​เกษตรกรเลี้ยงครั่งบนต้นลิ้นจี่ที่ปงเตา

เกษตรกรเลี้ยงครั่งบนต้นลิ้นจี่ที่ปงเตา เมื่อต้นเดือนมิถุนายน ๒๕๕๙ ที่ผ่านมา ผมได้นำทีมงานของกลุ่มอารักขาพืช สำนักงานเกษตรจังหวัดลำปาง ร่วมกับทีมงานของเกษตรอำเภองาวได้เดินทางขึ้นไปเยี่ยมเกษตรกร ที่หมู่ ๖ บ้านบ่อสี่เหลี่ยม ตำบลปงเตา อำเภองาว จังหวัดลำปาง เกษตรกรส่วนใหญ่จะเป็นชาวไทยภูเขาเผ่าเย้า ซึ่งได้ทำมาหากินอยู่ในพื้นที่และชุมชนแห่งนี้มาเป็นเวลานานแล้ว สภาพพื้นที่ที่ทำการผลิตทางการเกษตร ส่วนใหญ่จะปลูกลิ้นจี่ ตามสภาพไหล่เขา ที่ปลูกทดแทนสภาพป่าที่ถูกทำลายมาก่อน และมีพื้นที่บางส่วนปลูกพืชไร่ ได้แก่ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ส่วนที่ลุ่มก็จะทำนาไว้บริโภคในครัวเรือนเป็นต้น

จากการเล่าของเกษตรกรผู้นำในชุมชนแห่งนี้ชื่อนายเก้าเหลี่ยม แซ่เติ๋น ได้เล่าให้ทีมงานฟังว่า ทุกวันนี้เกษตรกรจะมีรายได้จากการปลูกลิ้นจี้ และเลี้ยงครั่งควบคู่กันไป คือลิ้นจี่ ๑ ต้นเก็บได้ทั้งผลผลิตที่เป็นผลลิ้นจี่และรังครั่ง ในรอบ ๑ ปี เกษตรกรจะปล่อยพันธุ์ครั่งจำนวน ๑ ครั้ง แต่จะเก็บผลผลิตที่เป็นรังครั่งได้ ๒ ครั้งต่อปี การปล่อยครั่ง โดยครั้งที่๑ เกษตรกรจะปล่อยครั่งระหว่างเดือนเมษายน-พฤษภาคม แต่จะไปเก็บผลผลิตที่เป็นรังครั่ง ประมาณเดือนกันยายน – ตุลาคม สำหรับการเลี้ยงครั่ง ครั้งที่๒ เกษตรกรจะทำการคัดเลือกรังครั่งที่สมบูรณ์ มีประชากรแม่ครั่งพันธุ์อยู่ ให้คงไว้บนต้นลิ้นจี่ เมื่อถึงระยะเวลาที่เหมาะสม แม่พันธุ์ครั่งก็จะคลานออกจากรัง แล้วไปเลือกจุดที่จะฝังปากดูดกินน้ำเลี้ยงจากกิ่งต้นลิ้นจี่ เพื่อสร้างรังครั่งบนกิ่งลิ้นจี่ ซึ่งจะใช้เวลา อีกประมาณ ๕- ๖ เดือนก็จะทำการเก็บผลผลิตที่เป็นรังครั่ง ไปจำหน่ายได้ สำหรับการรับซื้อผลผลิตที่เป็นรังครั่ง ในชุมชนจะมีพ่อค้าคนกลางท้องถิ่น เป็นผู้รวบรวมและตั้งจุดรับซื้อ รวบรวมไปสั่งพ่อค้าที่ตั้งจุดรับซื้อที่อยู่ในเขตเมืองลำปางและเขตจังหวัดพะเยา ในปีนี้ราคาที่เกษตรกรขายได้ กิโลกรัมละ ๓o – ๔o บาท

จากการสังเกต พบว่า การเลี้ยงครั่งบนต้นลิ้นจี่ ในชุมชนบ้านบ่อสี่เหลี่ยม ตำบลปงเตาให้ผลผลิตค่อนข้างดี เพราะว่าอากาศบนเขามีอากาศเย็น มีความชื้น เพียงพอซึ่งเหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของครั่งและสภาพต้นลิ้นจี่ ก็เจริญเติบโตดี หากการส่งเสริมและพัฒนาอาชีพเกษตรกรให้มีการรักถิ่นฐาน โดยไม่ให้บุกรุกทำลายป่า เป็นวงกว้างออกไป หากเกษตรกรและชุมชนมีกิจกรรมของการประกอบอาชีพ มีรายได้อย่างต่อเนื่องเขาก็จะหวงแหนและรักชุมชนที่อยู่อาศัย ตลอดจนทรัพยากรณ์ในชุมชน

เขียวมรกต

๒๙ มิย. ๕๙

[เพชรน้ำหนึ่ง]

-สวัสดีครับท่านเขียวมรกต

-เจ๋งมาก ๆ ครับ การเลี้ยงครั่งบนต้นลิ้นจี่..

-ถือว่าเป็นการปรับตัวกับการประกอบอาชีพให้อยู่รอดด้วยการพึ่งตนเองนะครับ

-แบบนี้เสมือน เทคนิคการปลูกผักหลายชนิดในหลุมเดียวเลยนะครับ ...

-ด้วยความระลึกถึงท่านเขียวมรกตอยู่เสมอครับ..

[เขียวมรกต]

ขอบคุณครับ อ.เพชรน้ำหนึ่ง ที่กรุณาแบ่งปันประสบการณ์ดีๆให้แก่กัน ขอชื่นชมครับ