559. ว่าด้วยแนวคิดชี้นำในองค์กรแห่งการเรียนรู้
ดูหนังเรื่อง Star Trek: Into Darkness แล้วจุดประกายเรื่องหนึ่งคือ การที่เคยได้ยินมาว่าหนังเรื่องนี้ ที่จริงๆ แล้วสร้างต่อเนื่องกันมานาน เป็นแรงบันดาลใจให้นักวิทยาศาสตร์ และวิศวกรหลายคนในการสร้างผลงาน สร้างนวัตกรรม ทั้งๆ ที่ตอนหนังฉาย โลกยังไม่มีนวัตกรรมนั้นๆขึ้นมา ... เมื่อคืนเลยกลับไปค้นมา เจอเรื่องหนึ่งเป็นเรื่องราวของนักบินอวกาศผิวดำคนแรกของโลกคือโรนัล แมคแนร์ ที่ได้รับแรงบันดาลใจจากหนังเรื่องนี้
ในสมัยเด็กๆ... สมัยก่อนนั้น การเหยียดสีผิวยังปรากฏอยู่ในอเมริกา โดยเฉพาะในช่วงทศวรรษที่ 60 ช่วงนั้นคนผิวดำจะถูกกีดกันจากโอกาสทุกๆอย่าง ความฝันที่จะไปอวกาศยิ่งเป็นไปไม่ได้ มีเด็กคนหนึ่งเป็นชาวผิวดำคนหนึ่งดูหนัง Star Trek แล้วมองเห็นว่าตัวละครในเรื่องมีทั้งคนผิวขาว และผิวดำ ที่ทำงานเคียงบ่าเคียงไหล่ร่วมกันอย่างเสมอภาคและให้เกียรติกัน
เท่านั้น เด็กคนนี้ เกิดแรงบันดาลใจ ศึกษาวิทยาศาสตร์อย่างจริงจังจนจบการศึกษาระดับปริญญาเอกด้านฟิสิกส์ในเวลาต่อมา ซึ่งเป็นยุคแห่งการกีดกันในสังคมอเมริกาได้ยุติลงแล้ว เขาก็ได้ไปทำงานที่นาซ่า แล้วได้เป็นนักบินอวกาศผิวดำคนแรกของโลก ขึ้นไปกับยานแชลเลนเจอร์ แต่เกิดระเบิดเสียก่อน... ส่วนนักบินอวกาศหญิงผิวดำคนแรกดร. เมร์ เจมิสัน ก็ได้รับแรงบันดาลใจในลักษณะเดียวกันจาก Star Trek
แรงบันดาลใจทำให้คนมองข้ามอุปสรรคได้เสมอ... แนวคิดนี้ตรงกับเรื่องแนวคิดนำทาง (Guiding Idea) ในเรื่ององค์กรแห่งการเรียนรู้ ... คนเรา เมื่อเกิดแนวคิดนำทาง ก็จะนำมาสู่การพัฒนาเครื่องมือวิธีการ นำมาสู่การสร้างนวัตกรรมพื้นฐาน การสร้างแวดล้อมขึ้นมาใหม่ ที่เอื้อให้ความคิดนำทางปรากฏเป็นรูปเป็นร่างจริงจังขึ้นเรื่อยๆ จนนำไปสู่ความสำเร็จในที่สุด... ผมว่า แนวคิดนำเป็นพื้นฐานของวิสัยทัศน์ครับ... ที่ว่าถ้ามีแล้วตามที่ผมศึกษาในเรื่อง Learning Organization ถ้าเน้น ถ้าคิดต่อ ถ้าสานต่อไปเรื่อยๆ จะเกิดเป็นวิสัยทัศน์ร่วม เกิดการเรียนรู้ด้วยการใช้เครื่องมือใหม่ๆ จนทำมาสู่การสร้างนวัตกรรมโครงสร้าง เกิดพลวัตจนยกระดับสู่ความสำเร็จ
ว่ากันว่าอเล็กซานเดอร์มหาราช ที่สามารถพิชิตโลกเมื่ออายุยังน้อยได้รับแรงบันดาลใจจากอะคีลิส วีรบุรุษสงครามเมืองทรอย ... กษัตริย์องค์นี้ถึงกับพกหนังสือมหากาฟย์อีเลียต หรือสงครามเมืองทรอยไปในการออกศึกด้วย เรียกว่าเอาหนังสือเป็นหมอนเลยครับ .. อะคีลิสคิดอย่างไร... จะเห็นวีรบุรุษกรีกคนนี้มีวิสัยทัศน์คือ ต้องการให้ชื่อเสียงความกล้าหาญของตนเองดังก้องไปตลอดกาล เพราะฉะนั้นอะคีลิส จะมองข้ามยศ สรรเสริญ แต่มุ่งรบ นำหน้ากองทหาร เพื่อเกียรติยศสูงสุดด้วยการมีชื่อจารึกอยู่ในประวัติศาสตร์มนุษยชาติตลอดกาล ... กลายเป็นแนวคิดชี้นำให้อเล็กซานเดอร์เดินตาม.. และเป็นที่มาของยุคเฮเลนิสติก ที่กลายเป็นยุคสร้างสรรค์ ความเจริญทางวิทยาการที่เป็นพื้นฐานของโลกในปัจจุบัน ไม่ว่าจะเป็นคณิตศาสตร์ ดาราศาสตร์ การปกครอง แม้กระทั่งมหาวิทยาลัย การศึกษา เช่นที่เราเห็นทุกวันนี้ ... เมื่ออเล็กซานเดอร์สำเร็จ ก็มีคนเดินตามรอยมาเช่นซีซ่าร์ นโปเลียน
มองคร่าวๆ จะเห็น Guiding Ideas ในสองเรื่องราวนี้ครับ
Star Trek สร้างแนวคิดชี้นำเรื่องสังคมอุดมคติ ที่คนทุกสีผิวมีความเท่าเทียมกัน ทำให้เกิดความหวังต่ออนาคต
มหากาพย์อีเลียต สร้างแนวคิดชี้นำ เรื่องการเป็นวีรบุรุษ ที่อยู่เหนือลาภยศสรรเสริญ เฉพาะหน้า แต่มองข้ามไปถึงเกียริตยศ หรือชื่อเสียงตลอดกาล
Guiding Ideas ที่ออกมาจากวรรณกรรมไม่ว่าจะอยู่ในรูปแบบใด หนังสือหรือภาพยนต์ มีผลต่อการจุดประกายคนในสังคมมาก อย่างที่เราอาจไม่คาดคิด
ผมดูหนังที่ฮิตที่สุดของบ้านเรา ยังไม่ค่อยมีเท่าไหร่.. พยายามเฟ้นหาแล้ว.. คงมีได้แก่ “ครูบ้านนอก” ที่ดูจุดประกายสร้างแรงบันดาลใจ ...ก็ยังดีนะ แต่อะไรที่จุดฝันเพื่อนำไปสู่ความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ หรือสังคม ผมว่าเรายังขาด แต่ก็ไม่เป็นไร ก็ยืม “พลัง” คนอื่นไปก่อน... แต่ถ้ามีคงดี... ผมฝันเห็น.. สุภาพบุรุษจุฑาเทพ ที่เดินทางไปผจญภัยในอวกาศ หรือลุยสร้างอะไรบางอย่างที่มีความหมาย...
ผมฝันเห็นวรรณกรรม ที่จุดประกายฝันของคนให้เห็นความเป็นไปได้ แม้จะดูเป็นไปไม่ได้ในตอนแรก... นักบินอวกาศที่มาจากยุคก่อนหน้า ที่ใครๆก็บอกว่าไม่มีวันได้เป็น ด้วยแนวคิดชี้นำดีๆ จาก Star Trek ก็สามารถสร้างฝันตัวเองได้... อเล็กซานเดอร์ก็เกิดในมาซีโดเนีย.. ที่ถือว่าเป็นเมืองที่เถื่อน ด้อยอารยธรรมที่สุดในกรีก... เรียกว่าสองสามรุ่นก่อนหน้า.. ยังมองตัวเองว่ามีอาชีพหลักคือเลี้ยงแกะอยู่เลย..แพร๊บเดียว ไม่กี่ปี ด้วยแนวคิดชี้นำดีๆ...ลูกหลานเผ่าคนเลี้ยงแกะธรรมดา เถื่อนๆ กลายเป็นผู้สร้างอารยธรรม ที่ยังเรืองรองต่อเนื่องไปนับพันๆปี...
ลองหาหนังฝรั่ง หรือวรรณกรรมประเภทนี้มาเปิดให้เด็กๆ ดูครับ.. เราอาจได้เด็กรุ่นใหม่ ที่เห็นความเป็นไปได้อะไรบางอย่าง ที่คนรุ่นเราอาจมองไม่เห็นครับ... แล้วเขาอาจจะกลายเป็นแสงเทียนนำทาง ด้วยความคิดชี้นำดีๆ ที่จะพาเราไปสู่สังคมที่ก้่าวหน้าทางวิทยาการ แต่สงบรุ่งเรืองกว่านี้ได้ครับ...
เพียงเล่าให้ฟัง ลองเอาไปพิจารณาดูนะครับ
อ้างอิง
Outlearning the Wolves : Surviving and Thriving in a Learning Organization, Second Edition
Credit Picture:
รูปแรก http://collider.com/star-trek-into-darkness-banner/
รูปสอง http://www.af.mil/news/story.asp?id=123289491
รูปสาม http://slevinreadox97.wordpress.com/2013/03/22/alexander-the-great/
ความเห็น (3)
แรงบันดาลใจทำให้คนมองข้ามอุปสรรคได้เสมอ ถ้าองค์กรมีวิสัยทัศน์ร่วมแบบนี้นี่จะสุดยอดมากๆ เลยครับ
นำเสนอเรื่อง เด็กหญิงวัลลี ครับ ชี้นำไปในทางกตัญญูู และเป็นเด็กดี และได้รับผลดีเป็นรางวัล
♥อุ้มบุญ♥ มาด้วยความระลึกถึง ชาวป่าติ้วได้แรงบันดาลใจสร้างสรรค์ เรื่องราวดีดี และต้นหาสิ่งดีดีในองค์กร เพื่อพัฒนาต่อยอด จนกลายเป็นวัฒนธรรม แห่งการเรียนรู้ จากอาจารย์ ค่ะ