๙. สมภารเจ้าวัด : สรุป
เรื่องราวที่เล่ามาทั้งหมดนั้น เริ่มต้นด้วยคำพังเพยในเรื่องทุกข์สมภารเจ้าวัดซึ่งผู้อ่านคงจะเห็นสมว่า ผู้เป็นสมภารเจ้าวัดที่ดีนั้นย่อมเป็นภารกิจที่ลำบากยิ่งนัก ความหมายของคำว่า “สมภาร” เป็นเรื่องที่ยังไม่ชัดเจนในที่มา ซึ่งผู้เขียนเพียงแต่จินตนาการตามรูปศัพท์เดิมซึ่งพอรู้เรื่องอยู่บ้างเท่านั้น คุณสมบัติของสมภารเจ้าวัดในสมัยก่อนเป็นโดยตำแหน่งของผู้มีพรรษายุกาลมากที่สุด แต่ยุคสมัยปัจจุบันเน้นคุณสมบัติที่มีกฎหมายรองรับ แนวทางของการมาเป็นสมภารเจ้าวัดก็แปรจากการเลือกตั้งโดยมวลชนรอบวัดมาเป็นการแต่งตั้งโดยผู้มีอำนาจ อำนาจและหน้าที่ของสมภารเจ้าวัดปัจจุบันเป็นที่มาของผลประโยชน์ซึ่งก่อให้เกิดปัญหาด้านกฎหมายตามมา ทั้งนี้ทำให้ระบบคุณธรรมค่อยแปรไปสู่ระบบอำนาจมากยิ่งขึ้น และแถมท้ายด้วยเรื่องแนวคิดที่อยู่ของสมภารเจ้าวัดซึ่งเป็นความเชื่อเก่าๆ ที่ยังมีผู้ยึดถืออยู่กระทั้งปัจจุบัน . . .
พระมหาชัยวุธ ฐานุตฺตโม (โภชนุกูล)
๒๖/๑๒/๒๕๔๘
หมายเหตุ : นับถึงปัจจุบัน เรื่องนี้ เขียนมาแล้วประมาณ ๑ ปี และ เคยพิมพ์เผยแพร่แล้ว ๑ ครั้ง ฉะนั้น กฎ ระเบียบ บางอย่างในขณะอาจเปลี่ยนแปลงได้