นาฏยศัพท์ หมายถึง ศัพท์ที่เกี่ยวกับลักษณะท่ารำที่ใช้ในการถ่ายทอดและฝึกหัดในการรำนาฏศิลป์ไทย ซึ่งจะใช้คำนาฏยศัพท์เป็นสื่อกลางในการถ่ายทอดท่ารำ ซึ่งนักเรียนจะต้องเป็นผู้ที่รู้จักในเรื่องของนาฏยศัพท์มาแล้ว จะทำให้การสื่อสารระหว่างครูกับนักเรียนเป็นไปอย่างราบรื่น(สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน.2552 : 48)
นาฏยศัพท์ที่ควรทราบในพื้นฐานเบื้องต้น มีดังนี้
1. ตั้งวง ให้ยกแขนที่ตั้งวงขึ้นไปข้างลำตัว ดูให้ปลายมือสูงเสมอแง่ศีรษะ(ตัวพระ) หรือหางคิ้ว(ตัวนาง)ข้อสำคัญอย่าให้หัวไหล่ยกขึ้นไปขณะที่ยกแขนตั้งวง ลักษณะของวงโค้งคล้ายกับงาช้าง(อรวรรณ ขมวัฒนา : 25)
1.1 วงบน
ตัวพระ - ตั้งวง ปลายนิ้วสูงระดับแง่ศีรษะ กันวงกว้างกว่าตัวนาง
ตัวนาง - ตั้งวง ปลายนิ้วสูงระดับหางคิ้ว โค้งลำแขนมาข้างหน้าเล็กน้อย
1.2 วงกลาง
ตัวพระ - ตั้งวง ปลายนิ้วอยู่ระดับไหล่ กันวงกว้างกว่าตัวนาง
ตัวนาง - ตั้งวง ปลายนิ้วอยู่ระดับไหล่ โค้งลำแขนมาข้างหน้าเล็กน้อย
1.3 วงล่าง
ตัวพระ - ตั้งวงระดับชายพก หรือระดับหัวเข็มขัด กันข้อศอกให้วงกว้างกว่าตัวนาง ตัวนาง - ตั้งวงระดับชายพก หรือระดับหัวเข็มขัด
1.4 วงหน้า
ตัวพระ - ตั้งวงอยู่ด้านหน้า ระดับปาก โค้งลำแขนมาข้างหน้า ข้อศอกให้วงกว้างกว่าตัวนาง ตัวนาง - ตั้งวงอยู่ด้านหน้า ระดับปาก โค้งลำแขนมาข้างหน้า
1.5 วงบัวบาน
ตัวพระ - มือทั้งสอง ดึงจีบขึ้นมาแล้วคลายจีบตั้งวง
หงายฝ่ามือขึ้น ปลายนิ้วชี้เฉียงออกมาด้านหน้าข้างลำตัว
หักข้อศอก ให้แขนท่อนล่างพับเข้าหาลำตัว
ข้อศอกสูงระดับไหล่ มืออยู่ระดับแง่ศีรษะ
กันข้อศอกออกกว้างกว่าตัวนาง
ตัวนาง - มือทั้งสอง ดึงจีบขึ้นมาแล้วคลายจีบตั้งวง
หงายฝ่ามือขึ้น ปลายนิ้วชี้เฉียงออกมาด้านหน้าข้างลำตัว
หักข้อศอก ให้แขนท่อนล่างพับเข้าหาลำตัว
ข้อศอกสูงระดับไหล่ มืออยู่ระดับหางคิ้ว
ไม่มีความเห็น