จิตตกทำอย่างไร?

มีคนตั้งคำถามว่า จิตตกทำอย่างไร?

ผมตอบไปว่า ใครสังเกตเห็นอาการจิตตกของตนได้ก็ถือว่าพัฒนามากแล้วนะ นั่นคือ มีความรู้ตัวเกิดขึ้นแล้วในระดับหนึ่ง

อาจารย์สันติกโรมักใช้คำถามกับศิษย์ที่จิตตกว่า
"จะเกิดอะไรขึ้นหากเธอปล่อยให้เรื่องนี้ผ่านไป?"
ให้ศิษย์ที่จิตตกกลับไปคิด โดยไม่ต้องกลับมาบอกอาจารย์ด้วย
เว้นแต่ทนไม่ได้ อยากบอกจริงๆ

บรรดาศิษย์พี่ศิษย์น้องร่วมสำนักกับผมมักพบคำตอบด้วยตนเอง
และไม่เคยได้ยินว่าใครกลับไปบอกอาจารย์ด้วยว่า ไม่ต้องทำอะไร
เพียงแต่เฝ้าดูมัน อ้อ...อาการทรมานใจมันเป็นอย่างนี้เอง
แล้วก็ "ปล่อย" ให้มันผ่านไป 
แล้วจะพบว่า ปล่อย หรือวาง ลงได้แล้วก็ไม่เห็นมีอะไร 
โลกก็ไม่แตก และยังหมุนต่อไป ชีวิตที่เหลือก็ยังคงเดินต่อไป

และทำให้เราได้เห็นว่า ไม่มีอะไรอยู่ได้โดยไม่เปลี่ยนแปลง
แม้แต่อาการจิตตก ที่มาแล้วก็ผ่านไป แล้วก็อาจมาใหม่อีก
แล้วก็ผ่านไปอีก

บางอารมณ์ผมยังคิดได้ถึงขั้นว่า จิตใครกันที่ตก?
แล้วก็พบว่า อ๋อ "จิตข้านี่เอง" ถ้าไม่มี "ข้า" (ตัวกู) แล้วจะมีจิตใครให้ตก

จึงสรุปได้ว่า อาการ "จิตตก" นั้น คืออาการที่ "อัตตา"
กำลังเล่นงานเข้าให้แล้วนั่นเอง

จึงควรขอบคุณอาการ "จิตตก" ที่แสดงออกมาให้เราได้เรียนรู้จักตนเองอีกครั้ง

สุรเชษฐ เวชชพิทักษ์
๗ พ.ค.๕๕