ธรรมเทศนาวันพระ ๓

วังคีสสังยุตต์ เป็นประมวลบท ร้อยแก้ว (ฉันทลักษณ์ หรืออาจเรียกแบบไทยๆ ว่า บทกลอน ) ของ พระวังคีสเถระ ซึ่งมีด้วยกัน ๑๒ พระสูตร

สำหรับประวัติของท่านวังคีสเถระ ผู้สนใจอาจเลือกอ่านได้ที่ (คลิก ๑) และ (คลิก ๒)

บทร้อยแก้วที่ยกมาเป็นตัวอย่างในธรรมเทศนา อยู่ใน นิกขันตสูตร ซึ่งเป็นช่วงที่พระเถระเพิ่งบวชได้ไม่นาน ตอนเช้าวันนั้น พระอุปัชฌาย์ของท่านออกไปบิณฑบาตแล้วให้ท่านอยู่เฝ้าวัด เนื่องจากท่านยังไม่ชำนาญในการห่มจีวรและครองบาตร...

ณ เพลานั้น ก็มีบรรดาสตรีเข้ามาเที่ยวในวัด เดินเที่ยวชมกุฏิพระภิกษุ ท่านเห็นสตรีเหล่านั้นก็เกิดความกำหนัดย้อมใจ จึงได้แต่งกลอนสอนตนเองว่า...

"วิตกทั้งหลายเป็นเหตุให้คะนอง (เกิดมา) แต่ฝ่ายธรรมดำเหล่านี้ ย่อมวิ่งเข้ามาสู่เราผู้ออกจากเรือนบวช เป็นผู้ไม่มีเหย้าเรือนแล้ว ฯ

บุตรของคนชั้นสูงทั้งหลาย ผู้มีฝีมืออันเชี่ยวชาญ ศึกษาดีแล้ว ทรงธนูไว้มั่นคง พึงทำจำนวนคนที่ไม่ยอมหนีตั้งพันให้กระจัดกระจายไปรอบด้าน (ฉันใด)

ถึงแม้ว่าสตรีมากยิ่งกว่านี้จักมา สตรีเหล่านั้นก็จักเบียดเบียนเรา ผู้ตั้งมั่นแล้วในธรรมของตนไม่ได้เลย (ฉันนั้น)

เพราะว่า เราได้ฟังทางเป็นที่ไปสู่พระนิพพานนี้ในที่เฉพาะพระพักตร์ของพระพุทธเจ้า ผู้เป็นเผ่าพันธุ์ พระอาทิตย์แล้วใจของเรายินดีแล้วในทางเป็นที่ไปสู่พระนิพพานนั้น ฯ

แน่ะมารผู้ชั่วร้าย ถ้าท่านจะเข้ามาหาเราผู้อยู่อย่างนี้ แน่ะมฤตยุราช เราจักทำโดยวิธีที่ท่านจักไม่เห็นแม้ซึ่งทางของเราได้เลย ดังนี้ ฯ "

อธิบายเฉพาะประเด็นได้ว่า รูป เสียง และกลิ่นกายของสตรี เป็นต้น ย่อมวิ่งเข้ามายังเรา เพราะเรารับรู้ได้ด้วย ตา หู และจมูก เป็นต้น ซึ่งทำให้จิตใจของเราวิตกกังวล เกิดความชอบใจ กำหนัดยินดี (หรือยินร้าย)

ท่านสอนตัวเองโดยเปรียบเทียบถึง นักธนูผู้ช่ำชองเชี่ยวชาญ แม้คนเดียวก็อาจใช้คันธนูกวัดแกว่งปัดเป่าบรรดาลูกธนูทั้งหลายที่วิ่งเข้ามารอบทิศทางได้ ฉันใด... ท่านก็อาจปิดป้องบรรดารูป เสียง และกลิ่นของสตรีเหล่านั้น ที่วิ่งเข้ามาหาท่านได้ ฉันนั้น

...ฯลฯ...