เมื่อวานนี้ฉันเข้าช่วย พชท.พจบ.ดมยาสลบในผู้ป่วยหู คอ จมูก......
ไม่ค่อยได้เข้าห้องเหล่านี้นานแล้ว..ดูออกจะแปลกๆไปในการวางเครื่องมือเครื่องไม้ขณะใช้งาน เพราะ เป็นการทำผ่าตัดแถวๆศีรษะ.....เครื่องมือต่างๆของดมยาต้องปรับย้าย...เพื่อ ความเหมาะสมกับการผ่าตัด การส่งเครื่องมือและการดมยาสลบค่ะ....
ฉันเองปรับตัวไม่นาน...ของมันเคยๆ...แป๊บเดียวค่ะ....แป๊บเดียวก็เห็นแล้วว่าอะไรเป็นอะไร......แล้วก็ได้เห็นอะไร?ที่มันแปลกไป.....
เป็นผู้ป่วยชายหนุ่มอายุ 15 ปีวินิจฉัยว่าแก้วหูทะลุ เข้ามาทำผ่าตัดตบแต่งแก้วหู……. หลังใส่ท่อช่วยหายใจ (endotracheal intubation) และตรวจสอบตำแหน่งของท่อว่าอยู่ถูกที่โดยการใช้มือบีบถุงลม(reservoir bag)..(ดังภาพที่1.) เพื่อช่วยหายใจผู้ป่วย จากนั้นก็ปรับเปลี่ยนเป็นการควบคุมการหายใจโดยใช้เครื่องช่วยหายใจ(ventilator)...(ดังภาพที่2.)
จากนั้นเราตรวจสอบความเรียบร้อยในขั้นตอนสุดท้าย....เราสังเกตเห็นว่า....แปลก....ทำไมภาพคลื่นที่ได้จากการวัดคาร์บอนไดออกไซด์ (capnograph)จึงแปลกไป...แทนที่จะขึ้นภาพที่เป็น คลื่นกว้าง...(ดังภาพที่3.) กลายเป็นแคบๆ.....(ดังภาพที่ 4.)
ภาพที่ 3. กร๊าฟ capnograph (เส้นสีขาว) ปกติ
ภาพที่ 4. ภาพกร๊าฟที่ผิดปกติจาก "หางปลา"อยู่ไม่ตรงตำแหน่งที่ถูกต้อง
Capnograph เป็นเครื่องมือที่ทำหน้าที่ตรวจวัดค่าคาร์บอนไดออกไซด์ในลมหายใจออกของผู้ป่วย...ลักษณะ ของเส้นกร๊าฟที่แสดง บ่งบอกความปกติของรายละเอียดการหายใจ....นั่นก็แปลว่าถ้ามันไม่มีคลื่นหมาย ถึงเครื่องตรวจไม่พบลมหายใจ(ที่มีคาร์บอนไดออกไซด์ปน)ออกมา...อาจจากมีอะไร หลวม หลุดออกของระบบการช่วยหายใจ
เป็น ที่น่าแปลกใจ....อะไรที่เป็นสาเหตุ....ที่ทำให้เครื่องมันบ่งบอกว่าผิดปกติ ไป...มันไม่ได้หายไปหมดจนราบเรียบ....แต่มันมาแค่ครึ่งเดียว....
สุดท้ายฉันก็หันไปเห็น...valve…พวกเราชอบเรียกมันว่า “หางปลา” (ดังรูปที่5.)..มันอยู่ในตำแหน่งที่แปลกไป...เฉียงๆ....
โดยปกติเราใช้ "หางปลา" ทำหน้าที่หลักอยู่ 3 อย่างได้แก่
1. หันขึ้นด้านบนเพื่ออยู่ใน mode manual ventilation...ใช้มือช่วยหายใจ
2. หันขวางเพื่ออยู่ใน mode controlled ventilation...ใช้เครื่องช่วยหายใจ
3. หันลงเพื่ออยู่ใน mode spontaneous ventilation ..ผู้ป่วยหายใจด้วยตนเอง...
แต่ตอนนั้น..ที่ฉันเห็น...มันทำหน้าที่ mode ไหนกัน...เพราะมันเฉียงๆชอบกล......ฉันเอามือไปโยกให้มันลงล็อค...
"กึ๊ก..." เป็นความรู้สึกที่นิ้วมือฉันสัมผัสได้ว่า...มันลงล็อคแล้ว....
นั่นก็หมายถึง...การโยกหางปลาไม่ลงตำแหน่งที่ต้องการ ทำให้ปริมาตรก๊าซที่เราเปิดให้คนไข้หายไปบางส่วน...จึงเป็นเหตุให้คลื่นดูออกจะผอมๆ...
...เอา ละ....รู้ต้นสายปลายเหตุแล้วก็เลยแอบเก็บภาพมาไว้ให้เพื่อนๆดู...เผื่อสัก วันนึง....ใครเกิดพบพา....จะได้แก้ไขได้ทัน...ไม่มองข้ามไปเพื่อความ ปลอดภัยของผู้ป่วย
...ผู้ป่วยรายนี้ปลอดภัยค่ะ....เพราะทีมงานเราตรวจสอบซ้ำเสมอเพื่อป้องกันความผิดพลาดที่อาจจะเกิดขึ้น.....
ฉันกลับมาทบทวนดู...เรื่องราวของ Capnograph เพิ่มเติม...
การเกิดปัญหาของเครื่องมือ(Equipment problems )จากรายงานใน Anesthesia 2003; 58: 856-63 พบว่า 39% ของอุบัติการณ์งานบริการวิสัญญีมาจากปัญหาของอุปกรณ์ เครื่องมือที่ให้บริการ
การเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อนทางวิสัญญีในประเทศไทย และ การค้นหาปัจจัยเพื่อพัฒนาแนวทางป้องกันเชิงระบบ โดย... ราชวิทยาลัยวิสัญญีแพทย์แห่งประเทศไทย พบว่าAnesthesia related death from equipment problems
(ขอขอบคุณ รศ.พญ.วรรณา ศรีโรจนกุล. ใน http://home.kku.ac.th/mdconf/km/anesth1.pdf. ค่ะ
สวัสดีครับ
ไม่มีระบบควบคุมคุณภาพหลังบริการขาย(No quality control after services)
ขาดความรู้(Lack of knowledge)
(ขอบคุณครับ)
ขอบคุณพี่ติ๋วมากน่ะค่ะ
รู้สึกทึ้งกับงานที่พี่ทำมากเลย และรู้สึกดีที่พี่ได้เล่า เก็บภาพ วิเคราะห์ ระหว่างที่พี่ทำเรื่องเล่านี้เพื่อเล่าให้เราฟังกัน เชื่อแน่ว่าพี่เอง มีความสนุกและสุข กับเรื่องราวเหล่านี้น่าสนใจมากค่ะ
สวัสดีค่ะ คุณแผ่นดิน
สวัสดีค่ะ คุณสุณี
สวัสดีค่ะ คุณ AjKae
สวัสดีครับ...อ.ติ๋ว
ผมยังไม่ได้กลับไปเยี่ยมเณรลูกชายเลย ตอนนี้มีราชการลงพื้นที่ทุกวัน แต่โทรคุยกับท่านในช่วงเย็นของทุกวันเหมือนกัน
วันนี้ท่านคุยน้อยลง,,, บอกว่าไม่สบายกำลังกินยาแก้ไข้ ตั้งใจว่าพรุ่งนี้เย็นจะเดินทางกลับบ้าน และเช้ามาก็ไปทำบุญตักบาตร...
สวัสดีค่ะ คุณแผ่นดิน
สวัสดีค่ะ คุณน้อง