การสอบแบบประกาศเฉลย ชวลิต จิตต์ชื่นกศ.ม.การวัดผลการศึกษา
การสอบแบบประกาศเฉลย (Open keys Test) เป็นการสอบที่ใช้ข้อสอบ(Item) ได้หลายประเภทตามหลักวิชาการวัดและประเมินผลการศึกษาทั่วๆ ไป เพียงแต่เพิ่มขั้นตอนกระบวนการดำเนินการที่สำคัญเข้าไปอีกส่วนหนึ่ง คือ ในการดำเนินการสอบเมื่อหมดเวลาการสอบแล้ว จะมีการติดประกาศเฉลยพร้อมคำอธิบายเฉลยโดยละเอียด
จึงเป็นการสอบที่เร้าความสนใจผู้สอบได้ดี และสร้างแรงจูงใจในการใฝ่เรียนรู้ได้มากที่สุด เพราะตามหลักจิตวิทยาแล้ว เมื่อคนเราได้เกิดความสงสัยแล้ว การได้รับคำตอบพร้อมเหตุผลอธิบายจะทำให้เกิดความรู้ความเข้าใจในเรื่องนั้น ๆ ทันที กระบวนการคิดจะได้รับการพัฒนาถึงขีดสูงสุด เพราะผู้เข้าสอบจะเกิดการประมวลผลความรู้ในตัวเขาเพื่อนำเหตุผลมาเปรียบเทียบกับเฉลยว่าถูกต้องตรงกันหรือไม่ หากเหตุผลตามเฉลยถูกต้องก็จะเกิดการยอมรับ (Accept) หากเหตุผลตามเฉลยไม่ถูกต้อง หรือเขามีเหตุผลที่ดีกว่าอธิบายได้ถูกต้องเหมาะสมกว่า ก็จะเกิดการโต้แย้ง และคัดค้านการเฉลยนั้น กระบวนการคิดขั้นตอนนี้นำไปสู่การปรับปรุงเฉลย ทำให้ได้ความรู้ที่ถูกต้อง และเป็นการฝึกการคิดวิเคราะห์แก่ภาพรวมของสังคมไทยได้เป็นอย่างดี
แนวทางในการจัดเตรียมการสอบแบบประกาศเฉลย (Open keys Test) หรือ OK Test การทดสอบแบบประกาศเฉลย มีความแตกต่างจากการทดสอบโดยทั่วไป ในขั้นตอนที่เพิ่มเข้ามาหลังสอบ คือ การประกาศเฉลย ดังนั้นการทดสอบแบบนี้ จะต้องมีการเตรียมเฉลยและคำอธิบายเฉลยไว้ล่วงหน้า ความสำคัญของการทำเฉลยและคำอธิบายเฉลย ต้องมีการพิจารณาพฤติกรรมการเรียนรู้ทางสมองเป็นสำคัญ
นั่นคือ ในการวิเคราะห์เนื้อหาเพื่อสร้างข้อสอบจะมีการประเมินน้ำหนักเนื้อหาแต่ละสาระบทเรียนให้มีความสมดุลกันและนำสาระบทเรียนเหล่านั้นมาจัดทำข้อสอบตามระดับพฤติกรรมการเรียนรู้ คือ ความรู้ความจำ ความเข้าใจ การนำไปใช้ การวิเคราะห์ การสังเคราะห์ และการประเมินค่า โดยในแบบทดสอบชุดหนึ่ง ๆ ควรมีการสอบวัดพฤติกรรมหลาย ๆ ระดับ หรืออาจทำเป็นชุดเฉพาะระดับพฤติกรรมใดพฤติกรรมหนึ่งก็ได้ ยิ่งระดับพฤติกรรมสูงขึ้นเท่าใด การแสดงถึงความรู้ความสามารถในเรื่องนั้น ๆ ก็จะยิ่งชัดเจนมากขึ้น ข้อทดสอบที่ใช้สำหรับการสอบแบบประกาศเฉลย ควรใช้เพียงครั้งเดียวสำหรับการวัดคน ๆ เดียวกัน แต่ควรเปลี่ยนระดับพฤติกรรมของคำถามให้สูงขึ้นเรื่อย ๆ ตัวอย่างเช่น
ข้อสอบระดับพฤติกรรม ความรู้ความจำ (1) โทมัส เอลวา เอดิสัน เป็นนักวิทยาศาสตร์ที่คิดค้นสิ่งประดิษฐ์ในข้อใด ?
1) โทรศัพท์
2) ตู้เย็น
3) หลอดไฟฟ้า
4) โทรทัศน์
เฉลย 3) หลอดไฟฟ้า เพราะ เมื่อปี ค.ศ. 1878 โทมัส เอลวา เอดิสัน ( Thomas Alva Edison ))นักวิทยาศาสตร์ชาวอังกฤษคิดค้นสิ่งประดิษฐ์ที่เรียกว่า หลอดไฟฟ้า สำเร็จเป็นคนแรกของโลก ทำให้เรามีหลอดไฟฟ้าใช้มาจนถึงทุกวันนี้
ข้อสอบระดับพฤติกรรม ความเข้าใจ
(2) หลอดไฟฟ้าของโทมัส เอลวา เอดิสัน ทำงานอย่างไร ?
1) กระแสไฟฟ้าไหลเข้าหลอดทำให้เกิดแสงสว่าง
2) กระแสไฟฟ้าเผาไหม้ไส้หลอดทำให้เกิดแสงสว่าง
3) กระแสไฟฟ้าต่างศักย์กับหลอดไฟฟ้าจึงเกิดแสงสว่าง
4) กระแสไฟฟ้าไหลผ่านขดลวดเกิดความร้อนและแสงสว่าง
เฉลย ข้อ 4) เพราะ เมื่อกระแสไฟฟ้าซึ่งเป็นพลังงานรูปหนึ่งไหลผ่านขดลวดเล็ก ๆ ที่มีความต้านทานสูงจะเกิดความร้อนและทำให้เกิดแสงสว่าง ดังนั้นหลอดไฟฟ้าทุกหลอดเมื่อทำงานจะมีความร้อนเกิดขึ้นด้วยเสมอ ส่วนแสงสว่างนั้น เป็นผลพลอยได้ของการทำงานของหลอดไฟฟ้านั่นเอง
ข้อสอบระดับพฤติกรรม การนำไปใช้
(3) เครื่องมือใดนำหลักการสำคัญของหลอดไฟฟ้าของโทมัส เอลวา เอดิสัน ไปทำงาน ?
1) เครื่องกกไข่
2) เครื่องสูบน้ำ
3) เครื่องทำน้ำเย็น
4) เครื่องถอนขนไก่
เฉลย ข้อ 1) เพราะ เครื่องกกไข่ อาศัยกระแสไฟฟ้าไหลผ่านขดลวดเล็ก ๆ ที่มีความต้านทานสูงจนเกิดความร้อนที่ใช้ในการกกให้ไข่ฟักตัว และให้แสงสว่างไปพร้อม ๆ กัน ซึ่งอาศัยการทำงานของหลอดไฟฟ้านั่นเอง
ข้อสอบระดับพฤติกรรม การวิเคราะห์ (
4) หลอดไฟฟ้าของโทมัส เอลวา เอดิสัน มีส่วนประกอบใดบ้าง ?
1) ขั้วหลอด ไส้หลอด
2) ขั้วหลอด ไส้หลอด หลอดแก้วมีอากาศ
3) ขั้วหลอด ไส้หลอด หลอดแก้วสุญญากาศ
4) ขั้วหลอด ไส้หลอด หลอดแก้ว สายทองแดง
เฉลย ข้อ 3) เพราะหลอดไฟฟ้า มีขั้วหลอดที่ต่อกับแหล่งจ่ายไฟให้กระแสไฟฟ้าไหลผ่านไส้หลอด ที่อยู่ภายใต้สุญญากาศซึ่งก็คือหลอดแก้วสุญญากาศ จึงจะทำงานได้อย่างสมบูรณ์
ข้อสอบระดับพฤติกรรม การสังเคราะห์
5) การทำงานของหลอดไฟฟ้าสามารถนำมาประกอบสร้างเป็นสิ่งใด ?
1) โคมไฟ ไฟส่องรั้ว ไฟส่องป้ายโฆษณา
2) นาฬิกาดิจิตอล เครื่องคิดเลข คอมพิวเตอร์
3) ไฟฉาย เทียนไฟฟ้า เครื่องกำเนิดไฟฟ้า
4) รถบังคับวิทยุ เครื่องรับโทรทัศน์ โทรศัพท์
เฉลย ข้อ 2) เพราะการทำงานของหลอดไฟฟ้า คือมีกระแสไฟฟ้าไหลผ่านแล้วเกิดแสงสว่าง ซึ่งนาฬิกาดิจิตอล เครื่องคิดเลข และคอมพิวเตอร์ ล้วนอาศัยหลักการนี้ เครื่องจึงทำงานแสดงภาพหรือสัญลักษณ์ต่าง ๆ ได้ จึงเป็นการสร้างสิ่งใหม่จากหลักการตามคำถาม ส่วนข้ออื่น เป็นเพียงการนำหลอดไฟฟ้ามาใช้งาน หรือไม่เกี่ยวข้องกับคำถามเลยจึงไม่ถูกต้อง
ข้อสอบระดับพฤติกรรม การประเมินค่า
(6) หลอดไฟฟ้ามีบทบาทสำคัญต่อการดำรงชีวิตของมนุษย์อย่างไร?
1) เมื่อมีหลอดไฟฟ้าให้แสงสว่าง เวลากลางวันยาวนานขึ้น
2) กิจกรรมเล่นรอบกองไฟหันมาใช้หลอดไฟฟ้าแทนกองไฟ
3) อุตสาหกรรมด้านหลอดไฟฟ้าเกิดการขยายตัวขายได้มากขึ้น
4) เกิดการสร้างงานอาชีพในเวลากลางคืนทำให้คนมีรายได้มากขึ้น
เฉลย ข้อ 4) เพราะการสร้างงานอาชีพในเวลากลางคืนทำให้คนมีรายได้มากขึ้น แสดงให้เห็นถึงความสามารถในการประเมินผลที่เกิดจากหลอดไฟฟ้ากับการดำรงชีวิตของมนุษย์ได้ถูกต้องมากที่สุด ส่วนข้ออื่น เป็นเพียงการกล่าวถึงหลอดไฟฟ้าในโอกาสต่าง ๆ เท่านั้น
การสอบแบบประกาศเฉลยนี้ ยังไม่ปรากฏว่ามีการใช้งานจริงในประเทศไทยมาก่อน จึงเป็นโอกาสดีที่วงการศึกษาไทยเราจะบุกเบิกทำให้มีขึ้น เพื่อจะได้สร้างเสริมให้เกิดการคิดแบบก้าวกระโดด จนครบทุกพฤติกรรมการเรียนรู้ ทั้งยังเป็นการปลูกฝังให้คนรุ่นใหม่กล้าที่จะคิดนอกกรอบ คิดต่างเพื่อสร้างทางเลือกที่ดีที่สุด แก้ไขปัญหาการเฉลยผิดพลาดแล้วนำข้อสอบมาวัดคนอย่างผิด ๆ และหากเป็นการสอบคัดเลือกด้วยแล้ว สามารถสร้างความถูกต้อง เป็นธรรมแก่ทุกคนในสังคมได้อีกทางด้วย