ใจ...ถึง...ใจ

ไม่นาน ที่รถมอเตอร์ไซด์คู่ใจของฉันก็ขับมาถึงซะที!!แต่ระหว่างทางนี้ซิ ทางเล็กๆแคบๆแถมยังขรุขระเป็นหลุมเป็นบ่อ อากาศก็โครตร้อนได้ใจจริงๆ ยังโชคดีที่พอจะมีต้นปาล์มสองข้างทาง พอให้คลายร้อนลงได้บ้าง ฉันแอบบ่นอยู่ในใจ แต่เมื่อฉันขับรถมอเตอร์ไซด์มาถึงหน้าบ้านผู้ป่วยที่ต้องเยี่ยมในวันนี้ ฉันถึงกับถอนคำพูดที่อยู่ในความคิดของตัวเองแทบไม่ทัน เมื่อฉันเห็นสภาพบ้าน เป็นบ้านไม้หลังเล็กๆ ชั้นเดียวยกใต้ถุนสูง รอบบ้านและหลังคามุงด้วยสังกะสี ไม้ที่ใช้ทำบ้านสภาพไม่ค่อยดีสักเท่าไหร่ สภาพบนบ้านก็คงไม่ต่างกันสินะ ฉันคิดในใจ ฉันเห็นมะแก่ๆยืนตักน้ำอยู่หน้าบ้าน “อัสลามูอาลัยกุม” คะมะ จะปู พี่อสม. ทักทายตามแบบของอิสลาม มะก็ตอบรับทันทีเช่นกัน “วาอาลัยกุมมุสลาม” จ๊ะ “วันนี้พาหมอกายภาพคนใหม่มาเยี่ยมบ้านจ๊ะมะ มาแทนหมอฟาตีมะฮ.คนก่อน เค้าย้ายไปแล้ว” ฉันหันไปยิ้มกับมะ และได้สังเกตเห็นแววตาของมะเหมือนมีน้ำอะไรสักอย่างเอ่อล้นอยู่ในตา แต่ก็ยังไม่ไหลออกมา ... “หรอจ๊ะ ขึ้นบ้านก่อนลูก ปะอยู่ข้างบนบ้านนะลูก”ฉันสังเกตสภาพภายในบ้าน ก็คงไม่ผิดกับความคิดของฉันครั้งแรก มีแค่พัดลมหม้อหุงข้าว และตู้เย็นเก่าๆเท่านั้น.... “มะเห็นหมอฟาตีมะฮ. ไม่มาหลายวันแล้ว มะก็สงสัยว่าหมอไปไหนมะเองก็ทำกายภาพให้ปะบ้าง แต่ก็ทำไปเท่าที่ทำได้ นี่แหละ หมอคนใหม่มาแล้วมะดีใจจริงๆ เดี่ยวปะก็คงเดินได้แล้วซินะ”มะหันไปพูดกับปะแววตารู้สึกมีความหวังขึ้นมาอีกครั้ง แต่ตอนนี้ฉันกลับรู้สึกเหมือนกับมีอะไรหนักๆมาทับตัวฉันอยู่ ที่ต้องมาแบกรับความคาดหวังของคนไข้ ซึ่งเป็นภาระที่ยิ่งใหญ่ เกินกว่าที่นักกายภาพบำบัดตัวเล็กๆ และด้อยประสบการณ์อย่างฉันจะรับได้ ฉันนิ่งไปครู่หนึ่ง และสะดุ้งตกใจเมื่อได้ยินเสียงเรียก “น้องนุชๆเป็นไรไป” จะปู เรียกฉัน “ออออ ป่าวคะจะปูไม่ต้องกังวลนะคะมะ ปะต้องดีขึ้นแน่นอนคะ” ฉันเองก็ยังไม่มั่นใจว่ารักษาปะได้ดีเท่าไหร่ แต่สิ่งที่ฉันคิดเพียงอย่างเดียวตอนนี้คือ อย่าทำลายความคาดหวังของผู้ป่วยเด็ดขาด“เดี่ยวหนูจะดูให้นะคะมะ” หลังจากนั้นฉันก็ทำการซักประวัติจากปะ “ ปะชื่ออะไรคะ”อ อ อ ฉันได้ยินเสียงตอบกลับแค่นี้“ปะเค้าพูดไม่ได้ลูกพูดไม่รู้เรื่องหรอก แต่ฟังและทำตามคำสั่งได้อยู่” ฉันรู้สึกหนักใจเพิ่มขึ้นมาอีก เพราะ ผู้ป่วยมีพยาธิสภาพสมองซีกซ้ายซึ่งเป็นด้านที่ส่งผลต่อการพูดปะอาจจะกลับมาพูดเหมือนเดิมอีกไม่ได้ แต่ก็ต้องขึ้นอยู่กับการฝึกฝน ความมากน้อยของรอยโรค และองค์ประกอบอื่นๆอีกมากมายมันเหมือนฉันต้องแบกรับภาระซึ่งเป็นความคาดหวังของมะ เพิ่มมากขึ้น ....ฉันก็ไปซักประวัติจากมะแทน เมื่อซักประวัติเสร็จก็ทำการตรวจร่างกายเบื้องต้น เพื่อดูความผิดปกติของระบบกล้ามเนื้อกระดูก และระบบประสาท เช่นเรื่องกำลังกล้ามเนื้อการเคลื่อนไหวในทิศทางต่างๆ อาการปวดเมื่อตรวจร่างกายเสร็จเรียบร้อย ความหวังของฉันก็เริ่มมีขึ้นมาอีกครั้ง เนื่องจากปะ พอจะมีกำลังกล้ามเนื้อข้างขวาอยู่บ้าง เกรด 1 สามารถที่จะฟื้นฟูให้มีกำลังกล้ามเนื้อเพิ่มขึ้นอีกไม่ยาก แต่ก็ยังมีอาการปวดของแขนและขาข้างขวา ยกได้ไม่สุด เนื่องจากมีอาการปวดมาก อาการแบบนี้มักพบบ่อยครั้งในคนที่เป็นอัมพาต จากการที่ไม่มีการเคลื่อนไหวร่างกายเพราะมีการอ่อนแรงของกล้ามเนื้อ หรือเกิดจากการออกกำลังกายในท่าที่ผิดก็เป็นได้หลังจากนั้นฉันก็ได้สอนท่าการออกกำลังกายให้ปะ และสอนมะให้ช่วยกระตุ้นปะ ออกกำลังกายด้วย ปะก็ให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี.... ฉันนั่งคุยกับมะสักพักก็ขอตัวกลับก่อนเพราะต้องไปเยี่ยมบ้านผู้ป่วยอื่นอีก“ปะหนูกลับก่อนนะคะเดี๋ยววันหลังหนูค่อยมาเยี่ยมใหม่นะ แล้วอย่าลืมออกกำลังกายท่าที่หนูสอนไปด้วยนะคะ”ทันใดนั้นฉันก็ได้ยินเสียงร้องไห้ และได้เห็นน้ำตาลูกผู้ชายเป็นครั้งแรก ฉันนั่งปลอบใจปะ และพูดคุยกับปะสักพักก็ลากลับบ้าน

หลังจากเยี่ยมบ้านเสร็จในวันนั้นฉันก็กลับมาปรึกษากับพี่ปอยซึ่งเป็นแพทย์แผนไทยอยู่ที่ รพ.สต.พรุในเช่นเดียวกัน ฉันก็เล่าประวัติของปะ และปัญหาของปะให้ฟังพี่ปอยคงเห็นสีหน้าฉันเครียดไปหน่อย เลยพูดปลอบใจฉัน “น้องนุช อย่าเครียดไปนะตอนนี้ทำเท่าที่เราทำได้แล้วกัน อย่าเอาความคาดหวังของคนไข้มาแบกรับไว้ทั้งหมด และให้คิดซะว่า นี่ขนาดเราไปทำให้ เค้ายังได้แค่นี้เลย ถ้าเราไม่ทำให้เค้าคงจะทำได้ไม่ถึงขนาดนี้หรอก รอบหน้าถ้าไปลงเยี่ยมบ้านอีกพี่จะไปด้วยนะ จะได้ช่วยดูกันให้ครบทุกเรื่อง” คุยกับพี่ปอยทำให้ฉันสบายใจขึ้นมาบ้าง ฉันนั่งคุยสักพักก็ขอตัวขึ้นห้องไป

ฉันยังคงขับรถมอเตอร์ไซด์คู่ใจคันเดิมไปเยี่ยมบ้าน แต่ครั้งนี้ฉันมากับพี่ปอย เมื่อมาถึง ฉันก็ส่งเสียงทักทายมะเช่นเดิม ครั้งนี้แปลกกว่าทุกครั้งที่ฉันมาเยี่ยม สีหน้าของมะ ไม่ค่อยยิ้มแย้มแจ่มใส เหมือนมีความเครียดอะไรบางอย่างเก็บไว้ในใจคนเดียวที่ไม่สามารถบอกกับใครได้ฉันก็เข้าไปวัดความดันปะ และทำกายภาพบำบัดเหมือนเช่นเคย ส่วนพี่ปอยก็ไปวัดความดันมะแล้วก็ถามไถ่ปัญหาเรื่องสุขภาพของมะ จัดยาสมุนไพรให้ และพูดคุยกับมะเรื่องราวต่างๆ ดูสีหน้ามะไม่ค่อยเครียดมากเท่าไหร่ แต่ก็ยังมองเห็นความกังวล อะไรบางอย่างอยู่บนใบหน้า ....... วันนี้ปะทำได้ดีกว่าเดิม อาการปวดแขนและขาก็ลดลงแต่ทำไมมะถึงได้ดูเครียดๆจัง ฉันมีคำถามเกิดขึ้นในใจ ทั้งๆที่ปะก็มีอาการดีขึ้น หลังจากที่ฉันทำกายภาพให้ปะเสร็จ พี่ปอยก็มาดูอาการของปะและทำการนวดแขนและขาข้างที่ปะมีอาการเกร็งและอ่อนแรง รวมถึงดูปัญหาในเรื่องการนอนหลับ การขับถ่าย เป็นต้น เพื่อที่จะจัดยาสมุนไพรให้ปะ ฉันมานั่งข้างๆมะ พูดคุยกับมะเรื่องต่างๆ แต่สีหน้ามะก็ยังมีความกังวลอยู่ “มะมีเรื่องอะไรไม่สบายใจหรือป่าวคะ มีเรื่องอะไรบอกหนูได้นะคะ เล่าให้คนอื่นฟังบ้าง อย่าเก็บไว้คนเดียว เผื่อมีอะไรที่ช่วยแก้ไขได้ หรือไม่ก็อย่างน้อย ระบายออกมาบ้างจะได้ไม่เครียดนะคะ” มะก็นิ่งไปสักพัก แววตาของมะเป็นประกาย เหมือนมีน้ำเอ่อล้นอยู่ในตา“ตอนนี้ความเครียดอย่างเดียวคงน้อยไปแล้วมั่งลูก มะเครียดยิ่งกว่าเครียดอีก มะมีลูกอยู่ 5 คน ตอนนี้มีแค่ลูกคนแรกที่อยู่ดูแลมะกับปะ เค้าต้องออกไปทำงานตั้งแต่ตอนเช้าและกลับบ้านตอนเย็นทุกวัน ลูกคนที่ 2 ก็หายตัวไปไหนไม่รู้ ติดต่อไม่ได้ ไม่มีใครเจอตัวมา 4-5 เดือนแล้ว ส่วนลูกคนอื่นๆก็ทำงานที่อื่นหมด นานๆ ได้กลับบ้านสักที ก่อนหน้านี้ ปะกับมะ ก็ทำงานได้ แต่พอปะมาล้มป่วย ภาระทั้งหมดอยู่ที่ลูก มะไม่อยากเป็นภาระให้ลูกๆเลย” “มะอย่าคิดอย่างนั้นซิคะ ไม่มีลูกๆคนไหนเค้าคิดว่าเป็นภาระหรอกคะ ที่จะต้องมาดูแลปะกับมะของตัวเอง เค้าก็ช่วยเท่าที่เค้าช่วยได้ ตอนนี้มะอย่าคิดมากเลย เรามีเท่านี้ก็ต้องภูมิใจ มีคนอีกหลายคนที่เค้าไม่มีบ้านอยู่ ไม่มีอาหาร ให้กิน เจ็บไข้ได้ป่วยก็ไม่มีเงินไปรักษาแต่ตอนนี้เรามีพร้อม ถึงแม้อาจจะยังไม่มากเหมือนคนอื่น แต่มะต้องอดทนนะคะมะอย่าเครียด ยิ่งเครียด มะจะไม่สบายอีกคน แล้วใครจะมาดูแลปะละคะ ตอนนี้อาการของปะก็ดีขึ้นเรื่อยๆแล้วนะคะ หนูเชื่อว่าอาการปะต้องดีขึ้นมากกว่าเดิมคะ เราต้องผ่านช่วงนี้ไปด้วยกันนะคะมะ” ฉันพูดคุยกับมะสักพักก็ขอตัวกลับ “อย่าลืมให้ปะออกกำลังกายด้วยนะคะมะ เดี่ยววันหลังหนูมาเยี่ยมใหม่คะ” ฉันกับพี่ปอยก็ขับรถมอเตอร์ไซด์คู่ใจกลับรพ.สต.ด้วยความอิ่มเอมใจ ที่อย่างน้อย เราก็ทำให้มะ สบายใจขึ้นมาได้บ้าง

หลังจากกลับจากเยี่ยมบ้านวันนั้น ฉันก็กลับมาปรึกษาและนัดประชุมกันอีกครั้งกับเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องทั้งหมดในรพ.สต. ฉันก็เล่าเรื่องราวของปะกับมะทั้งหมดให้ทุกคนฟัง ยังไม่ทันที่ฉันจะพูดอะไรต่อ “เดี๋ยวพี่จะรับหน้าที่ประสานงานกับเทศบาลในเรื่องขึ้นทะเบียนผู้พิการของปะและดูเรื่องรายได้ผู้สูงอายุของมะให้เอง”จะส้อ ซึ่งเป็นพยาบาลชำนาญการที่ดูแลเรื่องผู้พิการเสนอขึ้น“เดี๋ยวมะฟี่ จะรับหน้าที่ติดต่อกับโต๊ะอีหม่าม และอสม.ที่เกี่ยวข้องเข้าไปดูแล พูดคุย พาปะฝึกเดิน ปะกับมะ จะได้ไม่เหงา ” มะฟี่ ซึ่งเป็นอสม.เสนอต่อ “เดี๋ยวนุชจะรับหน้าที่ติดต่อกับบังดล ซึ่งเป็นช่างไม้ประจำหมู่บ้านมาทำราวฝึกเดินให้ปะนะคะ และก็จะติดต่อกับหมอพื้นบ้านให้มาช่วยดูแลอีกทางนึงด้วย ” “ เดี๋ยวลงเยี่ยมบ้านรอบหน้าหมอลงไปด้วยนะน้องนุช ” หมอนิลซึ่งเป็นหมอประจำรพ.สต.กล่าวปิดท้าย

ฉันนั่งนิ่งๆน้ำตาซึม ครั้งนี้อาจจะเป็นครั้งแรกของฉันและเป็นที่ทำงานที่แรกของฉันที่ได้เห็นบรรยากาศความร่วมมือกันของเจ้าหน้าที่ทุกคนที่พยายามช่วยกันทุกอย่างที่พอจะช่วยได้เพื่อให้คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยดีขึ้น ฉันซึ้งใจจริงๆ “การทำงานเพื่อช่วยเหลือผู้ป่วย เราไม่สามารถทำคนเดียวได้หรอกน้องนุช ต้องอาศัยความร่วมมือหลายๆวิชาชีพ และภาคีเครือข่ายของชุมชนร่วมด้วย ถึงจะประสบความสำเร็จอย่างแท้จริง” พี่ปลา ซึ่งเป็นผอ. รพ.สต.พรุใน สอนฉัน

หลังจากนั้นฉันก็มาเยี่ยมปะทุกสัปดาห์ ทุกๆครั้งที่ฉันมาทำกายภาพให้ปะ ฉันก็จะมานั่งคุยกับมะ พูดคุยเรื่องราวปัญหาต่างๆที่พอจะให้มะรู้สึกสบายใจขึ้นและฉันเห็นรอยยิ้มของมะ มากขึ้นทุกวัน มันทำให้ฉันรู้สึกยิ้มออกไปด้วย การได้ทำงานที่ตัวเองรัก ถึงแม้จะเป็นงานหนัก ที่ต้องแบกรับความคาดหวังของคนทั้งชีวิตไว้ บางครั้งแค่เห็นรอยยิ้มคนไข้ หรือญาติคนไข้ อีกครั้ง ซึ่งเป็นสัญญาณว่าเค้าพร้อมที่จะสู้ไปพร้อมกับเรา แค่นี้ก็คงเป็นกำลังใจ หรือค่าตอบแทนที่มากกว่าเงินทองมากมายด้วยซ้ำตอนนี้ฉันรู้ซึ้งถึงคำกล่าวของพระบรมราชนกที่ว่า “I do not want you to be onlya doctor. But I also want you to be a menไม่ต้องการให้เธอเป็นแค่หมอเท่านั้น แต่ต้องการให้เธอเป็นมนุษย์ ที่เข้าถึงจิตใจของมนุษย์” และ “จงอย่าเป็นนักกายภาพบำบัดที่รักษา “โรค” ของผู้ป่วยเพียงอย่างเดียวเท่านั้น แต่จงเป็นนักกายภาพบำบัดที่รู้จัก ความเจ็บป่วย รู้จักเยียวยา รักษา “โลก” ของผู้ป่วยและญาติผู้ป่วยด้วย”ฉันยังจำขึ้นใจไม่เคยลืม และฉันจะยึดมั่นในวิชาชีพของฉัน (กายภาพบำบัด)แบบนี้ต่อไป

กภ.นูรอัยนีคาวิจิตร