บทส่งท้ายมัคคุเทศน้อย 6. (กำเนิดปากพะยูน)
หนึ่งวันสำหรับการล่องเรือนำมัคคุเทศน้อย ไปตามหมู่เกาะต่างๆ เวลาน้อยไป และเยาวชนก็เหนื่อยเกินไปกับการเรียนรู้ จึงต้องบันทึกกำเหนิดเมืองปากพะยูนไว้ให้ชนรุ่นหลังได้ตามรอยกัน....กำเนิดปากพะยูน ....
".หลังจากทะเลหน้าเมืองทางด้านทิศใต้ มีการตื้นเขิน จนถึงกับน้ำไม่สามารถไหลได้ทัน เพราะฤดูน้ำหลากในเดือนตุลาคม น้ำทะเลจึงได้กัดเซาะตีนเกาะ ระหว่างปากพะยูนกับบ้านท่าวาในปัจจุบันจนเกิดร่องน้ำลึกเป็นคลองขนาดใหญ่ ตรงปากคลองแห่งนี้มีปลาชุกชุมมาก โดยเฉพาะปลาพะยูน จึงเป็นที่มาของคำว่าปากพะยูน
กรณีนี้สันนิษฐานว่าน่าจะเกิดระหว่างพุทธศตวรรษที่ 21 - 22 ต่อมาประมาณพุทธศตวรรษที่ 22 ตอนต้นได้มีชาวปากีสถานผู้นับถือศาสนาอิสลามได้เข้ามาอยู่ที่หัวแหลมบ้านออก ศาสนาอิสลามได้ก่อกำเนิดทั่วภาคใต้ ตลอดจนถึงมาเลเซีย และเผยแพร่ไปตามส่วนต่างๆของประเทศไทย ถึงแม้ว่าเมืองป้องปุตร จะเป็นเมืองที่ตายไปแล้ว แต่ยังมีปากพะยูนที่คอยทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางการคมนาคมในท้องทะเลสาบแถบนี้อย่างดี ยังคงมีเรือสินค้าเข้ามาค้าขายอยู่บ้าง ถึงแม้ว่าไม่มีมากเหมือนเมื่อก่อน แต่ปากพะยูนก็ยังไม่น้อยหน้ากว่าเมืองไดในแบถภูมิภาคนี้
หลังจากที่ได้มีการปกครองหัวเมืองเป็นจังหวัด โดยพัทลุงแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 3 อำเภอ คือ
อำเภอกลาง
อำเภออุดร
อำเภอทักษิณ
ในระยะต่อมาเปลี่ยนอำเภอกลางเป็นอำเภอเมืองพัทลุง อำเภออุดรเป็นอำเภอควนขนุน เปลี่ยนอำเภอทักษิณเป็นอำเภอปากพะยูน
อำเภอปากพะยูนแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 17 ตำบล ดังนี้
ตำบลเกาะนางคำ
ตำบลเกาะหมาก
ตำบลกำแพงเพชร
ตำบลเขาชัยสน
ตำบลคูหาใต้
ตำบลจองถนน
ตำบลตะโหมด
ตำบลท่าชะมวง
ตำบลท่ามะเดื่อ
ตำบลนาปะขอ
ตำบลป่าบอนต่ำ
ตำบลป่าบอนเหนือ
ตำบลปากพะยูน
ตำบลฝาละมี
ตำบลยางทอง
ตำบลหนองจีน
และตำบลห้วยลึก
ปี2447 ได้โอนตำบลกำแพงเพชร ตำบลคูหาใต้ และตำบลท่าชะมวงไปเป็นกิ่งอำเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลา ส่วนตำบลห้วยลึกเพิ่งโอนไปทีหลัง หลังจากโอนตำบลห้วยลึกไปแล้ว ทางอำเภอปากพะยูนจึงจัดตั้งตำบลดอนประดู่ขึ้นมาแทน
ปี 2496 ได้แยกตำบลเขาชัยสน ตำบลจองถนน ตำบลตะโหมด ตำบลท่ามะเดื่อ และตำบลนาปะขอ ตั้งเป็นกิ่งอำเภอเขาชัยสน ซึ่งเป็นอำเภอที่ 4 ของจังหวัดพัทลุง
ปี 2526 ได้แยกตำบลป่าบอนต่ำ ตำบลป่าบอนเหนือ และตำบลหนองจีฯ (โคกทราย)ตั้งเป็นกิ่งอำเภอป่าบอน ส่วนตำบลยางทองโอนไปขึ้นอยู่กับอำเภอสะทิ้งพระ หรือไปขึ้นกับระโหนดทีเดียวไม่ปรากฎชัด แต่เปลี่ยนชื่อเป็นตำบลเกาะใหญ่ มาบัดนี้ขึ้นอยู่กับ อำเภอกระแสสินธ์
ปี 2482 ได้กำเนิดเรือโดยสารขนาดใหญ่ ในระยะนั้นใช้เครื่องยนต์ดีเซลเป็นตัวขับเคลื่อน เรือโดยสารจะวิ่งรับส่งคนจากสงขลา - หัวไทร และหัวไทรไปสงขลา โดยแล่นรับส่งทางอ่าวไทย แต่จะเปลี่ยนเส้นทางมารับส่งคนทะเลใน เมื่อเป็นช่วงมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ แล้วต่อมาก็ใช้เส้นทางทะเลมาตลอด เรือลำแรกชื่อ เรือเสาร์ 7 ต่อมาเปลี่ยนเป็นชื่อเรือพรทิพย์ เรือที่พอจำได้มีมีเรือพรทิพย์
เรือแสงจันทร์
เรือเจริญผ
เรือดรุณี
เรือเสาวคนธ์
เรือโชคดี
เรือพืชมงคล
เรือชัยหลี
เรือสายสัมพันธ์
เรือดังกล่าวจะแล่นรับผู้โดยสารจากระโหนดถึงสงขลาและจากสงขลาถึงระโหนด ขาออกจากระโหนดจะบรรทุกข้าวสารทุกลำ ส่วนผู้โดยสารจะนั่งชั้นบน เรือเหล่านี้จะมาจอดที่ปากพะยูนทุกลำ
ปี2510 ได้มีรถยนต์เกิดขึ้น โดยสารจากระโหนดถึงหัวเขาแดง ผู้คนหันมาใช้บริการกันมากทำให้เรือโดยสารหมดไปทีละลำสองลำ และด่วนลำสุดท้ายที่หายไปหน้าท่าเรือปากพะยูนคือเรือชัย เรือเจริญผล นับแต่นั้นมาปากพะยูนจึงเหมือนเมืองปิดสำหรับคนภายนอก ผู้คนก็อพยบไปอยู่ที่อื่นเหมือนเมืองป้องปตรในประวัติศาสตร์
(แหล่งข้อมูลจากหนังสือย้อนรอยอดีตปากพะยูน)
"แต่เราคนปากพะยูนจะหมุนประวัติศาสตร์ให้เมืองปากพะยูนคงอยู่ต่อไปอย่างยั่งยืน โดยการนำเสนอประวติศาสตร์ เรียนรู้อดีต รู้ประวัติศาสตร เพื่อทำปัจจุบันให้ดีที่สุดและวางแผนในอนาตค เยาวชนมัคคุเทศน้อย คือกิจกรรมหนึ่งผลักดันเพื่อให้เมืองลุงน่าอยู่ ผู้คนจากต่างถิ่นต่างแดนจะมเยือนปากพะยูนจะไม่ล้มหายตายจากเหมือนเมืองในประวัติศาสตร์
"อำ เภอถิ่่นนี้ ห่างไกล
เภอ เพ้อฝัน หลงไหลถิ่นนี้
ปากกระซิบบอกใคร เชื่อเล่านาแม่
พะยูนนามปลาชี้ ชื่อตั้งอำเภอ"
ความเห็น (6)
...ตรงปากคลองแห่งนี้มีปลาชุกชุมมาก โดยเฉพาะปลาพะยูน จึงเป็นที่มาของคำว่าปากพะยูน..
Is this what we are talking about?
(picture from koson-punim.guiderayong.com)
...พะยูน (อังกฤษ: Dugong, Sea cow) เป็นสัตว์ป่าสงวนชนิดหนึ่ง...
is not a fish but a mammal like dolphin, whale, cow, man,...
live in shallow water,... feed on sea grass,... wounded by boat propellers,...
...ตรงปากคลองแห่งนี้มีปลาชุกชุมมาก... is this still true today?
;-)
เรียนอาจารย์ sr
ปากพะยูนเป็นทะเลสาบสามน้ำ กุ้งปลาอาหารสมบูณ์
ปี 2518 ปลาขึ้นท่าปากพะยูนวันหลายตัน
ปัจจุบันการใช้ทรัพยากรอย่างไม่เป็นธรรม เกิดความไม่มั่นคงทางอาหาร
ที่คนในพื้นที่ต้องคิด ทำสร้างเพื่อให้เกิดความอยู่รอด และร่วมกันจักสรรใช้ทรัพยากรอย่างเป็นธรรม
สวัสดีน้องน้ำชา ......
ประชุมสัมนาเชิงวิชาการ การเขียนปรับระดับขั้นเงินเดือนลูกจ้างสำเร็จไปด้วยดี
เพราะมีเจ้าหน้าที่นัก พัฒนา และนักบริหารมาเป็นวิทยากรกลุ่มให้
ขอบคุณ .... ชลัญ พัดศรีเรือง พี่ใหญ่นงนาท และ น้องครูอิง
เรียนอาจารย์ นุ มัคคุเทศน้อยปากพะยูน เป็นอีกหนึ่งกิจกรรมตามโครงการเมืองลุงน่าอยู่
นำเด็กเรียนรู้จากสถานที่จริง และเล่าประวัติศาสตร์
สวัสดีน้องน้ำชา อยากชวนน้องน้ำและครอบครัวมาเยือนทะเลสาบสักครั้งน่ะครับ