เหลือง...

ตั้งใจจะย้อนรอยพื้นที่ที่เคยทำงานพัฒนาชนบทมาตั้งแต่ปี 2518 เพื่อบันทึกการเปลี่ยนแปลง เหมือนการทำ Post Project Evaluation (PPE) แต่ประสงค์ทำเชิงคุณภาพมากกว่าเชิงปริมาณ เมื่อปลายเดือนมกราคม 58 เรามีโอกาสสั้นๆสะเมิง พื้นที่เป้าหมาย เลยถือโอกาส drive through พื้นที่ สะเมิงบางส่วน เราไปเยี่ยมผู้นำเกษตรกรสมัยนั้นเราเรียก Farmer Foreman เพื่อแสดงความรัก ความคิดถึงแก่กัน

จากบ้านหนึ่งไปอีกหมู่บ้านหนึ่ง เราซึมซับการเปลี่ยนแปลงต่างๆที่เกิดขึ้นกับตา บางหมู่บ้านเราแค่ผ่านไปเฉยๆ ทั้งที่ใจอยากลงไปตะโกนว่า ผมกลับมาแล้ว....บางช่วงเราข้ามหุบเขาจากตำบลหนึ่งไปอีกตำบลหนึ่ง สมัยนั้นมีแต่ข้าว เป็นหลัก หลังข้าวก็มี กระเทียม ถั่ว ยาสูบ แต่ปัจจุบันมีพืชเศรษฐกิจใหม่ๆเข้ามา ตามการขับเคลื่อนของระบบธุรกิจ

เราผ่านหุบเขาจาก บ้านอมลอง ไปบ้านงิ้วเฒ่า ต.ช้วงหนึ่งเราเห็นระบบพืชแบบใหม่เข้ามา มีการทำแปลงพืชเป็นระเบียบปลูกดอกไม้สีเหลือง เราเห็นเจ้าของแปลงกำลังเป๊อะ(แบก)ตะกล้าด้านหลัง สายตาเขามองไปที่ดอกไม้สีเหลืองนั้นอย่างพิจารณา แล้วสมองก็ตัดสินใจสั่งการให้มือ เด็ดดอกไม้สีเหลืองนั้นทันทีเมื่อได้ขนาดและคุณสมบัติตามที่ตลาดต้องการ แล้วก็โยนใส่ตะกล้าด้านหลังนั้นโดยไมต้องมอง ด้วยความคุ้นเคย

ชาวบ้านแถบนี้เป็น "ไทยลื้อ" ที่มีคุณสมบัติเฉพาะเผ่าพันธุ์ว่า ฉลาด ขยัน อดทน ก้าวหน้า ไฝ่เรียนรู้ ตื่นตัว ปรับตัวเร็ว ...ไทยลื้อ จึงเป็นชุมชนที่มีความเจริญ และมีฐานะค่อนข้างดีเมื่อเทียบกับชนพื้นเมืองอื่นๆ

พื้นที่ที่อุดมสมบูรณ์ ดินดี น้ำดี สงบเงียบในอดีต ค่ำลงมาก็พักผ่อน ไม่มีแสงสีอะไร หากต้องการแสงก็จุดใต้ ไม้เกี๊ยะ หรือตะเกียงน้ำมันก๊าด สมัยที่เราทำงานเราเอาภาพยนตร์มาฉายโดยพวกเรากันเอง ผมเป็นคนฉาย เพื่อนเป็นคนภาค เราต้องนำเครื่องไฟมาด้วย คนทั้งหมู่บ้านทั้งเด็กเล็ก เฒ่าแก่มากันหมด เพราะตั้งแต่ตั้งหมู่บ้านมาไม่เคยมีภาพยนตร์มาฉาย เครื่องฉาย 35 มม. ตัวภาพยนตร์เราไปขอยืมมาจากหน่วยงาน USIS จากตัวเมืองเชียงใหม่ ...

เหมือนหนังขายยาในอดีตบ้านนอก ที่ฉายหนังเพื่อเรียกความสนใจคนให้มากันมากแล้วก็ขายสินค้าต่างๆ แต่เราก็ให้ช่วงเวลานั้นประชาสัมพันธ์งาน หรือกิจกรรมต่างๆที่เรานำเข้ามาทำในหมู่บ้านนี้ เราใช้ลานวัดเป็นสถานที่ฉายภาพยนตร์

กระเทียมเป็นพืชเศรษฐกิจที่มีชื่อเสียงมากเพราะดินอุดม และชาวบ้านปลูกแบบธรรมชาติ ไม่ได้ใช้ปุ๋ยเคมี เมื่อเก็บไว้นานๆไม่ฝ่อ และมีพ่อค้ามากว้านซื้อไปขายต่อเพื่อทำพันธุ์

แม้ว่าจะมีต้นกระเทียมอยู่บ้าง แต่เจ้าดอกไม้สีเหลืองนี้ก็เข้ามาเบียดพื้นที่ไปได้เยอะทีเดียว เมื่อเข้าเดือนกุมภาพันธ์มีข่าวทางสื่อต่างๆว่า พระจากสำนักหนึ่งเดินธุดงค์ในเมืองหลวงกันมากมาย มีศรัทธาเอากลีบดอกไม้สีเหลืองมาโรยเสมือนพรมให้พระนิกายนั้นดำเนินไป

ผมไม่ทราบว่า ดอกไม้สีเหลืองนั้นมาจากสะเมิงด้วยหรือเปล่า...