ผู้เรียนและผู้สอนอยู่ไกลกัน

ดังนั้น ลักษณะของการเรียนรู้จึงมิได้เกิดขึ้นจากการเรียนการสอนในห้องเรียนจากผู้สอนโดยตรง แต่การเรียนรู้จะเกิดขึ้นจากสื่อที่สร้างสรรไว้ก่อนและให้บริการแก่ผู้เรียนทั้งส่วนตัวและส่วนรวมที่ผู้เรียนสามารถหยิบยืมไปใช้ได้

    ลักษณะสำคัญอย่างแรกของการศึกษาทางไกลก็คือ เป็นระบบการศึกษาที่ใช้สื่อการเรียนการสอนแทนสื่อบุคคล ซึ่งหมายถึงตัวผู้สอน   แต่ในบางกรณีที่มีการจัดการสอนขึ้นมาโดยผู้สอน ก็จะเป็นไปในรูปแบบของการสอนเสริม เพื่อเพิ่มเติมเนื้อหาสาระเกี่ยวกับบทเรียนหรือองค์ความรู้จากสื่อต่าง ๆ ที่มีอยู่ หรือเพื่อเป็นการอภิปรายหรือฝึกปฏิบัติเพิ่มพูนทักษะและประสบการณ์ หรือตอบปัญหาการเรียนการสอนที่เกิดขึ้นจากความไม่ชัดเจนหรือความไม่เข้าใจในเนื้อหาสาระที่มีปรากฏอยู่ในสื่อการสอนที่จัดไว้ให้ กล่าวได้ว่า การศึกษาทางไกลเป็นการจัดการศึกษาที่ผู้สอนและผู้เรียนอยู่ไกลกัน มีโอกาสพบปะกันหรือได้รับความรู้จากผู้สอนโดยตรงต่อหน้าน้อยกว่าการศึกษาในระบบปกติ        การติดต่อระหว่างผู้เรียนและผู้สอนนอกจากจะกระทำโดยผ่านสื่อต่าง ๆ แล้ว  การติดต่อโดยตรงจะอยู่ในรูปของการใช้จดหมายโต้ตอบกันมากกว่าการพบหน้ากันเฉพาะตัว  การใช้ e-Mail,Web-board,chat

     การศึกษาทางไกลผู้เรียนจะเป็นศูนย์กลางของการเรียน  ผู้เรียนจะมีอิสระในการเลือกเรียนวิชาและเลือกเวลาเรียนตามที่ตนเองถนัดและต้องการ  สามารถกำหนดสถานที่ตามที่ต้องการภายใต้สภาพแวดล้อมในเวลาที่มีความพร้อม รวมทั้งกำหนดวิธีการเรียนและการควบคุมการเรียนด้วยตนเอง  วิธีการเรียนรู้จึงเป็นการเรียนรู้ด้วยตนเองจากสื่อการเรียนการสอนที่สถาบันการศึกษาจัดบริการไว้  รวมทั้งสื่อการเรียนการสอนเสริมในลักษณะอื่น ๆ ที่ผู้เรียนสามารถหาได้เองจากแหล่งทรัพยากรต่าง ๆ ที่มีอยู่     ในปัจจุบันถือได้ว่าเป็นการจัดการศึกษาที่ตรงกับความต้องการของผู้เรียนที่มากสุด    ทำให้ผู้เรียนได้ใช้ความสามารถของตนเองศึกษาบทเรียนอย่างเป็นระบบและเกิดประสิทธิภาพสูง

    การใช้สื่อและเทคโนโลยีเป็นเครื่องมือในการบริหารและการบริการ     ในระบบการศึกษาแบบปกติ สื่อบุคคลหรือผู้สอนจะเป็นสื่อที่สำคัญในการถ่ายทอดองค์ความรู้ให้กับผู้เรียนตามขั้นตอนการเรียนการสอน แต่การศึกษาทางไกลจะไม่ใช้สื่อบุคคลเป็นสื่อหลักในการจัดการเรียนการสอนเหมือนการศึกษาตามปกติ การศึกษาทางไกลจะมีการใช้สื่อและเทคโนโลยีต่าง ๆ แทนสื่อบุคคล  อย่างไรก็ตามการจัดการศึกษาทางไกลนั้นจะมีการใช้สื่อบุคคลและเทคโนโลยีที่แตกต่างกัน  บางแห่งอาจใช้สื่อบุคคลบ้างในการเรียนการสอนเสริมแต่ก็ไม่ใช่สื่อหลัก ในขณะที่บางแห่งอาจไม่ได้ใช้สื่อบุคคลในการจัดการเรียนการสอนเลย เช่น การเรียนการสอนทางไปรษณีย์

 สื่อและเทคโนโลยีที่มีใช้ในระบบการศึกษาทางไกลนั้น  ตั้งแต่ดั้งเดิมมาจะใช้สื่อสิ่งพิมพ์เป็นสื่อหลักในการจัดการศึกษา โดยจัดส่งให้แก่ผู้เรียนทางไปรษณีย์  รวมทั้งสื่อวิทยุ โทรทัศน์ เทปเสียงและวีดิทัศน์ ตลอดจนบทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน (Computer-Assisted Instruction)   โดยสถานศึกษาทางไกล     ทำการจัดส่งสื่อต่าง ๆ ที่จัดทำขึ้นเป็นสื่อการเรียนการสอนให้ผู้เรียนทางไปรษณีย์  แต่ในบางกรณีที่ระบบการออกอากาศทางวิทยุและโทรทัศน์มีปัญหาด้านการรับ เนื่องจากสภาพภูมิประเทศหรือระยะทางที่ไกลเกินไป   สถาบันการศึกษาจะจัดส่งสื่อเหล่านั้นไปไว้ตามศูนย์บริการการศึกษาต่าง ๆ     เพื่อให้ผู้เรียนได้หยิบยืมสื่อหรือเข้าไปศึกษาในศูนย์บริการการศึกษาดังกล่าวโดยตรง  ต่อมาสื่อต่าง ๆ เหล่านี้ที่เป็นสื่อหลักในการบริการได้ถูกลดบทบาทลงไป  เนื่องจากความเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยีสื่อสารโทรคมนาคมและเทคโนโลยีเครือข่ายคอมพิวเตอร์  ทำให้มีการใช้วิทยุและโทรทัศน์น้อยลงไป  เนื่องจากค่าใช้จ่ายในการจัดรายการวิทยุและโทรทัศน์มีราคาสูงกว่าสื่อคอมพิวเตอร์มาก  ทำให้สื่อและเทคโนโลยีที่เป็นสื่อหลักในการจัดการศึกษาทางไกลกลายเป็นสื่ออิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Media) มากขึ้น