สอนออนไลน์ให้สนุก
WHO ชวนพ่อแม่ลูกให้มีสุขภาพดีในช่วงโควิด ด้วยกิจกรรมน่าสนใจ เช่น ล้างมือประกอบดนตรี อ่านข้อความที่ดีมีความคิดบวกเป็นสากล ใช้เรื่องเล่าที่สะกิดใจให้เห็น My Hero is You ลูกคือพระเอก/นางเอกของพ่อแม่ คลิกเรียนรู้เพิ่มเติมที่ #HealthyAtHome - Healthy parenting (who.int)
พร้อมได้ยกความรู้จาก UNICEF ได้ดีต่อใจ คลิกเรียนรู้เพิ่มเติมที่ How to keep your child safe online while stuck at home during the COVID-19 outbreak | UNICEF
ประเด็นสำคัญคือ
การสื่อสารเปิดใจระหว่างพ่อแม่ลูก ใช้บทสนทนาที่ซื่อสัตย์ คือ เข้าใจในคุณค่าของความช่วยเหลือกันอย่างจริงใจ ลูกรู้ว่าพ่อแม่หมายถึงอะไร แยกแยะและไว้ใจได้ว่าอะไรเหมาะสม กับ ไม่เหมาะสมแล้วจะจัดการอย่างไรให้ลูกรับรู้สึกคลายกังวล ไม่โดนตำหนิจากคนรอบข้าง ไม่ใช้รูปกับชื่อเต็ม-ระวังข้อมูลส่วนตัวจากคนแปลกหน้า
พ่อแม่เรียนรู้เทคโนโลยีมีการป้องกันสื่อออนไลน์ที่ไม่ปลอดภัย พ่อแม่สาธิตประสบการณ์คิดบวกจากสื่อออนไลน์
ใช้คำถามปลายเปิด รับฟัง อธิบายความจริง เสมือนเป็นเพื่อนวัยเดียวกัน พ่อแม่สังเกตลมหายใจลูกสีหน้าท่าทางและใช้น้ำเสียงอ่อนโยน ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเพื่อมีโอกาสดูแลสุขภาพตัวเองให้พร้อมก่อนดูแลลูก
สื่อออนไลน์ให้สำเร็จ
จาก Links ที่น่าสนใจทั้งสามส่วน ประกอบด้วย Try these 15 tips to make online learning easier for all your students | Poll Everywhere Blog และ 8 New Ideas for Engaging Online Students | WBT Systems และ Tips for Taking Online Classes: 8 Strategies for Success (northeastern.edu) จึงขอสรุปให้คุณครูทุกท่านได้เตรียมความพร้อมกับการสอนออนไลน์ดังต่อไปนี้โดยเรียงตามทักษะจิตสังคมจากภายนอกสู่ภายในใจของลูกศิษย์กับคุณครูที่รวมกับแสดงบทบาทผู้เรียนทุกคนอย่างเท่าเทียมกัน
การช่วยเหลือเรื่องความเร็วของอินเตอร์เน็ตที่ไม่เร็วพอ ถ้าเปิดสอนกันตลอดวัน ก็ไม่เหมาะ ผู้เรียนแต่ละคนมีการติดต่ออินเทอร์เน็ตด้วยเครือข่ายความเร็วสูงต่างกัน ที่สำคัญเรียนรู้รูปแบบการใช้งานออนไลน์ให้ใช้งานได้ดีจริง
สร้างบรรยากาศการสอนออนไลน์เสมือนกับผู้เรียนกำลังอยู่ในชั้นเรียน ผู้เรียนรับรู้สึกควบคุมความเป็นตัวของตัวเองได้ดี จิตอิสระคิดสร้างแรงจูงใจในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ได้หลายทางเลือก เช่น ครูโทรหาลูกศิษย์รายบุคคลที่เรียนรู้ช้า อีเมล์มอบหมายงานที่ทำได้สำเร็จในช่วงเวลาสั้น บรรยายแบบป้อนความรู้ใช้เวลาไม่เกิน 30 นาที รายละเอียดปรับมาเป็นบันทึกคลิปสั้นไม่เกิน 10 นาที ทำเป็นแยกตอนให้กลับไปทบทวนเองได้ ผสมกับการแบ่งกลุ่มอภิปรายในหัวข้อบรรยายนั้น พร้อมจับคู่เพื่อนช่วยกันเรียนกับเพื่อนอีก 30 นาที ตบท้ายด้วยการตั้งคำถามชวนให้ทบทวนความรู้ความเข้าใจในผู้เรียนสัก 30 นาทีก่อนเวลาที่ตั้งไว้จบการบรรยาย เพื่อปรับปรุงรูปแบบการเรียนรู้ให้มีคุณค่าอย่างแท้จริง และ/หรือขอร้องในการตอบแบบสำรวจความคิดเห็นตรงไปตรงมาก็ได้
สร้างแผนการเรียนรู้รายบุคคลที่มีบุคลิกภาพแบบเก็บตัว ไม่ชอบตอบคำถาม ครุ่นคิดแต่เรื่องตัวเอง และอยู่ในโลกส่วนตัวสูง ครูให้เวลานอกในการให้คำปรึกษา แต่อยู่ในช่วงเวลาทำการ
ดูแลจิตใจในผู้เรียนให้จดจ่อ เกิดบรรยากาศการสอนที่บ้านที่ถ่ายทอดสดความรู้สึกร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้อย่างจริงใจ เห็นอกเห็นใจ มีความเมตตากรุณา ครูพร้อมช่วยเหลือศิษย์ตลอดเวลา และสร้างชุมชนอยู่เย็นเป็นสุข เช่น ร้องเพลงนำ เต้นรำบ้าง ฉลองวันเกิดผู้เรียน เป็นต้น
อย่าเพิกเฉยกับเสียงที่คุยกับผู้อื่นขณะครูสอนออนไลน์ ควรทำความเข้าใจในเจตนาของผู้เรียนจริงจัง โดยไม่ตำหนิ เพียงรับฟังด้วยความรักความเข้าใจในการร่วมกันแก้ปัญหาชีวิตทางการเรียนรู้
สร้างออนไลน์ให้สบาย
ครูฝึกฝนห้าทักษะ คือ 1. การเล่าเรื่องแทนการสอนแบบอ่านสไลด์ 2. การเชิญชวนให้ลูกศิษย์เล่าเรื่องความภาคภูมิใจในเรื่องราวชีวิตตนที่เป็นต้นแบบการแก้ปัญหาได้ แม้เพียงเล็ก ๆ ครูก็ชื่นชมจริงใจ 3. การตั้งคำถามให้ลูกศิษย์เสนอความคิดเห็นว่า ถ้าเป็นคุณ จะแก้ปัญหาอย่างไร 4. เนื้อหาการสอนที่ทันสมัย มีข้อเท็จจริงและครูไม่จำเป็นต้องรอบรู้ทุกเรื่อง สอนเป็นทีม สอนพร้อมระบบเพื่อนช่วยเพื่อน มีครูพี่เลี้ยงประจำทีมได้ และ 5. กระตุ้นและสังเกตวัดพฤติกรรมความรับผิดชอบในการเรียนที่วัดผลได้จริงตามที่เห็น
ย้ำแรงจูงใจภายในการเรียนรู้ คือ แม้ว่างานจะยาก เราจะตั้งใจค่อย ๆ ทำจนสำเร็จผล ทำวันนี้ให้ดี มีชีวิตที่เป็นเป้าหมายเพื่อการเติบโตเป็นพลเมืองดีมีประโยชน์ในสังคม และย้ำแรงจูงใจภายนอกในการเรียนรู้ คือ คุณได้รับประกาศนียบัตรออนไลน์ในวันนี้ คุณบอกได้ไหมว่ารู้อะไรบ้าง และจะนำความรู้ความเข้าใจนี้ไปใช้อย่างไรในชีวิตนอกห้องเรียน
ฝึกฝนทุกคนในห้องเรียนออนไลน์ให้เห็นคุณค่าแห่งทักษะการจัดการเวลา คือ เวลาสิ้นสุดในการส่งงาน เป็นเพียงการบังคับเส้นตาย เราควรฝึกสร้างเป้าหมายในการทำงานให้สำเร็จก่อนเส้นตายนั้นโดยระบุคำพูดหรือตัวอักษรที่เป็นช่วงเวลาที่ยืดหยุ่น ระลึกจำได้ เช่น งานนี้ลองช่วยกันวางแผนรับผิดชอบส่งได้ตั้งแต่วันที่ 1 ถึง 7 นี้
ครูที่ดีมีการฝึกฝนทักษะการสอนก่อนสอนออนไลน์จริง หรืออย่างน้อยวางแผนให้เข้าใจจริง อย่าปล่อยเวลาสอนให้เลยมื้อพักทานอาหาร ควรสอนเสร็จก่อนเวลากำหนดจริงเพื่อให้ผู้เรียนได้พักและอภิปรายความรู้ความเข้าใจสัก 30 นาที
มีบทเรียนรู้ที่น่าสนใจจากคุณหมอประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์ คลิกที่ โรงเรียนลักปิดลัก เปิดสร้างความเสียหายมากเพียงไร - waymagazine.org | นิตยสาร WAY ให้คุณครูทุกท่านตระหนักรู้ว่า เราไม่สามารถทำการสอนชดเชยเพื่อความสมบูรณ์แบบตามหลักสูตรในชั้นเรียนเนื่องด้วยวิกฤตการณ์โควิด เพราะจะทำให้สมองของเด็กตึงเครียดเกิดภาวะถดถอยสะสมจนพัฒนาการการเรียนรู้สู้ต่อโลกแห่งความจริงช้าไปถึง 3 ปี ส่งผลให้อดทนต่อความเครียดต่ำ อารมณ์ขึ้นลงหงุดหงิดง่ายแบบลงไม้ลงมือ และมักโทษตัวเอง ไม่ยอมรับความผิดพลาดแห่งตน เกิดสภาวะที่ไม่ไว้ในศักยภาพของคนรอบข้าง เพราะมองคนแบบหุ่นยนต์ ไร้ความคิดสร้างสรรค์ ทุกคนต้องทำตามระเบียบข้อบังคับเดียวกันโดยเกินความจำเป็น เพราะกรอบคิดทุกอย่างทำให้เราไม่มีความคิดแก้ไขปัญหาอย่างยืดหยุ่น
สอนออนไลน์ให้มั่นใจ ถอดบทเรียนจากการลงทะเบียนเรียน Udemy 41 นาทีกับ TJ Walker
อย่าหลบกล้อง ใช้เสียงเป็นธรรมชาติ ไม่ตะโกน กำลังกับผู้เรียน 1 ต่อ 1 ให้รู้สึกปลอดภัยและเพลิดเพลินการสอนด้วยความเป็นตัวของตัวเอง ใส่รองเท้าอะไรก็ได้ จิบน้ำเล็กน้อย ไม่ต้องใช้กล้องแพง ไม่ต้องใช้ไมโครโฟนแพง ไม่มีใครแคร์ หายใจลึก ๆ แล้วพูดว่า “คุณทำได้ เพียงแค่ปรับเปลี่ยนเล็กน้อย Minor Modification”
ฝึกสอนสัก 1 สัปดาห์ก็จะมั่นใจขึ้น ลดความตื่นเต้นด้วยการซ้อมผ่านบันทึกด้วยกล้องมือถือแนวขวาง 1-6 นาที แล้วมองดูสิ่งที่ตัวเองกำลังพูด ไม่ได้ให้ดูรูปลักษณะภายนอก บันทึกซ้ำและมองดูสัก 2-10 ครั้ง ก็บอกตัวเองว่า OK ถ้าสิ่งที่ตัวเองกำลังพูด พูดช้าและคำพูดชัดเจน "ทำให้ผู้เรียนติดตามและอยากมีส่วนร่วมแลกเปลี่นนเรียนรู้อย่างกระตือรือร้น (Enthusiastic Engaging) และ/หรือ ให้ใครช่วย Feedback จะดีขึ้นใน 2-3 วันต่อ 1 เรื่องสอน
ไม่ควรใช้เครื่องหรืออุปกรณ์ช่วยส่งบทพูด (Script Teleprompter) เพราะเราไม่ได้ Talk Show แต่เรากำลังสอนให้ผู้เรียนเกิดความเข้าใจจริง
ไม่ว่าจะใช้ Platform ใด ๆ เช่น Zoom, Facetime, Skype เราจะฝึกฝนทักษะการพูดต่อสาธารณะมากกว่า การสอนแบบอ่าน Slide ไม่ควรอ่านโน้ต พูดเป็นแนวสบาย ๆ กับสิ่งที่อยากพูด ไม่ควรมี Background Screen ไม่มีสิ่งของเร้าสายตาผู้เรียน ขอให้ Focus ที่ใบหน้าผู้สอนก็พอ
หาห้องเงียบ ไม่มีสิ่งเร้าผู้ฟัง ไม่เปิดเพลง แม้จะมองไม่เห็นผู้เรียนทั้งหมด ก็ตั้งคำถามไปยังผู้เรียนได้
ควรใส่ชุดสีเข้มหรือสีดำ ไม่ต้องแต่งหน้าเพราะไม่ได้ออกรายการทีวี ถ้าอยากแต่งหน้า ก็ใช้เพียงแปรงทาแป้งรองพื้นสีอ่อนพอ ใช้ไมค์คลิปไม่แพงก็พอ
ลองเช็คการสอนผ่านท่ายืน จะได้เห็นการผงกศรีษะ การใช้มือ การแสดสีหน้า รอยยิ้ม ท่าทาง ที่เป็นธรรมชาติ มองสบตากล้องให้มากที่สุด โดยมุมกล้องไม่แหง่น (Eye contact, Best look & voice)
ควรเพิ่มแสงจากไฟตั้งโต๊ะ และให้แสงธรรมชาติเข้ามาที่หน้าต่าง มาอยู่ข้างหน้าผู้สอน จะได้ไม่ทำให้หน้าผู้สอนดำมืด ไม่ควรนั่งเอนหลังสบายเกินไป จะทำให้ได้บรรยากาศไม่ตั้งใจเรียน โน้มตัวเข้าหากล้องสัก 15 องศา
สื่อออนไลน์ได้สุขภาวะ
การเรียนออนไลน์จะจัดตามตารางสอนในชั้นเรียนไม่ได้ เพราะการนั่งหน้าจอคอมพิวเตอร์ และ/หรือ การก้มมองมือถือกับไอแพดนานเกินไปจะเป็นอันตรายต่อสุขภาพ เพื่อสุขภาพดี เรียนหน้าคอม 25 นาที พัก 5 นาที ทำได้ 3 รอบ จากนั้นให้พัก 15 นาที ในทางกิจกรรมบำบัด เราได้ออกแบบกิจกรรมการดำเนินชีวิตลดภาวะอ้วนในเด็กวัยเรียนและเด็กนักศึกษาที่นั่งหน้าจอคอมมากเกินไป คลิกเรียนรู้ที่ ชวนเด็กขยับกายสกัด "โรคอ้วน" อันตรายเงียบ..ชีวิตนิวนอร์มอล (thaipost.net) และที่สำคัญสุดคือ การดูแลสุขภาพตนเองให้พร้อมก่อนดูแลครอบครัวโดยระยะห่างแต่ห่วงใย คลิกเรียนรู้ที่ กิจกรรมเชิงบวกดูแลตัวเอง WFH ช่วยเว้นระยะห่างอย่างมีคุณภาพ (thaipost.net)
ป.1-3 ออนไลน์ไม่เกิน 1-2 ชม.ต่อวัน ป.4-6 ออนไลน์ไม่เกิน 2-3 ชม.ต่อวัน ม.1-6 ออนไลน์ไม่เกิน 3-4 ชม.ต่อวัน ในทางสุขภาพ อ้างอิงจาก A Virtual Learning Schedule Should Be Shorter Than a Regular School Day (weareteachers.com) ที่สำคัญการเรียนรู้ในวัยเรียนเกิดขึ้นได้ตลอดทั้งวัน ไม่จำเป็นต้องออนไลน์ตลอดเวลา เช่น การเรียนทำอาหาร การเรียนเล่นเครื่องเล่นดนตรี การเรียนศิลปกรรม การเรียนนันทการ หรือ กิจกรรมที่เติมชีวิตให้สนุกสนาน ผ่อนคลาย และเพลิดเพลิน จนถึงการเรียนนันทนจิต หรือ กิจกรรมที่ใช้เวลาว่างให้มีประโยชน์ อย่างน้อย 1 ชม.ต่อวัน
ลองดูแผนภาพที่ผมแนะนำไว้นานแล้ว ขอบคุณทีมงาน Mahidol Channel ที่ทำ Infographic ดีต่อใจครับ