เมื่อถึงเดือนเมษา.. ของทุกปี เป็นอะไรที่ใครหลายๆคนไม่ชอบ เดินทางอากาศร้อน ยามนอนก็เปลืองแอร์ แต่ก็ใช่จะเลวไปเสียทั้งหมด เพราะกลางเดือนเมษายน ยังมีมีวันที่ทุกคนต่างรอคอยให้มาถึง เพื่อจะได้ทำกิจกรรมดีๆหลายอย่าง เช่น ได้โอกาสเดินทางกลับบ้านเพื่อรวมญาติ ทำบุญที่วัดบ้านเกิด เจอเพื่อนฝูงเก่า พบปะ ละเล่นสังสรรค์สนุกสนานกับประเพณีมหาสงกรานต์บ้านเรา ฯลฯ
เมื่อพูดถึงเทศกาลสงกรานต์ สิ่งที่คุ้นตามาตลอด นอกจากเสื้อลายดอก ถังน้ำ ปืนกระบอกฉีดน้ำ ปะแป้ง แล้วยังมี ดอกคูน
เรื่องของเรื่องคือ ดอกคูน /// (ทำไม ดอกคูนเป็นอะไร )
คือ...ต้นคูนที่อยู่หน้าบ้าน มันออกดอกทั้งปี ทำให้สงสัย /// ส่วนใหญ่ หรือที่ผ่านมาจะเห็นดอกคูนออกดอกช่วงสงกรานต์ หรือว่าต้นนี้มันจะผิดเพี้ยนกาล ตามสภาวะของโลกที่เปลี่ยนแปลง เลยลองสังเกตต้นอื่นที่เขาปลูกตามถนนเวลาขับรถผ่านก็มีบางต้นที่ออกดอกเรื่อยๆเหมือนกับต้นที่บ้าน จึงคิดว่าน่าจะเป็นอีกสายพันธุ์หนึ่ง เพียงเรายังไม่ได้ค้นคว้าศึกษา
ว่าแล้วก็เลยคว้า สมุดบันทึกไฟฟ้า (Note Book) ต่อเชื่อมโลกภายนอกอันกว้างใหญ่ใบนี้
ด้วยความคุ้นเคยครับ นึกอะไรไม่ออก เรียกหาคุณ goo
ผมเริ่มด้วยการพิมพ์คำว่า " ข้อมูลทางพฤกษศาสตร์ของราชพฤกษ์ ดอกคูณ"
จากนั้น ก็เลือกแหล่งผู้ให้ข้อมูลไปเรื่อยๆ
มาสะดุดที่หัวเรื่อง ความสับสนของชื่อต้นไม้ประจำชาติ ราชพฤกษ์ ชัยพฤกษ์
ใน pantip
http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/2006/06/K4467537/K4467537.html
ต่อไปนี้ คือเนื้อหาที่ผมได้อ่าน
" ความสับสนของชื่อต้นไม้ประจำชาติ ราชพฤกษ์ ชัยพฤกษ์ คูน
ถ้าหากเอ่ยถึงต้นชัยพฤกษ์ ในสมัยก่อนไม่เกิน ๒๐
ปี จะนึกถึงต้นไม้ที่ออกดอกในหน้าแล้ง เป็นพวงสีเหลืองไปหมดทั้งต้น สวยงามมาก
ยังมีเพลงกล่าวถึงว่า...ชัยพฤกษ์ สลัดใบ ชูช่อเหลืองงามจับตา ศรีสง่า
ดอนเมือง ชื่อลือเลื่อง ทัพอากาศ ........
มาถึงทุกวันนี้ต้นไม้ดอกสีเหลืองต้นเดิมนี้ถูกเปลี่ยนชื่อเรียกเป็นทางการว่า
"ราชพฤกษ์" อาจเป็นเพราะมีดอกสีเหลือง
เข้ากับสีประจำวันเสด็จพระราชสมภพของในหลวง จึงตั้งชื่อว่าเป็น
"ต้นไม้ของในหลวง"
คณะรัฐมนตรีได้เห็นชอบและออกประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี
เรื่อง การกำหนดสัญลักษณ์ประจำชาติไทย ๓ สิ่ง ลงนามโดยพันตำรวจโททักษิณ ชินวัตร
นายกรัฐมนตรี เมื่อวันที่ ๒๖ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๔๔ คือ
๑. สัตว์ประจำชาติไทย คือ ช้างไทย Chang
Thai (Elephant : Elephas maximus)
๒. ดอกไม้ ประจำชาติ คือ ดอกราชพฤกษ์ (คูน)
Rachaphruek ( Cassia fistula Linn.)
๓. สถาปัตยกรรมประจำชาติ คือ ศาลาไทย Sala
Thai (Pavillon)
ในเบื้องต้น กรมป่าไม้
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้จัดประชุมเรื่อง การกำหนดต้นไม้และสัตว์ประจำชาติ
ครั้งที่ ๒/๒๕๐๖ เมื่อวันที่ ๑๓ มีนาคม ๒๕๐๖
และมีมติเป็นเอกฉันท์ให้กำหนดต้นราชพฤษ์หรือคูน เป็นต้นไม้ประจำชาติ
ต่อมาเมื่อวันที่ ๒๔ พฤษภาคม ๒๕๔๔ คณะกรรมการเอกลักษณ์ของชาติ ร่วมกับ
กระทรวงการต่างประเทศ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ และกระทรวงศึกษาธิการ
ได้ประชุมเรื่องการกำหนดเอกลักษณ์ประจำชาติไทยในเรื่องดอกไม้ประจำชาติ
และได้ให้เหตุผลในการเลือกดอกราชพฤกษ์ (คูน) Ratchaphruek (Cassia fistula
Linn.) เป็นดอกไม้ประจำชาติ เพื่อส่งเสริมสัญลักษณ์ประจำชาติไทย
และเพิ่มประสิทธิภาพการประชาสัมพันธ์ส่งเสริมภาพลักษณ์ของประเทศไทยให้มีผลระยะยาว
ด้วยเหตุผลตามผลสรุปของการศึกษาและรวบรวมข้อมูลของกรมป่าไม้
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ว่า
๑. ราชพฤกษ์
เป็นต้นไม้พื้นเมืองที่รู้จักกันแพร่หลายสามารถขึ้นได้ทุกภาคของประเทศไทย
๒. ราชพฤกษ์ ใช้ประโยชน์ได้มากเช่นฝักเป็นสมุนไพรที่มีค่ายิ่งในตำหรับแพทย์แผนโบราณและแก่นแข็งใช้ทำเสาเรือนได้ดี
๓. ราชพฤกษ์
มีประวัติเกี่ยวข้องกับประเพณีของชาวไทยเพราะเป็นไม้ที่มีชื่อเป็นมงคลนามและอาถรรพ์
แก่นไม้ชัยพฤกษ์เคยใช้พิธีสำคัญๆ มาก่อนเช่น พิธีลงหลักเมืองใช้เป็นเสาเอกในการก่อสร้างพระตำหนัก
ทำคธาจอมพลและยอดธงชัยเฉลิมพลของกองทหาร
นอกจากนี้อินทรธนูของข้าราชการพลเรือนก็จำลองจากช่อชัยพฤกษ์เป็นเครื่องหมาย
๔. ราชพฤกษ์ มีอายุยืนนานและทนทาน
๕. ราชพฤกษ์
มีทรวดทรงและพุ่มงามมีดอกเหลืองอร่ามเต็มต้น เป็นสัญลักษณ์แห่งพุทธศาสนา
จากเหตุผลข้อที่ ๓ อ้างถึงชัยพฤกษ์
แทนที่จะเป็นราชพฤกษ์ จึงน่าจะสรุปได้ว่า
คณะกรรมการเอกลักษณ์แห่งชาติยอมรับว่า ราชพฤกษ์ และชัยพฤกษ์
เป็นต้นไม้อย่างเดียวกัน
ลองมาดู ความหมายตามพจนานุกรม
ฉบับราชบัณฑิตยสถานดูบ้าง
๑. พจนานุกรมฉบับบัณฑิตสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕
พิมพ์ครั้งที่ ๑ พุทธศักราช ๒๕๒๕
ชัยพฤกษ์ ชื่อต้นไม้ขนาดย่อมชนิดหนึ่ง (Cassia
fistula) ในวงศ์ Leguminosae ดอกเหลืองอ่อน
ช่อดอกยาวห้อย ขณะมีดอกไม่มีใบหรือมีน้อย มีตามป่าเบญจพรรณทั่วไป
คูนหรือราชพฤกษ์ก็เรียก
ราชพฤกษ์ ชื่อต้นไม้ชนิดหนึ่ง (Cassia
fistula) ในวงศ์ Leguminosae
ดอกเป็นช่อยาวสีเหลือง ฝักใช้ทำยาไทย คูนหรือชัยพฤกษ์ก็เรียก
๒. พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๓๐
พิมพ์ครั้งที่ ๓ พุทธศักราช ๒๕๓๐
ชัยพฤกษ์ (ให้ดูคำว่า คูน)
คูนชื่อไม้ต้นชนิด (Cassia fistula Linn.) ในวงศ์ Leguminosae
ขึ้นทั่วไปในป่าเบญจพรรณ ดอกสีเหลือง ช่อดอกยาวห้อย
ขณะออกดอกไม่มีใบ หรือมีน้อย ฝักเรียบไม่มีขน ใช้ทำยาได้ ในภาคอีสาน
แก่นใช้กินแทนหมากได้ ชัยพฤกษ์ หรือลมแล้งก็เรียก
ราชพฤกษ์ ชื่อไม้ต้นชนิด Cassia agnes
Brenan, Cassis javanica Linn., Cassia nodosa Ham. ในวงศ์ Leguminosae
ดอกสีชมพู ฝักมีขนเล็กน้อย ใช้ทำยาได้ เฉพาะ ๒
ชนิดหลังเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า กัลปพฤกษ์
๓. พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒
พิมพ์ครั้งที่ ๑ พุทธศักราช ๒๕๒๖ จัดพิมพ์โดย บริษัทนานมีบุ๊คส์พับลิกชั่นส์จำกัด
ชัยพฤกษ์ ชื่อไม้ต้นชนิด Cassia
javanica Linn. ในวงศ์ Leguminosae ดอกสีชมพูเข้ม
เมื่อออกดอกไม่ทิ้งใบ ฝักมีขนเล็กน้อย ใช้ทำยาได้
ราชพฤกษ์ ชื่อไม้ต้นชนิด Cassia
fistula Linn. ในวงศ์ Leguminosae ดอกสีเหลือง
ฝักสีดำเกลี้ยง ใช้ทำยาได้, คูน หรือ ลมแล้ง ก็เรียก
กัลปพฤกษ์ ชื่อไม้ชนิด Cassia
bakeriana Craib เป็นไม้ต้นขนาดกลาง มีมากทางภาคอีสานและภาคเหนือ
พุ่มใบแบนกว้าง ดอกสีชมพูอ่อน ออกเป็นช่อในระหว่างทิ้งใบหรือผลิใบใหม่ ฝักมีขนนุ่ม
จะเห็นได้ว่า ตอนแรก ราชบัณฑิตยสถานให้ความหมายว่า
ราชพฤกษ์กับชัยพฤกษ์ เป็นต้นไม้อย่างเดียวกัน มีดอกสีเหลือง
ต่อมาให้ความหมายว่า ราชพฤกษ์ ดอกสีชมพู ส่วนชัยพฤกษ์ ดอกสีเหลือง ในที่สุด
(พ.ศ. ๒๕๔๒)บอกว่าราชพฤกษ์ ดอกสีเหลือง ส่วนชัยพฤกษ์ ดอกสีชมพู
ในขณะที่ตำราเกี่ยวกับต้นไม้ของไทยหลาย ๆ เล่ม
มีข้อมูลสับสนมาก บางตำราก็ว่าเป็นชนิดเดียวกัน บางตำราก็ว่าเป็นคนละชนิด
บางตำราก็ว่าต้นชัยพฤกษ์ดอกสีเหลือง บางตำราก็ว่าดอกสีชมพู ส่วนต้นราชพฤกษ์
ก็เช่นเดียวกัน
ราชบัณฑิตยสถาน
น่าจะแก้ปัญหาความสับสนนี้ โดยการเปลี่ยนความหมายของราชพฤกษ์ และ ชัยพฤกษ์
เสียใหม่ (ไหน ๆ ก็เปลี่ยนมาหลายรอบแล้ว) โดยกำหนดว่า ราชพฤกษ์ และ ชัยพฤกษ์
เป็นต้นไม้ชนิดเดียวกับ มีดอกสีเหลือง ส่วน Cassia javanica
Linn. ต้นไม้ดอกสีชมพูอาจใช้ชื่อว่าขี้เหล็กชวา หรือ
ขี้เหล็กยะวา อย่างที่เคยใช้ในวงการพฤกษศาสตร์ ก็ได้ "
...........................................
จากนั้นมีผู้แสดงความคิดเห็น ที่น่าสนใจ เช่น
|
|
|
|
"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""
พอผมอ่านเนื้อหาและความคิดเห็นจบ ผมก็พลอย งง ไปกับเขาด้วยคน ตกลงเลยไม่ได้ค้นต่อว่า ทำไมคูนต้นหน้าบ้านฉันบานทั้งปี
รึสงสัยว่าจะเป็นพันธุ์ทะวาย เพราะมันออกดอกไม่ตรงตามฤดูกาล
ถ้าอย่างนั้น ขอเรียกว่า คูนพันธุ์ทะวาย ไปพลางก่อนแล้วกันนะครับ
จบตอนที่ 1
ความเข้าใจเดิม คือ ชัยพฤกษ์ คือเครื่องหมายที่อยู่บนบ่าของนายทหาร มาอ่านบันทึกนี้ จึงเข้าไปถามคุณgooใหม่ ทำให้ได้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า เป็นเครื่องหทายบนบ่าของข้าราชการพลเรือน
ถ้าหมายถึงดอกคูณ จะคิดถึงราชพฤกษ์มากกว่า ชัยพฤกษ์ คะ
พร้อมกับนำภาพกัลปพฤกษ์ ต้นไม้ประจำ มข. มาฝาก
สวัสดีก่อนวันสงกรานต์ค่ะ
สวัสดีครับ คุณ กระติก~natachoei ที่ ~natadee
ขอบคุณสำหรับภาพสวยๆ กัลปพฤกษ์ ดอกไม้ประจำมหาวิทยาลัยขอนแก่น แห่งเมืองดอกคูนเสียงแคน
ถนนข้าวเหนียวปีนี้คงคึกคักเช่นเคย