เมื่อไม่นานมานี้ มีน้องเภสัชกรจากโรงพยาบาลชุมชนแห่งหนึ่งโทรมาปรึกษาเกี่ยวกับยาน้ำที่ใช้ในการถอนพิษยาผู้ติดฝิ่นตามสูตรตำรับของสถาบันธัญญารักษ์เนื่องจากเอาไปใช้แล้วไม่ได้ผล (ผู้ป่วยไม่ชอบและยังมีอาการขาดยาอยู่มาก) ถามไปถามมาจึงได้รู้ว่าการเตรียมยาที่โรงพยาบาลชุมชนของน้องใช้ทิงเจอร์ฝิ่นการบูรแทนที่จะใช้ทิงเจอร์ฝิ่น เลยอยากจะให้เรามาทำความรู้จักความแตกต่างของทิงเจอร์ฝิ่นและทิงเจอร์ฝิ่นการบูรก่อน จะได้ไม่สับสนในการใช้งานค่ะ ทิงเจอร์ฝิ่นการบูร (Camphorated opium tincture) ใช้เป็นยาระงับอาการท้องเดิน มีความแรงของมอร์ฟีนเพียง 0.4 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร ในขณะที่ทิงเจอร์ฝิ่น (Opium tincture)มีความแรงของมอร์ฟีน10 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตรหรือ 25 เท่าของทิงเจอร์ฝิ่นการบูร1 ดังนั้นหากมีการใช้สับสนกัน จะเกิดความเสียหายที่รุนแรงได้ ในการถอนพิษยาผู้ติดฝิ่น นิยมให้ฝิ่นยาทดแทนในรูปของทิงเจอร์ฝิ่น เนื่องจากให้ผลการออกฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาเดียวกัน ไม่เหมาะที่จะให้เมทาโดนทดแทนเนื่องจากเมทาโดนเป็นยาที่มีระยะเวลาการออกฤทธิ์นานทำให้การถอนพิษยาจากเมทาโดนใช้เวลานานและยากกว่ากว่าการถอนพิษจากทิงเจอร์ฝิ่น ทิงเจอร์ฝิ่นเป็นยาที่เข้าฝิ่น (Landanum) จัดเป็นยาเสพติดให้โทษในประเภท 2 ต้องซื้อจากกองควบคุมวัตถุเสพติด สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา มีตัวยาสำคัญคือ มอร์ฟีน (anhydrous morphine) 10 มิลลิกรัม ต่อมิลลิลิตร ในประเทศสหรัฐอเมริกา ใช้เป็นยาระงับอาการท้องเดินโดยมีขนาดยา 0.6 มิลลิลิตร วันละ 4 ครั้ง สำหรับในผู้ติดโรคเอดส์ที่มีอาการท้องเดิน อาจจำเป็นต้องให้ขนาดยาสูงถึง 4 มิลลิลิตร วันละ 3 ครั้ง 1 ปกติแล้วไม่มีขนาดยาที่กำหนดไว้ชัดเจนในการถอนพิษยาผู้ติดฝิ่น ขึ้นกับอาการขาดยาของผู้ป่วย แต่อย่างไรก็ตาม ขนาดยาของมอร์ฟีนรับประทานในการระงับปวดอยู่ที่ 8-20 มิลลิกรัม 2 (คิดเป็นทิงเจอร์ฝิ่น 0.8-2 มิลลิลิตร) เนื่องจากอาการปวดและอาการท้องเดินเป็นอาการแสดงของอาการขาดยาในผู้ป่วยที่ขาดฝิ่น หากนำทิงเจอร์ฝิ่นมารักษาผู้ติดฝิ่น ขนาดยาจึงควรอยู่ที่ครั้งละ 0.6-2 มิลลิลิตร (เทียบเท่ากับมอร์ฟีน 6 – 20 มิลลิกรัม) จะเห็นได้ว่าขนาดยาของทิงเจอร์ฝิ่นที่ให้แก่ผู้ป่วยแต่ละครั้งมีปริมาณน้อย จึงไม่สะดวกในการให้ยาแก่ผู้ป่วย จำเป็นต้องนำมาทำเป็นยาเตรียมให้อยู่ในปริมาณที่เหมาะสมในการใช้งาน โดยนำมาเตรียมให้อยู่ในรูปของยาน้ำผสมฝิ่น (Opium Mixture) ซึ่งตามสูตรตำรับของสถาบันธัญญารักษ์เรียกว่า Mixture No. I จะมีตัวยาสำคัญคือมอร์ฟีนอยู่ 0.33 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร ขนาดการใช้ยาโดยทั่วไปรับประทานครั้งละ 15-20 มิลลิลิตร วันละ 4 ครั้ง (คำนวณเป็นมอร์ฟีนครั้งละ 5 – 6.7 มิลลิกรัม) ให้รับประทานเป็นเวลาประมาณ 3-5 วัน แล้วจึงค่อยๆ ปรับลดขนาดยาลงให้หมดในระยะเวลา 10 – 14 วัน ระหว่างรักษาผู้ป่วยอาจมีอาการขาดฝิ่นอยู่บ้าง ควรให้ยาอื่นรักษาตามอาการ เช่น ถ้าปวดเมื่อย ก็ให้กินยาแก้ปวด ถ้านอนไม่หลับก็ให้กินยาพวกเบนโซไดอะซีปินส์ เป็นต้น อ้อ ลืมบอกไป เมื่อนำทิงเจอร์ฝิ่นไปใช้แล้ว อย่าลืมรวบรวมข้อมูลการใช้ยาในผู้ป่วย นำมาจัดทำรายงานการใช้ยาเสพติดให้โทษในประเภท 2 ประจำเดือน (ย.ส.6) และประจำปี (ย.ส. 7) ด้วยนะคะ
เอกสารอ้างอิง 1. http://en.wikipedia.org/wiki/Laudanum
2. Michael R. Jakob and Kevin O’B. Fehr. Drug and drug abuse: A reference Text 2 nd ed., Canada: Addiction Research Foundations.
ไม่มีความเห็น