ยอดเขาที่เห็นในภาพคือดอยบวกจั่น มองจากตะวันตกมาทางตะวันออก ผมถ่ายภาพนี้มาจากยอดดอยใน อ.สะเมิง
ดอยบวกจั่นคือที่อยู่ของชนเผ่าม้ง อยู่เขต ต.โป่งแยง อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่ ก็ไม่ไกลจากตัวเมือง ดอยบวกจั่นมีประวัติศาสตร์มานานในเรื่องเป็นแหล่งปลูกฝิ่น น่าตกใจไหมครับ สมัยปี 2518 ที่ผมไปทำงานที่สะเมิงซึ่งอยู่ลึกเข้าไปในเขตภูเขานั้น เรายังขับมอเตอร์ไซด์ขึ้นไปถ่ายรูปดงฝิ่นที่หมู่บ้านม้งดอยบวกจั่นนี้ และต่อมาก็ถูกปราบปรามและห้ามปลูกเด็ดขาด
เมื่อไม่สามารถปลูกฝิ่นได้ ม้งก็กลายเป็นพ่อค้า และนักเกษตรที่ปลูกพืชเศรษฐกิจตัวฉกาจ พ่อค้าที่เป็นม้งกับพ่อค้าที่ไม่ใช่ม้งต่างกันเยอะ เช่น ไปรับซื้อกล้วยจากชาวบ้านเอาไปขายต่อในเมืองเชียงใหม่ พ่อค้าคนอื่นๆก็จะมาซื้อกับเจ้าของสวน แล้วสั่งให้ตัดกล้วยไว้ พรุ่งนี้จะมารับ ในราคาที่ตกลงกันแล้วแต่พ่อค้าม้ง เมื่อตกลงกับเจ้าของสวนแล้วในราคาที่พึงพอใจกันทั้งสองฝ่าย เจ้าของสวนไม่ต้องทำอะไร อยู่เฉยๆ ม้งจะพาพรรคพวกมาช่วยกันตัดกล้วยเอง นี่คือม้ง...
เมื่อจังหวัดเลยเป็นแหล่งผลิตไม้ประดับส่งทั่วประเทศ เชียงใหม่ก็กลายเป็นแหล่งผลิตดอกไม้ส่งทั่วประเทศ ตำบลโป่งแยง ทั้งตำบลกลายเป็นแหล่งผลิตดอกไม้ โดยเฉพาะดอกเบญจมาศ ดาวเรือง และกุหลาบ ในขณะที่ก่อนหน้านี้ ตำบลโป่งแยงคือแหล่งปลูกบ้านหลังที่สอง ที่สามของกลุ่มคนมีเงินต่างถิ่น รีสอร์ท สารพัดประเภท
โดยเฉพาะดอกดาวเรือง กับเบญจมาศนั้นกระบวนการปลูกเพื่อขายดอกนั้นจะต้องปลูกภายใต้หลังคาพลาสติก และเดินหลอดไฟเพื่อเปิดไฟให้แสงไฟทำหน้าที่เสมือนแสงอาทิตย์ จะมีผลต่อการผลิตดอกตามเวลาที่กำหนด หรือวางแผนไว้ โป่งแยงทั้งดอย ทั้งป่า ทั้งภูเขา จึงสว่างตลอดคืน
มีหรือชาวม้งบนดอยบวกจั่นจะปล่อยโอกาสนี้ไป ดอยบวกจั่นคือแหล่งผลิตใหญ่ดอกดาวเรือง กับเบญจมาศ แล้วสภาพยอดดอยก็เป็นดั่งที่เห็นในภาพ การผลิตพืชเศรษฐกิจแบบนี้ที่มีตลาดแน่นอน มี Order มีกำหนดเวลา มีช่วงฤดูกาลที่ตลาดต้องการ ก็เอาไปออกแบบกระบวนการผลิต ประเด็นใหญ่ที่สุดคือ มีการใช้ ปุ๋ยเคมี สารเคมี สารพัดชนิดที่กระหน่ำลงไปบนแปลงไม้ดอกเพื่อให้ได้ดอกไม้ตามต้องการ
แต่ละปีชาวเขาเปลี่ยนรถปิคอับเป็นรุ่นใหม่สุด ปรับปรุงที่อยู่ เปลี่ยนมือถือ และอุปกรณ์ในครัวเรือน เช่นเดียวกับชาวบ้านโป่งแยงที่ทำธุรกิจเกษตรดังกล่าวนี้ ก็มุ่งหวังกำไร ที่เอารายได้ไปปรับปรุงที่พักอาศัย อุปกรณ์ในบ้านและยานพาหนะที่ขาฝันใฝ่อยากครอบครอง และทุ่มเทเงินทองส่งบุตรหลานเรียนหนังสือสูงๆในเมืองแรงงานที่ทำในแปลงคือคนต่างด่าว ส่วนใหญ่เป็นชาวไทยใหญ่ จากพม่า ซึงเขาพึงพอใจที่ยกครอบครัวมาเป็นแรงงานเกษตรที่นี่ บุตรเขาได้เรียนโรงเรียนไทย เจ็บป่วยก็มีสิทธิได้รับการดูแลรักษา และมีรายได้แน่นอนจากเจ้าของธุรกิจนี้
การส่งเสริมธุรกิจท่องเที่ยวโดยพยายามประชาสัมพันธ์ว่าจะนำรายได้มาสู่ประเทศชาติมากมาย คนท้องถิ่นจะมีงานทำ จะมีรายได้มากมาย เป็นหมื่นเป็นแสนล้าน แต่ท่านที่กล่าวสิ่งที่น่ายินดีเหล่านี้กล่าวไม่หมดถึงผลกระทบที่เกิดจากการท่องเที่ยวด้วย เช่นเดียวกัน การส่งเสริมการปลูกพืชเศรษฐกิจในลักษณะเช่นนี้ ได้สร้างรายได้ผู้ผลิตจริง แต่ผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อม สุขภาพ ดารดำรงชีวิตนั้น ไม่ได้มีการบริหารจัดการที่เหมาะสม ถูกต้อง
ท่านที่รัก ทุกตารางนิ้วของตำบนโป่งแยงคือเขตต้น "น้ำสา" ที่ส่วนหนึ่งไหลลงน้ำตกแม่สา ส่วนหนึ่งไหลตรงลงสู่ลำน้ำแม่สาและไหลลงแม่น้ำปิง ไม่ทราบว่ามีการตรวจสอบการปนเปื้อนสารเคมีในแหล่งน้ำอย่างไรบ้าง ป่าไม้ถูกทำลายมหาศาล ดินทุกตารางนิ้วปนเปื้อนสารเคมีจากแปลงเกษตรเหล่านี้ ค่านิยมในเมืองแผ่ปกคลุมไปทุกอณุของระบบสื่อสารที่กรอกหูกรอกตาชาวบ้านทุกเวลานาที ความเงียบสงบหายไปนานแสนนาน
ใครคือผู้ได้ กำไร ใครคือผู้ขาดทุน การบริหารบ้านเมืองพิจารณาสิ่งเหล่านี้อย่างไร..??
และท่านครับ พื้นที่โป่งแยงนี้คือแหล่งผลิตน้ำแร่ที่โด่งดัง วางขายในร้านสะดวกซื้อใกล้บ้านท่าน
ไม่เชื่อท่านเดินไปที่ร้านตอนนี้และใช้เวลาอ่านแหล่งผลิตซิครับ...