จากทฤษฎีแรงจูงใจ ตามลำดับขั้นของ Maslow กล่าวว่า..."มนุษย์มีความต้องการ ความปรารถนาและได้รับสิ่งที่มีความหมายต่อตนเอง ความต้องการเหล่านี้จะเรียบลำดับขั้นของความต้องการ ตั้งแต่ขั้นแรกไปสู่ความต้องการขั้นสูงขึ้นไปตามลำดับ"...ซึ่งมีอยู่ด้วยกัน ๕ ขั้น ดังนี้
๑. ความต้องการทางร่างกาย (physiological needs) เป็นความต้องการขั้นพื้นฐานของมนุษย์ เพื่อความอยู่รอด เช่น อาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัย ยารักษาโรค อากาศ น้ำดื่ม การพักผ่อน ฯลฯ
๒. ความต้องการความปลอดภัยและมั่นคง (security or safety needs) เมื่อมนุษย์สามารถตอบสนองความต้องการทางร่างกายได้แล้ว มนุษย์ก็จะเพิ่มความต้องการในระดับที่สูงขึ้นต่อไป เช่น ความต้องการความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน ความต้องการความมั่นคงในชีวิตและหน้าที่การงาน
๓. ความต้องการความผูกพันหรือการยอมรับ (ความต้องการทางสังคม) ( affiliation or aceptance needs) เป็นความต้องการส่วนหนึ่งของสังคมซึ่งเป็นธรรมชาติอย่างหนึ่งของมนุษย์ เช่น ความต้องการให้และได้รับซึ่งความรัก ความต้องการเป็นส่วนหนึ่งของหมู่คณะ ความต้องการได้รับการยอมรับ การต้องการได้รับคำชื่นชมจากผู้อื่น ฯลฯ
๔. ความต้องการการยกย่อง (esteem needs) หรือ ความภาคภูมิใจในตนเอง เป็นความต้องการการได้รับการยกย่อง นับถือและสถานะจากสังคม เช่น ความต้องการได้รับการเคารพนับถือ ความต้องการมีความรู้ความสามารถ ฯลฯ
๕. ความต้องการความสำเร็จในชีวิต (self - actualization) เป็นความต้องการสูงสุดของแต่ละบุคคล เช่น ความต้องการที่จะทำทุกสิ่งทุกอย่างให้สำเร็จ ความต้องการทำทุกอย่างเพื่อตอบสนองความต้องการของตนเอง ฯลฯ
จากทฤษฎีข้างต้น สามารถนำทฤษฎีแรงจูงใจมาประยุกต์ใช้ในการสร้างแรงจูงใจในการทำงานให้พนักงานในองค์กร ตั้งแต่ระดับพื้นฐาน (basic) จนถึงระดับสูง ดังนี้
๑. ความต้องการทางด้านร่างกายในองค์กร ได้แก่
- การระบายอากาศ บรรยากาศปลอดโปร่ง ไม่อึดอัด ทึบ/ฝุ่น/ควัน/กลิ่น/ร้อน
- เงินเดือนพื้นฐานที่เพียงพอแก่การดำรงชีพ คุณค่าของงาน ความรู้ความสามารถ
- โรงอาหารที่มีอาหารอร่อย สะอาด ถูกหลักโภชนาการ ราคาไม่แพง
- สภาพการทำงานที่เอื้อต่อการทำงานให้สำเร็จตามหน้าที่ความรับผิดชอบ
๒. ความต้องการความปลอดภัยในองค์กร ได้แก่
- สภาพการทำงานที่เหมาะสม ปลอดภัยต่ออาชีวอนามัย
- สวัสดิการ
- การขึ้นเงินเดือนทั่วไป
- งานที่มั่นคง
๓. ความต้องการความรักและความเป็นเจ้าของในองค์กร ได้แก่
- คุณภาพของการกำกับ ดูแล
- ความเข้ากันได้กับกลุ่มผู้ร่วมงาน
- มิตรภาพแบบมืออาชีพ
๔. ความต้องการได้รับการนับถือ ยกย่องในองค์การ ได้แก่
- ชื่อตำแหน่ง
- การจ่ายเพิ่มขึ้นตามระบบคุณธรรม ไม่ใช้ระบบอุปถัมภ์
- การได้รับการยกย่องชมเชยจากหัวหน้าและเพื่อนร่วมงาน
- การทำงานได้ด้วยตนเองอย่างอิสระ
- หน้าที่ความรับผิดชอบที่มีคุณค่า
๕. ความต้องการที่จะเข้าใจตนเองอย่างแท้จริงในองค์กร ได้แก่
- งานที่ท้าทาย
- การใช้ความคิดสร้างสรรค์
- ความสำเร็จในการทำงาน
- ความก้าวหน้าในองค์กร
ขอขอบคุณทุกท่านที่ให้เกียรติเข้ามาอ่านบันทึกนี้ค่ะ
บุษยมาศ แสงเงิน
๕ มีนาคม ๒๕๕๗
ขอขอบคุณสำหรับดอกไม้กำลังใจค่ะ