วิทยาศาสตร์และศิลปอยู่คู่กัน

หนึ่งสไลด์ หนึ่งสีย้อม หนึ่งพื้นที่ หรือคือหนึ่งวงของกล้องจุลทรรศน์กำลังขยายสี่เอ็กซ์ สิบเอ็กซ์และสี่สิบเอ็กซ์ เราสามารถเก็บเกี่ยวข้อมูลได้ดังนี้ ความสวยงามของชิ้นเนื้อ

วิทยาศาสตร์และศิลปอยู่คู่กัน

 

 

ความเดิม

เมื่อเห็นชิ้นเนื้อรูปร่างหน้าตาและการติดสีแบบนี้ รู้สึกชื่นชอบและสบายใจเป็นพิเศษ แม้ว่าคนไข้จะมาด้วยอาการอะไรก็ตาม เขายังไม่เกิดรอยโรครุนแรง เพราะหน้าตากล้ามเนื้อของเขาดูสวยงาม มีตำหนิเพียงเล็กน้อยถึงน้อยมาก 

ขออย่างเดียว อย่าได้เป็นกลุ่มโรคของภาวะบกพร่องทางขบวนการเผาผลาญเพื่อก่อเกิดพลังงาน( metabolic myopathy)เลย เพราะโรคเหล่านี้ เหมือนผู้ร้ายในคราบคนดี

*                                      *                                     *

วันนี้จะได้มาพูดถึงรายละเอียดการตรวจหรือการดูชิ้นเนื้อโดยกล้องจุลทรรศน์กัน

โดยมีภาพมาประกอบเพิ่มเติม เป็นชิ้นเนื้อของคนไข้คนละคนกัน มาวางเปรียบเทียบกัน

จากภาพแรก เราเห็นอะไรบ้าง

จากหนึ่งสไลด์ หนึ่งสีย้อม หนึ่งพื้นที่ หรือคือหนึ่งวงของกล้องจุลทรรศน์กำลังขยายสี่เอ็กซ์ สิบเอ็กซ์และสี่สิบเอ็กซ์ 

เราสามารถเก็บเกี่ยวข้อมูลได้ดังนี้

• General appearance หน้าตาผิวพรรณโดยทั่วไป แต่ละเซล หรือที่นิยมเรียกกันว่า fibre(ไฟเบอร์) ขนาดของไฟเบอร์มีขนาดพอ ๆ กันหรือใกล้เคียงกันหรือไม่

 

• Pattern of Fascicle  การจัดเรียงตัวเป็นระเบียบเรียบร้อยหรือไม่ 

 

• Morphology of fibres; variation of fibre size, measurement of fibres, atrophic fibres, morphology of atrophic  fibres, other or specific characteristic of fibre รูปร่างหน้าตาของ fibre โดยละเอียด ขนาดของแต่ละมีช่วงค่าปกติ วัดกันเป็น micron ควรอยู่ประมาณ 60-90 micron มีfibre ที่หดตัวเล็กผอม ฟีบลงหรือเปล่า หรือมีหน้าตาประหลาด ๆ ไม่สวย มีทั้งหด ทั้งป่อง กลายเป็นรูปกระสวย หรือคล้ายมีแฉก ๆ อยู่รอบตัว มีร่องรอยการเริ่มแบ่งแยกตัว split fibre หรือไม่ 

 

• Staining  and abnormal material , protein degradation, accumulation การติดสีชมพูของส่วนที่เรียกว่า sacrolemma (cytoplasm) สีเนียน เรียบ สวยงาม หรือมีโปรตีนที่เป็นผลผลิตของการแตกตัวของ fibre ตกตะกอนหลังจากเกิดขบวนการเสื่อมและถูกทำลาย ซึ่งเราจะเห็นเป็นสารสีชมพูเข้ม ตกเหลือค้างและถูกย้อมเป็นปื้นหนา ๆ

 

• Damaged fibres ไฟเบอร์ที่เสื่อมมาก ๆ จะเหลือให้เห็นเป็นไฟเบอร์ที่มีตำหนิ ไม่แข็งแรง ไม่ปกติ รูปร่างไม่แน่นอน 

• CNT in endomysial and perimysial area เนื้อเยื่อเกี่ยวพันในส่วนของ endomysial และ perimysial area จะมีปริมาณมากขึ้น อาจเห็นตั้งแต่เพิ่มขึ้นเล็กน้อย พอประมาณ จนกระทั่งเห็นเด่นชัด minimal, mild and marked

 

• Cellular reaction มีเซลล์เม็ดเลือดขาว และ macrophages เข้าแทรกตาม endomysial and perimysial areas

• Vacuolaration ไฟเบอร์เริ่มมีความผิดปกติ เกิดรูเล็ก หรือขนาดปานกลาง อาจมีหรือไม่มีลักษณะเฉพาะ เราเรียกรูเหล่านี้ว่า vacuoles ไฟเบอร์ที่มีรูผิดปกตินี้ เรียกว่า vacuolated fibre 

• Vascular component ระบบหลอดเลือดเล็ก ๆ ที่อยู่รายรอบหรือข้างเคียงไฟเบอร์ของกล้ามเนื้อ ระดับ arterioles มีความผิดปกติหรือไม่ มี vasculitis หรือไม่

• Abnormal presentation มีลักษณะผิดปกติ อาจมีลักษณะเฉพาะโรค หรือ มีหลายลักษณะปะปนกันไป 

สีอื่นที่ย้อมดูเอนไซม์

 

สี mGt (modified Glomori Trichrome)

 

สี PAS

 

สี NADH

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

to continue

บันทึกนี้เป็นวิชาการหน่อยนะคะ เผื่อเขียนเป็นคู่มือวิชาการ

เขียนโครงไว้ก่อน เขียนแนวนี้เผื่อมีใครผ่านมาอ่าน ขอบคุณล่วงหน้าผู้เขียนคำแนะนำหรือความคิดเห็น

ขอบคุณค่ะ 

 

[ยายธี]

..เห็นภาพเหล่านี้...ทำให้..หวลไป นึกถึง ภาพนิทรรศการ..ผลงาน..ของชนชาติดั้งเดิม  เผ่าออบอริจินี่ นะคะ  (ยายธี)