพื่อนชายร้อยคนมากล้นค่า ไม่ชื่นอุราเหมือนเจ้าเพื่อนชม”

• วินัย จุลละบุษปะ http://www.4shared.com/audio/kq_ENaDj/--08-.htm http://www.youtube.com/watch?v=r8AXT8heP6A

• ชรินทร์ นันทนาคร http://www.4shared.com/audio/9BAwW_s1/_-__.htm

เพลงแผ่นดินหอม

เพลงแผ่นดินหอม เป็นเพลงในชุด "ปริญญาชาวนา" ซึ่งออกในปี พ.ศ. ๒๕๒๕-๒๕๒๖ คำร้อง-ทำนองโดยอาจินต์ ปัญจพรรค์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ พ.ศ. ๒๕๓๔ ดัดแปลงทำนองเพลงลาวคำหอม

“ยามเมื่อน้ำท่วมนา ปลาลำพอง แต่ชาวนาน้ำตานอง

น้ำเอย น้ำสุดสูง ล้นทุ่งทอง ท่วมในบึง ถึงเรือนห้อง เจิ่งลำคลอง นองชลธี

เจ้าดวงโอ้เจ้าดวง ดอกโพสพ อับเฉา ก็เซาซบ อยู่ใต้น้ำ ถูกย่ำยี แข่งขืน ขอคืนชีวี หัวใจริบหรี่ หมดวิธีป้องกัน

โอ้อกเป็นผง จนลงจนลงทุกวัน ชาวนาอย่างฉัน ขอแรงตะวันเมตตา แสงแดด เผาแผดคงคา เห็นรวงข้าวกล้า โผล่ขึ้นมารำไร น้ำมาแล้วลาลดไป แผ่นดินมีชัยหอมชื่นใจจริงเอย”

• ธานินทร์ อินทรเทพ http://www.4shared.com/audio/rKugs6qG/_-__.htm

วิพล นาคพันธ์

๑๐ สิงหาคม ๒๕๕๔