เล่าเรื่องธนิยสูตร ๓ (ขยายความคาถาแรก)

เล่าเรื่องธนิยสูตร ๓ (ขยายความคาถาแรก)

เรามีข้าวสำเร็จแล้ว มีน้ำนมรีด (จากแม่โค) รองไว้แล้ว
มีการอยู่กับชนผู้เป็นบริวารผู้มีความประพฤติอนุกูลเสมอกัน
ที่ใกล้ฝั่งแม่น้ำมหี เรามุงบังกระท่อมแล้ว ก่อไฟไว้แล้ว
แน่ะฝน หากว่าท่านย่อมปรารถนาก็เชิญตกลงมาเถิด ฯ

เรามีข้าวสำเร็จ ... คำเริ่มต้นนี้ ถ้าแปลตามตัวจะได้ว่า มีข้าวหุงสุกแล้ว แต่ในที่นี้รวมความถึงอาหารการกินหรือเครื่องบริโภคทั้งหมด หมายถึงว่านายธนิยะนั้นได้ตระเตรียมอาหารไว้อย่างเพียงพอ เป็นภารกิจที่เขาได้ดำเนินการมาเป็นลำดับก่อนหน้านี้ ซึ่งคงจะใช้เวลาหลายวัน ดังนั้น แม้ฝนจะตกหนักเจ็ดวันเจ็ดคืนก็จะไม่เดือดร้อนเรื่องนี้...

มีน้ำนมรีด (จากแม่โค) รองรับไว้แล้ว ... หมายถึงภารกิจประจำของวันนี้ เขาก็ได้จัดแจงเรียบร้อย ถึงฝนจะตกตอนนี้ ก็ไม่ต้องกังวลว่างานการอะไรบ้างในวันนี้ที่ยังไม่เรียบร้อย...

มีการอยู่กับชนผู้เป็นบริวารผู้มีความประพฤติอนุกูลเสมอกัน ... นายธนิยะนั้นมีภรรยา ๑ คน มีลูกชาย ๗ คน ซึ่งทั้งหมดแต่งงานแล้วจึงมีลูกสะใภ้อีก ๗ คน ส่วนลูกสาวก็มี ๗ คน แต่คัมภีร์อรรถกถาก็ไม่ได้อ้างถึงว่ามีลูกเขย ฉะนั้นจึงคาดเดาว่าลูกสาวของเขาทั้งหมดน่าจะยังไม่ได้แต่งงาน นอกจากนั้นเขายังมีคนงานอีกจำนวนหนึ่งเพื่อช่วยทำงานจัดแบ่งเป็นแผนกหรือฝ่ายโน้นฝ่ายนี้ตามความเหมาะสมดังที่ปรารภไว้ในตอนแรก คนงานเหล่านี้แม้ไม่ได้ระบุจำนวน คิดว่าจำนวนคนจะต้องเพียงพอที่จะคุมฝูงวัวนมสามหมื่นตัวได้ อีกทั้งต้องมีคนงานด้านอื่นเพื่อดำเนินอุตสาหกรรมการแปรรูปน้ำนมวัวของเขาให้เป็นไปได้อย่างราบรื่น

เป็นเรื่องธรรมดาที่องค์กรขนาดใหญ่มีคนจำนวนมาก จะต้องมีปัญหาต่างๆ เกิดขึ้น นายธนิยะเป็นเจ้าของผู้มีอำนาจเบ็ดเสร็จหรือซี.อี.โอ. ขององค์กรนี้ ก็ตรวจสอบปัญหาว่าด้วยบุคลทั้งหมดในองค์กร ก็มองไม่เห็นประเด็นปัญหาที่จะก่อให้เกิดความเสียหาย จึงได้เปล่งวาจาเป็นบทกลอนว่า "มีการอยู่กับชนผู้เป็นบริวารผู้มีความประพฤติอนุกูลเสมอกัน" กล่าวได้ว่านายธนิยะเป็นนักบริหารชั้นยอด

เรามุงบังกระท่อมแล้ว ... คำนี้แสดงออกถึงการสำรวจที่พักอาศัยว่าจะมีปัญหาหรือไม่ ซึ่งถ้าฝนตกหนัก ปัญหาสำคัญก็คือหลังคา เมื่อไตร่ตรองถี่ถ้วนแล้วไม่เห็นปัญหาจึงบอกว่า "เรามุงบังกระท่อมแล้ว"

ก่อไฟไว้แล้ว ... นอกจากที่อยู่แล้วก็คือทรัพย์สมบัติที่สำคัญของเขาได้แก่ฝูงวัวจำนวนสามหมื่นตัว จะต้องปกป้องไว้ให้ดี นายธนิยะคิดถึงที่พักแล้วก็มาคิดถึงฝูงวัว ซึ่งในเวลากลางคืนก็ต้องก่อไฟไว้ให้ และถ้าฝนตกหนักก็ต้องก่อไฟไว้ให้ในเวลากลางวันด้วย การก่อไฟเพื่อปกป้องฝูงวัวนี้ จัดแยกเป็น ๓ ประเภท คือ

๑. ไฟล้อมบริเวณ ต้องก่อไฟล้อมบริเวณรอบนอกของคอกวัวแต่ละคอก เพื่อป้องกันสัตว์ร้ายเช่นเสือที่จะเข้ามาทำร้ายวัว และต้องการความสว่างเพื่อป้องกันโจรที่อาจจ้องหาโอกาสเข้ามาขโมยวัว

๒. ไฟควัน กองไฟชนิดนี้ต้องการควันไฟเท่านั้น เพื่อช่วยป้องกันและกำจัดแมลงร้ายจำพวกเหลือบ ยุง ลิ้น เป็นต้น เพราะหากว่าวัวโดนแมลงร้ายเหล่านี้รบกวนมากเกินไป สุขภาพก็จะไม่ดี น้ำนมก็จะลด หรืออาจล้มตายได้

๓. ไฟผิง กองไฟชนิดนี้ต้องการความร้อน เพื่อสร้างความอบอุ่นให้แก่วัว ซึ่งถ้าบกพร่องแล้ว วัวที่หนาวเย็นหรือชื้นเกินไป ก็สุขภาพไม่ดี น้ำนมลด หรือตายได้เช่นกัน

จะเห็นได้ว่า สำหรับคนเลี้ยงวัวแล้ว การก่อกองไฟสำคัญมาก นายธนิยะระลึกถึงเรื่องนี้ นั่นคือ ฟืนและอุปกรณ์อื่นๆ ได้จัดเตรียมไว้เพียงพอและเรียบร้อยหรือไม่ ถ้าฝนตกหนัก และตอนนี้การก่อกองไฟทั้งสามประเภทมีอะไรบกพร่องบ้าง เมื่อเห็นว่าทุกอย่างเรียบร้อย ไม่มีอะไรบกพร่อง จึงได้กล่าวว่า "ก่อไฟไว้แล้ว"

เมื่อพิจารณาและไตร่ตรองทุกอย่าง ในฐานะผู้บริหารและเจ้าของกิจการผู้มีอำนาจเบ็ตเสร็จ และเห็นว่าทุกอย่างเรียบร้อยไม่น่าจะมีปัญหาอะไร ครั้นได้ยินเสียงฟ้าคำรามมาทั้งสี่ทิศ ฝนคงจะตกหนักแน่นอน จึงได้กล่าวท้าทายปัญหาในวรรคสุดท้ายว่า "แน่ะฝน หากว่าท่านย่อมปรารถนาก็เชิญตกลงมาเถิด"

เขากล่าวบทกลอนนี้จบแล้วก็คิดไตร่ตรองตรวจสอบอีกครั้ง เมื่อไม่เห็นว่ามีข้อบกพร่องก็กล่าวบทกลอนนี้ซ้ำอีกครั้ง แล้วก็คิดไตร่ตรองตรวจสอบใหม่อีกครั้ง เมื่อไม่เห็นว่ามีข้อบกพร่องก็กล่าวบทกลอนนี้อีกครั้ง เป็นอย่างนี้หลายเที่ยว ด้วยความอิ่มเอิบใจในหน้าที่ผลงานและความรับผิดชอบของตน แต่เมื่อพระพุทธเจ้าทรงเหาะมายืนบนหลังคากระท่อมที่เขานอนอยู่กับภรรยา ทรงแต่งกลอนโต้และแก้กลอนของเขา คิดดูจะน่าเจ็บใจหรือไม่อย่างไร ซึ่งเรื่องราวจะนำเสนอในตอนต่อไป...