ช่องว่างนี้แก้ไขได้....

ช่องว่างนี้แก้ไขได้......

 

       เรื่องราวที่จะเล่าต่อไปนี้เป็นเรื่องจริงที่เกิดกับเครือญาติของดิฉันเอง ที่คิดถึงขึ้นมาคราใดเกิดการเจ็บลึกๆในอกทุกครั้ง การนำมาเล่าครั้งนี้เหมือนกับการกรีดปากแผลของตัวเองด้วยเช่นเดียวกัน......

• เมื่อเดือนมีนาคมปีที่แล้ว ดิฉันได้พบกับน้องสะใภ้ที่มีหน้าตาเคร่งเครียด สอบถามได้ความว่า กลุ้มใจ เสียใจมากเพราะลูกชายคนโตเรียนอยู่ปวช.ปีที่๓ มาบอกว่าเรียนไม่จบ สอบถามบอกว่าเกรดไม่ออก  ๕  วิชา บอกว่าต้องลงทะเบียนเรียนใหม่อีก ๑ ปี ด้วยความรักและสงสารลูกที่อยากแก้ตัว ก็ไม่ขัดข้องอะไรได้ให้ลูกเรียนซ้ำไปอีกหนึ่งปี ...

• ผ่านไปอีกหนึ่งปีเมื่อเดือนมีนาคมปีนี้ลูกมาบอกอีกว่าเรียนไม่จบ...จึงไปที่วิทยาลัยที่ลูกเรียนพบครูที่ปรึกษา และผอ.ได้รับแจ้งว่าเด็กไม่ได้ไปเรียน จึงไม่มีเวลาเรียนและไม่มีสิทธิ์เข้าสอบ...น้องบอกว่า...ใจพ่อแม่แทบแตกสลายเพราะไม่เคยรู้เลยว่าลูกไม่ไปโรงเรียน เพราะเช้ามาลูกแต่งตัวไปเรียน เย็นกลับบ้านตรงเวลาทุกวัน ไม่เคยขอเงินเพิ่ม ไม่ติดยา ไม่ติดหญิง ไม่เกเร....แล้วคนเป็นพ่อแม่จะรู้ได้อย่างไรกัน....ว่าลูกไม่ไปเรียน...เพราะพ่อต้องทำงานแม่ต้องขายของตั้งแต่เช้าถึงค่ำทุกวัน....

• ปัญหานี้จะแก้ได้ที่ใคร น้องไม่โทษโรงเรียน...ไม่โทษครู โทษเพียงลูกตัวเองที่ไม่ใฝ่เรียน....ดิฉันเองฟังเรื่องราวแล้วเจ็บลึกในอก ไม่เคยคิดเลยว่าปัญหาเช่นนี้จะเกิดกับญาติกับน้องของตัวเอง นำกลับมาคิดทบทวนหลายรอบ ได้แต่ปลอบน้อง และแนะนำว่าเขาต้องใส่ใจกับลูกมากกว่านี้ และในความเป็นจริงหากช่องว่างระหว่างโรงเรียนกับครอบครัวใกล้ชิดกันมากกว่านี้ปัญหาเช่นนี้คงไม่เกิด และหากเกิดก็จะสามารถแก้ไขได้ทัน ถ้าผู้ปกครองกับโรงเรียนใส่ใจดูแลเด็กร่วมกัน....ก็จะไม่สายเกิน...

• เพื่อนๆมีความคิดเห็นเช่นใดกับเรื่องนี้บ้าง เราจะอุดช่องว่างของปัญหานี้ได้อย่างไร.....ดี

[วอญ่า-ผู้เฒ่า-natachoei--]

มีประจำเรื่องแบบนี้ ที่ร้ายคือเพื่อนบ้านมาบอก ยังไม่เชื่อ ผลสุดท้ายเรียนไม่จบ

[มนัสดา]

สวัสดีค่ะพี่ลำดวน

• พ่อ แม่ ลูก ต้องคุยกันค่ะพี่ ถามลูกตรงๆว่าเกิดอะไรขึ้น ไม่ต้องดุ เพราะถ้าดุเด็กจะกลัว และเตลิดไปเลย
• ปัญหาที่เกิดขึ้นนี้ ตัวเด็กเองจะรู้ดีที่สุดค่ะ ผู้ใหญ่คิดแทนเค๊าไม่ได้
• คุณยายเป็นกำลังใจให้นะคะ

[sr]

Family is more important than a certificate from a school. School is not necessary for learning. Learning from real world with family is probably best. Crying for lost opportunities only subtracts from what can be done and had -- today.

In this case, a re-union of the family seems the best solution. The boy can join the family business and learn to run a business and run his life He can learn to be his own boss and be responsible for his own family -- one day. The family will now be his his school and his home.

Best wishes for the new journey.

[Boo]

สงสัยนะคะว่า ทำไมผู้ปกครองเพิ่งทราบเรื่อง ที่ลูกไม่ไปโรงเรียน ก็ตอนที่เกรดออกแล้ว

ปกติถ้าเป็นระดับชั้นเล็ก ประถม มัธยม เด็กขาดเกิน ๓ วันนี่ ต้องรายงานผู้ปกครองทันที?

เห็นด้วยกับพี่ลำดวนที่บอกว่า ขาดช่องว่างระหว่างการสื่อสารของร.ร. และผู้ปกครอง ค่ะ

อ่านเรื่องแล้วสงสารหัวอก คนเป็นพ่อแม่ อย่างที่สุดค่ะ แต่เริ่มต้นใหม่ได้ ส่งกำลังใจนะคะพี่

[ณัฐพัชร์]

สวัสดีค่ะ อาจารย์ลำดวน

• เห็นได้ชัดว่าเป็นเรื่องของช่องว่างด้านการสื่อสาร(อย่างที่น้อง Poo ว่าหล่ะค่ะ)ของทั้ง ๒-๓ ส่วนด้วยกันค่ะ ภายในครอบครัว(ที่มีข้อจำกัด) ระหว่างครูกับผู้ปกครอง ระหว่างครูกับเด็ก ต้องค่อยๆ ดูไปทีละส่วนว่าเพราะเหตุใด แต่ทั้งหลายทั้งปวงคงต้องให้คุณแม่สื่อสารกับคุณลูกก่อนเพื่อเป็นการค้นหาต้นเรื่องหล่ะค่ะ และเห็นด้วยกับคุณ sr. แต่อย่างไรคงต้องให้เด็กตัดสินใจชีวิตของเค้าเองโดยมีคุณพ่อคุณแม่ดูแลคอยเป็นพี่เลี้ยงให้ค่ะ ..

[ลำดวน]

วอญ่า-ผู้เฒ่า-natachoei สวัสดีค่ะ

เรื่องนี้น้องเขาเสียใจที่ไม่รู้เลย รู้เมื่อแก้ไขยากแล้ว เขาโทษตัวเองที่ไม่สังเกตลูก ไม่รู้ว่าลูกไปไหน เพราะลูกไปเรียนทุกวัน....

ขอบคุณค่ะ

[ลำดวน]

มนัสดา สวัสดีค่ะ

ตัวเด็กเขาไม่พูดไม่บอกอะไรเลยค่ะ พอสิ้นปีการศึกษาจึงรู้ค่ะ ความห่างของพ่อแม่กับลูกเป็นอีกปัญหาที่สำคัญค่ะ ขอบคุณนะคะ

[ลำดวน]

คุณ sr สวัสดีค่ะ

อ่านข้อคิดความเห็นจากคุณแล้วประทับใจมากค่ะ ทำให้ได้แนวคิดประกอบการตัดสินใจ ครอบครัวเรากำลังหาทางออกค่ะ ให้ออกมาทำงานกับครอบครัว?... ให้ไปเรียนการศึกษาพิเศษ?.... เพราะหลานเขาขอแก้ตัวอีกครั้ง แต่เราไม่มั่นใจ....ในตัวหลาน

ขอบคุณมากๆค่ะ

[ลำดวน]

• Poo สวัสดีค่ะ
• ลำดวนเขียนเรื่องนี้เพราะต้องการสะท้อนตามที่ Poo เขียนนี้..... 
• "...ทำไมผู้ปกครองเพิ่งทราบเรื่อง ที่ลูกไม่ไปโรงเรียน ก็ตอนที่เกรดออกแล้ว

  ปกติถ้าเป็นระดับชั้นเล็ก ประถม มัธยม เด็กขาดเกิน ๓ วันนี่ ต้องรายงานผู้ปกครองทันที?

  เห็นด้วยกับพี่ลำดวนที่บอกว่า ขาดช่องว่างระหว่างการสื่อสารของร.ร. และผู้ปกครอง ค่ะ...."

• ในวันที่น้องพี่ไปพบผอ.ของวิทยาลัยการอาชีพนี้...ได้พูดกับผอ.ว่าขอให้เขาและลูกเขาเป็นคนสุดท้ายที่เจอกรณีอย่างนี้...อย่าให้พ่อแม่คนอื่นต้องเจออย่างนี้อีกเลย...เพราะถ้าเด็กขาดเรียนเกิน ๗ วันทางวิทยาลัยน่าจะแจ้งผู้ปกครองบ้าง ไม่ใช่ปล่อยไว้จนสิ้นเทอมจึงแจ้งว่าไม่มีสิทธิ์สอบ...

• พี่เองเป็นศน.เคยพบเห็นแต่โรงเรียนในระบบสพฐ.ที่มีระบบดูแลช่วยเหลือที่มีการประสานกับผู้ปกครองเป็นอย่างดี...

• ขอบคุณมากนะคะที่มาแลกเปลี่ยนและให้กำลังใจ

[ลำดวน]

ณัฐพัชร์ สวัสดีค่ะ

"..... ดูไปทีละส่วนว่าเพราะเหตุใด แต่ทั้งหลายทั้งปวงคงต้องให้คุณแม่สื่อสารกับคุณลูกก่อนเพื่อเป็นการค้นหาต้นเรื่องหล่ะค่ะ..."

ตอนนี้เรากำลังทำอย่างที่คุณว่านี้ค่ะ เพราะถามเขา เขายังยืนยันที่จะขอเรียนให้จบค่ะ พ่อแม่เขาเครียดมากค่ะ ขอบคุณสำหรับข้อคิดดีๆนี้ค่ะ

[เอื้องแซะ]

• ทั้งคุณครู และผู้ปกครอง ต้องคุยกัน
•  เด็กขาดเรียนเป็นเดือนๆ ทั้งครู ผู้ปกครองยังไม่รู้เลย
•  คุณพ่อคุณแม่ต้องใส่ใจลูกให้มากว่านี้ค่ะ
• ไปทำบุญ ให้จิตใจสงบก่อนดีกว่าค่ะ
• 

[เหรียญชัย เหรียญชัย มาวงษ์]

มหา อ่านแล้ว เศร้า

[มนัสดา]

สวัสดีปีใหม่ค่ะพี่ครูลำดวน

[กานดาน้ำมันมะพร้าว]

สวัสดีค่ะ 

รอให้เขาพร้อมที่จะเรียน แล้วค่อยเรียนใหม่ก็ไม่สายค่ะ 

[พิสูจน์]

เรื่องนี้เป็นประโยชน์ต่อผู้ปกครองมาก ผมก็เคยพบปัญหาเหล่านี้ กว่าพ่อแม่จะรู้ก็ช้าไป ถึงแม้จะตั้งต้นใหม่ได้ แต่มันก็เสียอะไรไปมาก ที่สำคัญ เสียความรู้สึก

[ลำดวน]

• เอื้องแซะ สวัสดีค่ะ
• ลำดวนเองสงสารน้องชายและน้องสะใภ้มาก...
• ด้วยความที่เขาทำงานหนัก และไว้ใจลูก...
• รวมถึงให้โรงเรียนดูแลลูกแทน โดยตัวเองก็ใส่ใจน้อยเกินไป...
• เป็นบทเรียนสำหรับผู้ปกครองอย่างแท้จริงค่ะ
• ขอบคุณมากนะคะ

[ลำดวน]

เหรียญชัย เหรียญชัย มาวงษ์ สวัสดีค่ะ

ลำดวนก็เศร้ามาก....กับเรื่องที่เดกิดนี้ค่ะ ขอบคุณมาก มหาสบายดีนะคะ

[ลำดวน]

มนัสดา สวัสดีค่ะ

สวัสดีปีใหม่ค่ะ สุขสมหวังเช่นกันค่ะ

[ลำดวน]

กานดา น้ำมันมะพร้าว สวัสดีค่ะ

เขาจะขอเรียนซ้ำอีกค่ะ กำลังตัดสินใจกันอยู่ค่ะ ว่าจะให้เขาออกมาทำงานดีไหม

[ลำดวน]

พิสูจน์ สวัสดีค่ะ

"......กว่าพ่อแม่จะรู้ก็ช้าไป ถึงแม้จะตั้งต้นใหม่ได้ แต่มันก็เสียอะไรไปมาก ที่สำคัญ เสียความรู้สึก...."

ใช่เลยค่ะนี่คือความรู้สึกของน้องชายลำดวนค่ะ ขอบคุณมากนะคะ

[ชยันต์ เพชรศรีจันทร์]

ไม่โทษโรงเรียนเลย คงไม่ได้หรอกครับ โรงเรียนเด็กโต ถ้าไม่ชั้นนำจริงๆ ก็จะเป็นเยี่ยงนี้ มักทำงานไม่เป็นระบบ เรื่องดูแลช่วยเหลือนักเรียน ไม่ต้องพูดถึง ครูบาอาจารย์ ก็ทำงานแบบตัวใครตัวมัน ใจไม่กว้างกับลูกชาวบ้าน ไม่ค่อยอีนังขังขอบกับเรื่องที่ควรสนใจ แต่ไปใส่ใจกับเรื่องไม่เป็นเรื่อง ขออภัยที่ค่อนข้างแรงและใช้ภาษาโบราณ ผมเจอกับตัวเอง ไม่หนักเท่าไร แต่ก็เศร้ากับลูกชาย ติดหญิง ติดโทรศัพท์ ติดบอล ติดเที่ยว เกรดตกต่ำ ปัจจัยมาจาก ถูกครูผู้หญิงทำโทษรุนแรง ทำให้ขายหน้าประชาชี เหตุที่ให้ไปแสดงต่างจังหวัด คนดูเยอะ เลิกแสดงแล้วรีบ ทำเครื่องประดับบางส่วนตกหาย เลยโดนครูตบกบาลอย่างแรง ผมจะเอาเรื่อง แต่มีคนทักท้วง เดี๋ยวลูกจะเรียนลำบาก ครูคนนี้เป็นแบบนี้มานานแล้ว ลูกอยากไปเรียนที่อื่น ผมต้องประคับประคองจนเหนื่อยหนัก วิธีแก้ไข ตอนที่ยังไม่รู้สาเหตุ เห็นลูกซึม ไม่กระตือรือร้น ผมรีบไปฝากครูที่รู้จักกันในวิทยาลัย กราบขอความอนุเคราะห์ท่าน ฝากลูกด้วย

[ลำดวน]

ชยันต์ เพชรศรีจันทร์ สวัสดีค่ะ

เรื่องนี้ลำดวนเองก็รู้สึกถึงความห่างเหินของโรงเรียนกับเด็กค่ะ เพราะถือว่าปล่อยปละละเลยมากที่เด็กขาดเรียนเป็นเดือนไม่แจ้งผู้ปกครองบ้าง... ทั้งที่เด็กวัย ปวช. นี้ยังอยู่ในขั้นพื้นฐานที่ยังต้องมีระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนค่ะ ยังไม่ใช่ระดับมหาวิทยาลัย กรณีลูกชายผอ.ก็เช่นกันนะคะ เราผู้ปกครองใจแทบขาดกับการดูแล ที่ต้องการให้ลูกหลานประสบผลสำเร็จ การใส่ใจของเรา กับโรงเรียนต้องประสานกันจึงจะดีนะคะ เรื่องหลานของลำดวนอยากให้เป็นกรณีศึกษาค่ะ ขอบคุณมากที่มาแลกเปลี่ยนเรียนรู้

[บุษยมาศ]

• คนเรามีผิดและพลาดกันได้ค่ะ อยู่ที่ พ่อ - แม่ จะให้โอกาสลูกหรือเปล่า
• ปัจจุบันเราสามารถเรียนได้ตลอดชีวิต จะเรียนเมื่อไรก็ได้ กศน. ก็มีให้สำหรับคนที่ต้องการเรียนค่ะ ถึงแม้ว่าจะเป็นที่พอใจของแม่สักเท่าไร แต่ การศึกษาก็คือ การศึกษาค่ะ
• พ่อ - แม่ เท่านั้นที่จะเป็นที่พึ่งพาให้กับลูก ๆ ได้ ให้ลองสอบถามปัญหาที่แท้จริงที่ลูกพบเจอมาในช่วงที่ไม่ได้ไปเรียนดูสิค่ะ ว่าเขามีปัญหาอะไร ให้บอกถึงความรัก ความห่วงใยที่ พ่อ - แม่ มีต่อเขา ไม่ควรดุ ด่า หรือซ้ำเติมเขานะคะ เพราะเด็กวัยนี้ต้องการกำลังใจค่ะ เมื่อเขาพลาดไปแล้ว ควรให้กำลังใจเขาเท่านั้น
• แล้วคอยควบคุมพฤติกรรมของเขาให้ดี ๆ ค่ะ
• อาจให้เขาเรียน กศน. บวกกับหางานให้เขาทำหรือช่วยพ่อ - แม่ ก็ได้ ให้อยู่ใกล้สายตาพ่อ - แม่ไว้ก่อนในตอนนี้ สังเกตพฤติกรรมเขาอยู่ห่าง ๆ
• บางครั้ง ความห่างระหว่าง พ่อ - แม่ จะทำให้เขามีปัญหาก็ได้นะคะ
• ไม่อยากโทษโรงเรียน เพราะสมัยปัจจุบัน เป็นอะไรที่ครูจะใส่ใจลูกชาวบ้านไม่มากนัก นี่ก็คือ ช่องว่างอีกเช่นกัน ครูสมัยปัจจุบันจะไม่เหมือนคนที่เป็นครูในสมัยก่อนเลยที่รักลูกศิษย์ เพราะครูสมัยนี้จะรักลูกศิษย์ที่เรียนเก่งเท่านั้น สำหรับคนที่เรียนไม่เก่งก็อยู่นอกสายตาไปเลย ซึ่งไม่สมควรอย่างยิ่ง คำว่า "ครู" ไม่ว่าลูกศิษย์จะเก่งหรือไม่เก่ง ควรรักให้เท่า ๆ กัน ถ้าคนที่เขาเรียนไม่เก่ง แต่มีโอกาส เขาก็คงที่จะเรียนให้เก่งเท่ากับคนที่เรียนเก่ง ๆ ไปแล้วค่ะ เพียงแต่ปัญหาในแต่ละคนไม่เหมือนกัน มันเริ่มมาตั้งแต่ฐานของครอบครัว เพื่อน โรงเรียนเลยละคะ
• สิ่งหนึ่งที่ทำได้ในตอนนี้ มีแต่ พ่อ - แม่ ควรให้กำลังใจลูกค่ะ แสดงให้เขาเห็นว่า พ่อ - แม่ รัก + ห่วงใยในตัวเขา เรียกว่า "เอาใจ พ่อ - แม่" เข้าแลกเท่านั้นเองค่ะ คงไม่มีอะไรจะแก้ปัญหาดีเท่ากับสิ่งนี้ บอกถึงเหตุผลกับเขา และพูดคุยปัญหาให้เขาได้ระบายให้เราได้ฟัง ใกล้ชิดเขาให้มากที่สุดในตอนนี้ค่ะ
• ไม่มีใครจะช่วยแก้ปัญหานี้ได้ เท่ากับ พ่อ - แม่ นะคะ...แม้แต่ โรงเรียนยังแก้ปัญหาให้เด็กไม่ได้เลยค่ะ...เป็นกำลังใจให้นะคะ นี่แหล่ะค่ะ เป็นปัญหาซึ่งถ้าไม่เกิดกับครอบครัวใคร ๆ ก็จะไม่ทราบหรอกค่ะ...

[ลำดวน]

บุษยมาศ สวัสดีค่ะ•

".......สิ่งหนึ่งที่ทำได้ในตอนนี้ มีแต่ พ่อ - แม่ ควรให้กำลังใจลูกค่ะ แสดงให้เขาเห็นว่า พ่อ - แม่ รัก + ห่วงใยในตัวเขา เรียกว่า "เอาใจ พ่อ - แม่" เข้าแลกเท่านั้นเองค่ะ คงไม่มีอะไรจะแก้ปัญหาดีเท่ากับสิ่งนี้ บอกถึงเหตุผลกับเขา และพูดคุยปัญหาให้เขาได้ระบายให้เราได้ฟัง ใกล้ชิดเขาให้มากที่สุดในตอนนี้ค่ะ...."

• อยากจะบอกว่านี่เป็นคำแนะนำที่ดีมากๆ
• ขอบคุณเหลือเกิน ขอบคุณจริงๆค่ะ

[บุษยมาศ]

• สวัสดีค่ะ
• ตอบท่าน ศน.ลำดวนแล้วตามนี้นะคะ...
• http://www.gotoknow.org/blogs/posts/485392?refresh_cache=true
• เชื่อหรือไม่ค่ะว่า ทุกครอบครัวมีปัญหาด้วยกันทั้งนั้น เพียงแต่ว่าเขาจะพบเจอกับปัญหาในเรื่องใด ไม่เรื่องหนึ่ง ก็เรื่องหนึ่ง เพียงแต่เราที่เป็น พ่อ - แม่ จะช่วยลูกแก้ไขปัญหากันได้อย่างไร...และไม่เห็นด้วยกับการลงโทษเด็ก พยายามพูดกันด้วยเหตุผล + การให้โอกาสเขาแก้ตัวใหม่...เพราะเชื่อว่า มนุษย์ทุกคนไม่ต้องการได้รับสิ่งที่ไม่ดี เมื่อตนเองได้ทำผิดพลาดลงไปแล้วค่ะ...
• เรื่องที่ไม่ดี ไม่มีใครต้องการให้มันเกิด แต่เมื่อมันเกิดขึ้นแล้ว เราก็ควรหาทางแก้ไขเท่านั้นเอง ขึ้นอยู่ที่ การให้กำลังใจซึ่งกันและกันแล้วค่ะ เพียงแต่เราจะหาทางวิธีไหนที่จะแก้ไขเหตุการณ์ให้มันดีขึ้นเท่านั้นเอง
• เป็นกำลังใจให้ค่ะ...อย่าลืม!!! ว่า "ทุก ๆ ปัญหา มีทางแก้ไขค่ะ อยู่ที่ว่า เราจะแก้ไขปัญหานั้นอย่างไร? ให้คิดอย่างมีสตินะคะ"

[ขจิต ฝอยทอง]

เป็นเรื่องเศร้าเลย แต่ทุอย่างไม่มีทางสาย แก้ไขได้ครับ

[ลำดวน]

บุษยมาศ สวัสดีค่ะ

ตามไปอ่านคำแนะนำจากอาจารย์แล้ว และคำแนะนำที่เพิ่มเติมนี้ให้แนวคิดที่ดีแก่น้องชายลำดวนได้มากเลยค่ะ

"......เพียงแต่เราที่เป็น พ่อ - แม่ จะช่วยลูกแก้ไขปัญหากันได้อย่างไร...และไม่เห็นด้วยกับการลงโทษเด็ก พยายามพูดกันด้วยเหตุผล + การให้โอกาสเขาแก้ตัวใหม่...เพราะเชื่อว่า มนุษย์ทุกคนไม่ต้องการได้รับสิ่งที่ไม่ดี เมื่อตนเองได้ทำผิดพลาดลงไปแล้วค่ะ... •เรื่องที่ไม่ดี ไม่มีใครต้องการให้มันเกิด แต่เมื่อมันเกิดขึ้นแล้ว เราก็ควรหาทางแก้ไขเท่านั้นเอง ขึ้นอยู่ที่ การให้กำลังใจซึ่งกันและกันแล้วค่ะ เพียงแต่เราจะหาทางวิธีไหนที่จะแก้ไขเหตุการณ์ให้มันดีขึ้นเท่านั้นเอง...."

ขอบคุณค่ะ

[ลำดวน]

ขจิต ฝอยทอง สวัสดีค่ะ

น้องเศร้ามากจริงๆค่ะ ตอนนี้ก็กำลังค่อยๆแก้ปัญหาค่ะ ขอบคุณนะคะ

[กานดาน้ำมันมะพร้าว]

คงต้องถามความสมัครใจก่อนค่ะว่าจะยอมทำงานหรือไม่ หรือจะอยู่บ้านเฉยๆจนกว่าจะอยากเรียนแต่ถ้ายอมทำงานก็ดีจะได้มีอะไรทำไม่ว่างมาก คงบังคับยากแล้วค่ะ

[บุษยมาศ]

• ตอบ พี่ ศน.ลำดวนแล้วค่ะ ตามนี้
• http://www.gotoknow.org/blogs/posts/485496?refresh_cache=true
• ขอบคุณค่ะ...