๑๐๐๖. ความอ่อนน้อมถ่อมตน

ในยุคสังคมปัจจุบัน ที่มีความเปลี่ยนแปลง ปรับเปลี่ยนไปตามกาลเวลา เหตุการณ์ สถานการณ์ สิ่งแวดล้อมต่าง ๆ โดยไม่ทราบว่าความเป็นจริงนั้น จะปรับเปลี่ยนไปในทิศทางที่ดีขึ้น หรือจะเลวลง…ซึ่งมนุษย์ในแต่ละยุคมีความมุ่งหวังไว้ว่า ต้องการให้มนุษย์พัฒนาไปในทิศทางที่ดีขึ้นกว่าเดิม…แต่ใครจะทราบเล่าว่า สิ่งที่เปลี่ยนแปลงนั้นจะดีขึ้นหรือเลวลงกว่าเดิม สำหรับในความเป็นจริงของการพัฒนานั้น มนุษย์มีความประสงค์ให้เกิดการพัฒนาในทิศทางที่ดีขึ้นมากกว่าทางลบ

แต่มนุษย์ทราบกันหรือไม่ว่า…สิ่งที่สำคัญต่อการเปลี่ยนแปลงของมนุษย์ในทางพัฒนาไม่ว่าจะดีขึ้น หรือเลวลงนั้น ขึ้นอยู่กับการกระทำของมนุษย์ในแต่ละคน…โดยเฉพาะการอยู่ในสังคมร่วมกัน ไม่ว่าสังคมครอบครัว สังคมของการทำงาน สังคมใด ๆ ที่มนุษย์ได้อยู่ร่วมกัน…ทุก ๆ คน มีความต้องการเพื่อให้สังคมดังกล่าวนั้นดีขึ้น…แต่หารู้ลึกลงไปไม่ว่า นั่นขึ้นอยู่กับการกระทำของมนุษย์ในแต่ละคนเป็นผู้กระทำ แสดงออกซึ่งผลของการกระทำว่าสิ่งที่ทำออกมานั้น จะดีขึ้น หรือเลวลง ซึ่งมนุษย์บางคนมิได้นึกคิดถึงสิ่งนี้ คิดแต่เพียงว่า ตนเองมีความคิด อารมณ์นึกคิด ณ ช่วงนั้น เวลานั้น เหตุการณ์นั้น จึงแสดงออกมาเป็นแบบนั้น โดยไม่ทราบว่าสิ่งที่แสดงออกมานั้น ดีหรือเลว…

ในสังคมการอยู่ร่วมกันนั้น…สิ่งที่แฝงอยู่ในสังคมการอยู่ด้วยกัน นั่นคือ การมีความอ่อนน้อมถ่อมตนในแต่ละคน…ซึ่งอาจเห็นได้ว่า มนุษย์ส่วนใหญ่เมื่ออยู่ด้วยกันแล้ว จะแสดงออกมาซึ่งความเป็นตัวตนของตนเองมากกว่าการคิดถึง รับรู้ถึงความรู้สึกของคนที่ตัวเราร่วมอยู่ด้วย…ด้วยการใช้ความรู้สึกของตนเองเป็นศูนย์กลางของจักรวาล ไม่คำนึงถึงใจเขา ใจเรา นึกคิดอย่างไรก็แสดงออกมาสู่สังคมที่อยู่ร่วมกัน โดยไม่คำนึงถึงว่าคนอื่นที่เราอยู่ใกล้ ๆ ด้วยนั้น เขาจะรู้สึกเช่นไร…บางคนแสดงออกมาทางสายตา…กริยา ท่าทาง…คำพูด ในทิศทางลบต่อผู้อื่น บางคนแสดงกริยาด้วยท่าทาง ก้าวร้าว ใช้คำพูดที่เหน็บแนมผู้อื่น คิดว่าตนเองเป็นเลิศคนเดียวในปฐพี…คิดว่าตนเองเก่งเหนือผู้อื่น ใช้คำพูดที่คอยค่อนขอดผู้ที่อยู่ร่วมด้วยในสังคม…มิได้ดูที่เจตนาของอีกฝ่ายหนึ่ง…โดยเฉพาะยุคนี้เป็นยุคที่แสดงถึงความรู้ความสามารถ ยิ่งแสดงออกมาเห็นได้ชัดว่า…ค่อนข้างที่จะก้าวร้าวต่อผู้อื่น ซึ่งในความเป็นจริงนั้น ไม่ควรกระทำเป็นอย่างยิ่ง และไม่มีสิทธิ์ที่จะกระทำกิริยาแบบนั้นออกมา โดยเฉพาะการใช้อำนาจบางอย่างที่มิบังควรกระทำด้วยแล้ว ก็มิควรนำมากระทำต่อผู้อื่นด้วยเป็นอย่างยิ่ง

สิ่งที่ในสังคม ไม่ว่าสังคมใด ๆ ดังกล่าวข้างต้นต้องการ นั่นคือ การที่มนุษย์แต่ละคนมีความอ่อนน้อมถ่อมตนต่อกันให้มาก ๆ เพราะสังคมมนุษย์ยังมีความต้องการเรื่องนี้อยู่มาก เพราะความอ่อนน้อมถ่อมตนเป็นตัวเชื่อม ประสานสังคมให้อยู่ด้วยกันอย่างสันติ สงบสุข มีความสุขต่อการใช้ชีวิตอยู่ร่วมกัน…มิใช่ว่าผู้เขียนจะหมายถึงว่า การที่มนุษย์ทุกคนให้มีความอ่อนน้อมถ่อมตนนั้น ต้องยอม สงบต่อผู้อื่นนั้น “มิใช่”…ความอ่อนน้อมถ่อมตนในที่นี้ หมายถึง การให้เกียรติตนเอง ให้เกียรติต่อผู้อื่นด้วยการกระทำดีต่อคนรอบข้าง ด้วยความจริงใจ หวังดี มีมิตรไมตรีอย่างจริงใจ สนิทใจ ไม่มีสิ่งที่ไม่ดีแอบแฝง…รู้เขา รู้เรา มีความเข้าใจในความเป็นมนุษย์ด้วยกันว่า มนุษย์ทุกคนนั้นเกิดมาเพื่ออะไร…มีความเข้าใจในหลักธรรมของการเกิดมาเป็นมนุษย์ กับคำว่า “เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป” มีความเข้าใจว่า เมื่อมนุษย์ทุกคนเกิดมาแล้ว รายทางระหว่างการเติบโตนั้น เราต้องอยู่ด้วยกันด้วยความสงบสุข และสุดท้ายมนุษย์ทุกคนนั้นก็ต้องตายกันทุกคน มีความเข้าใจในทางโลกและทางธรรม ซึ่งนี่คือ ความหมายของคำว่า “ความอ่อนน้อมถ่อมตนต่อผู้อื่น” ด้วยการเมื่ออยู่ด้วยกันก็ให้คนรอบข้างที่เราอยู่ด้วยนั้น รู้สึกรัก ไว้วางใจ เชื่อมั่นต่อตัวของเราว่าเราได้กระทำความดี…หากเมื่อยามตายหรือจากโลกนี้ไปแล้ว ก็ให้คนที่เราอยู่ด้วยนั้น รู้สึกนึกถึง ในคุณงามความดีที่เรานั้นได้อยู่ด้วย และได้กระทำดีต่อกันยามเมื่อยังมีชีวิตอยู่

การที่มนุษย์มีความอ่อนน้อมถ่อมตน มิใช่หมายถึง การยอม สยบ ให้อีกฝ่ายหนึ่ง แต่คือ ความหมายข้างต้นที่มนุษย์ควรมี เพราะอยู่ในสังคมร่วมกัน…แล้วคุณล่ะ? มีความอ่อนน้อมถ่อมตนจริงแล้วหรือไม่…มีความเข้าใจในความเป็นมนุษย์ที่แท้จริงแล้วหรือยัง?…มนุษย์ควร ลด ละ เลิก อัตตา ความกร่างของตนเองให้มาก จึงจะทำให้มีความอ่อนน้อมถ่อมตนเกิดขึ้นในตนเองได้

*********************************

ขอขอบคุณทุกท่านที่ให้เกียรติเข้ามาอ่านบันทึกนี้ค่ะ

บุษยมาศ แสงเงิน

๙ พฤศจิกายน ๒๕๖๕