หนอนท้าต่อยช้าง
หนอนท้าต่อยช้าง (คูถปาณกชาดก)
เรื่องนี้ มาจากคูถปาณกชาดก ซึ่งมีนิทานต้นเรื่องว่า มีหมู่บ้านหนึ่งห่างไปจากวัดพระเชตวันประมาณหนึ่งโยชน์กับอีกหนึ่งคาวุต ก็หมู่บ้านนี้มีสลากภัตรที่จัดถวายพระ/เณรอยู่ แต่พระ/เณรก็ไม่ค่อยจะไป เนื่องจากมีชายด้วนคนหนึ่ง ชอบถามลองภูมิ หรือถามเชิงหาเรื่องทะเลาะวิวาท ดูหมิ่น เหยียดหยาม...
ต่อมาก็มีพระภิกษุรูปหนึ่ง มาถึงวัดพระเชตวัน ก็ถามพระที่จัดกิจนิมนต์ว่า บ้านโน้นมีกิจนิมนต์มั้งหรือไม่ ? แล้วก็บอกให้ส่งท่านไป... เจ้าด้วน (คัมภีร์ไม่ได้ขยายความว่าด้วนอย่างไร) เห็นพระมาถึง ก็เหมือนกับแพะเจอเปลือกกล้วยหวังจะเคี้ยวกินได้ง่ายๆ จึงเดินเข้าไปหา พลางบอกว่าจะถามปัญหาบางอย่าง... พระคุณเจ้าก็บอกว่า "ขอบิณฑบาตเดียวก่อน เผื่อได้ข้าวต้มมา จะได้ฉันรองท้องก่อน" เจ้าด้วนก็ตามไป...
บิณฑบาตได้ข้าวต้มมาถึงศาลา ก็บอกว่า "ขอกวาดศาลาก่อน... ขอฉันข้าวต้มก่อน... ขอรับสลากภัตรก่อน..." โดยไม่เปิดโอกาสให้เจ้าด้วนถาม เมื่อรับสลากภัตรเรียบร้อยแล้ว ก็ส่งบาตรให้เจ้าด้วนพลางบอกว่า "ตามมาเถอะ เราจะตอบปัญหาเจ้า..." แล้วก็พาเจ้าด้วนเดินออกไปนอกหมู่บ้าน...
พอไปถึงนอกบ้าน ก็เปลื้องจีวรออกมาพาดบ่า รับบาตรจากเจ้าด้วน... เจ้าด้วนก็เตือนว่า "ได้เวลาที่ท่านจะแก้ปัญหาได้แล้ว..." ภิกษุรูปนี้ก็บอกว่า "เราจะแก้ปัญหาของเจ้า..." แล้วก็ผลักอย่างแรงให้เจ้าด้วนล้มลง พลางทุบตีเจ้าด้วน มันเจ็บปวดสาหัส เหมือนดังกระดูกจะแตก... ภิกษุรูปนี้ หาคูถ (ของสกปรก เช่น อุจจาระ) แถวนั้น ยัดใส่ปากเจ้าด้วน และก็ขู่ว่า "เราจะคอยสืบดูว่า เจ้ายังเที่ยวถามเรื่องบ้าๆ บอๆ จากพระ/เณรอีกหรือไม่ ?
ตั้งแต่วันนั้นมา เจ้าด้วน เมื่อเห็นพระ/เณร ก็หลีกหนีไปไกล ไม่กล้าเข้าใกล้ คงจะกลัวโดนขี้ยัดปากอีก... เรื่องนี้ ก็เล่าลือไปทั่ว วันหนึ่งพระพุทธเจ้าจึงทรงเล่านิทานชาดกให้ฟังว่า ในอดีตกาลนั้น พวกนักเลงมากินเหล้าสังสรรค์กันชายแดนแคว้นมคธกับอังคะ... หลังจากพวกนักเลงกลับไปแล้ว หนอนตัวหนึ่ง ได้กลิ่นคูถจึงคลานมาเพื่อหวังหาของกิน ก็เจอรอยน้ำเหล้าที่หกเรี่ยราดอยู่ จึงได้กินเหล้าเข้าไป จนรู้สึกเมา... ก็คลานมาถึงกองคูถ (คงจะเป็นกองอ้วกของพวกขี้เมา หรือกินเสร็จก็ขี้แถวนั้น) แล้วก็คลานขึ้นไปบนกองคูถ กองคูถนั้นยังสดๆ อยู่ จึงยุบลงหน่อยหนึ่ง...
ด้วยอำนาจความเมา เจ้าหนอนก็สำคัญว่าตนเองมีกำลังและยิ่งใหญ่ยิ่งนัก แม้แต่แผ่นดินก็ไม่อาจต้านทานได้ ... และบังเอิญมีช้างตัวหนึ่งผ่านมาทางนั้น เจ้าหนอนจึงท้าช้างต่อยทันที ดังสำนวนในอรรถกถาว่า...
"ท่านก็เป็นผู้กล้าหาญ มาพบกับเราผู้กล้าหาญ อาจประหารได้ไม่ย่นย่อ มาซิช้าง ท่านจงกลับมาก่อน ท่านกลัวหรือจึงได้หนีไป ขอให้พวกชาวอังคะและมคธะได้เห็นความกล้าหาญของเราและของท่านเถิด."
ช้างได้ยินจึงหันไปดู เห็นเพียงเจ้าหนอนบนกองคูถ จึงกล่าวว่า " เราจักไม่ต้องฆ่าเจ้าด้วยเท้า งา หรือด้วยงวงเลย เราจักฆ่าเจ้าด้วยคูถ หนอนตัวเน่า ควรฆ่าด้วยของเน่าเช่นกัน. "... แล้วก็ถ่ายอุจจาระลงไปที่กองคูถนั้น และแล้วขี้ช้างก็ท่วมทับเจ้าหนอนขี้เมาตายอยู่ที่นั้น...
หลังจากทรงเล่านิทานจบแล้ว พระพุทธเจ้าก็ตรัสประมวลชาดกว่า "ช้างก็คือภิกษุรูปนั้น หนอนก็คือเจ้าด้วน ส่วนรุกขเทวดาในที่นั้น ก็คือเราตถาคต ซึ่งได้รู้ได้เห็นเรื่องราวทั้งหมด...
ก็ตัด ต่อ แต่ง และเติมบ้าง เพื่ออรรถรส ส่วนผู้ต้องการจะอ่านจากคัมภีร์ก็เชิญตามลิงก์ข้างล่าง
ความเห็น (1)
นมัสการพระคุณเจ้า
ขออนุญาตินำไปเล่าในชุมชน เปรียบเปรยให้คนบางคน ได้ฟัง
สบายดีครับผม