สอนเยาวชน ค่ายผู้นำ มูลนิธิดำรงชัยธรรม


วันเสาร์   แว่บไป คุยธรรมะ กับ เด็กๆ ที่ได้รับทุน จาก  มูลนิธิดำรงชัยธรรม   เป็นค่ายผู้นำ

เรื่องสอนเด็กๆ  ไม่ค่อยถนัดสะด้วย   แต่ ก็  ให้ข้อคิดไปหลายๆเรื่อง

เป็น เพื่อนกันดีกว่า  ทำไมผู้ใหญ่ อย่างเรา เจอหน้าเด็ก จึงต้อง คิดแต่จะสอนๆๆๆๆๆๆ  ฟังกันดีกว่า แลกเปลี่ยนประสบการณ์กันดีกว่า

สอนเสร็จ ก่อนเที่ยง แต่ อยู่คุยต่อ   หลังเวที กัน ยาวเลย

ผมบอกพวกเขาว่า   เท่าที่จำได้ :-  

ผมเล่าเรื่อง ดาราเกาหลีว่า กว่าจะมาเป็นนักร้องได้  เช่น วง Wonder Girls   อย่าง "โซฮี"  อายุเธอ  แค่ ๑๖ ปี    พวกดาราเกาหลี เขาทิ้งชีวิตวัยรุ่น ที่แสนงาม ก้าวข้ามไปเป็น ผู้ใหญ่  เขาทอดทิ้ง  อาหาร เพื่อน  ฯลฯ เพื่อ ต้องการประสบความสำเร็จในอาชีพ นักร้อง นักเต้น และ มีคน กิน % ไปจากพวกเธอ  ....   แต่ ดาวก็คือดาว  พุ่งขึ้น ก็ลงได้  ดาวดวงใหม่ ผุดขึ้นมาแซงเสมอๆ  ......   ยิ่งสวยมาก ยิ่งเจอชายที่ร้ายๆ  อันตรายอยู่รอบข้าง ..  ถ้าโซฮี  มีภูมิต้านทาน มีสติ  คนคุ้มครองดี เธอก็จะโชคดี  เราล่ะ มีอย่าง โซฮี หรือเปล่า ?  ..  อย่ามอง ด้านดี ด้านเดียว   มองหลายๆมุมของชีวิตด้วย

คนไม่สวย โชคดีแล้ว   ... อย่าให้ชายมาเลือกเรา เพราะ เรือนร่างของเรา   แต่ ชายก็มี ธรรมชาติที่จะต้อง "หื่น" อยู่แล้ว  ดังนั้น  จงระวังให้มากๆ  .... ให้เขาเลือกเรา เพราะ จิตใจเราที่ดี  เป็นคนดี   มากกว่า เรื่อง Sex       

ประสบการณ์ของผม  ก็เหมือน คนที่เดินมาตามตรอกเล็กๆ  ๕๐ ปี   เมื่อมาเจอ เด็ก อย่างเธอๆก็เดินมาตามตรอกเล็กๆ  ๑๖ ถึง ๒๐ ปี    ถ้าเราเอา ตรอก ๒ ตรอก เธอกับฉัน  มาต่อกัน มาเชื่อมกัน   มันน่าจะดีกว่า  ที่ผมจะ บังคับเธอ ให้คิดอย่างผม     ผมจะไปทำลายตรอกที่ดีๆของเธอ  ๒๐ ปีนั้นๆ ทำไม     เรามารวมกัน มันจะได้ ๗๐ ปี แน่ะ  ....  เคารพความแตกต่าง

การได้ ปริญญาเอกของผม มันก็ แค่ คนกลุ่มหนึ่งที่คิดตรงกันเกี่ยวกับผม   และ ผมคิดตรงกับเขา เขาก็เลยให้ปริญญามา   แต่ ในชีวิตจริง คนอีกเป็นล้านๆคน  ที่เก่งกว่าผม และ เก่งกว่าพวกที่ให้ปริญญาผม  มีเยอะแยะ    ดังนั้น ตรอกแคบๆ ของผม เอามาโม้  อย่าเอามาเป็นมาตรฐานไม่ได้  ....   อย่าดูถูก คนที่ สังคมบอกว่า ต่ำต้อย   จงเข้าหาปราชญ์   บัณฑิต  ผู้รู้  ภูมิปัญญาท้องถิ่น พ่อเฒ่าแม่แก่  ฯลฯ

 โลกอนาคต  ผู้หญิงจะมีบทบาทมากขึ้น  เป็น Feminine Power   โลกไม่ต้องการ กล้ามเนื้อที่เข้มแข็งแล้ว   เรามีเครื่องมือมากมายมาทำงานแทนผู้ชาย    อย่าไปคิดว่า เป็นหญิงแล้วทำอะไรสูู้ชายไม่ได้  เป็นเพราะเรา ไม่คิดจะทำ  อย่ากลัวที่จะทำ ถ้าเป็นเรื่องดีงาม   อย่าเจ้าเล่ห์หลอกใช้งานชาย    ในอนาคตผู้หญิง จะเป็นผู้นำ   มองดูรอบโลกสิ  สิงคโปร์  ผู้บริหาร CEO เป็นหญิงทั้งนั้น    เยอรมัน อังกฤษ USA ผู้หญิง เก่งๆ แกร่งๆ    สมดุยงานและครอบครัวมีมากมาย

เด็กชาย หนุ่มๆ ทั้งหลาย   เราถูกเลี้ยงดูมาด้วย ความเชื่อผิดๆ   ผู้ชายไม่จำเป็นต้อง กินเหล้า เคล้านารี ศักดิ์ศรีชาย ฯลฯ  จึงจะเป็นชายแท้   ...... เด็กชายสมัยนี้ อ่อนแอมากเกินไป ไม่อดทน .... ผู้หญิงจะเก่งกว่า  ...  จงสร้างทัศคติเสียใหม่  ไม่ต้องรีบร้อนมีแฟน    รีบร้อนได้ภรรยา อายุพอๆกัน   อีกหน่อย สาวๆเขาก็จะแก่เร็วมาก  ใจเย็นๆ   อายุ สัก ๓๐ปี ค่อยคิด เรื่องแฟนก็ได้    ที่บอกแบบนี้  เพราะ จะได้ "อย่าริรักในวัยเรียน"  ...  เป็นชายต้องหัดอดทน  เป็นผู้นำ  เปิดใจ เปิดโลกกว้าง ฟังๆๆๆๆๆๆๆ ทำๆๆๆ

สมัยนี้  ชายต้องทำตัวเป็นดอกไม้   สาวๆเป็นผีเสื้อ ...  สาวๆ เขาจะมาดอมดมเราเอง  อยู่เฉยๆ    ทำตนให้มีค่าเข้าไว้   เป็นชาย  ก็ต้อง "อ่อนโยนได้ เข้มแข็งได้"     เป็นผู้นำก็ได้  เป็นผู้ตามก็ได้    อย่าไปทะเลาะกับผู้หญิง   จง ยอมๆๆ

สาวๆ ก็อย่าเพิ่งมีแฟน    "การไม่มีผัว เป็นลาภอันประเสริฐ"   ผู้หญิงมากมาย ที่อยู่เป็นโสด มีความสุขดี ปฏิบัติธรรมก็ง่าย   ได้ผู้ชายแย่ๆมานี่ เสียอนาคต   และ ก็เลย เล่าเรื่อง  นักร้อง Whitney Houston ที่ ร้องเพลงเก่ง ดัง  แต่ สุดท้าย ได้แฟนแย่   ตอนนี้ ติดยา โทรม  หมดตัว หมดเงิน  ฯลฯ ไปแล้ว บำบัดรักษา  ก็ยาก

ผู้ชาย มอง ผู้หญิง เป็นแค่ "กาม"   เขาสำรวจเรือนร่างเราหมดแล้ว  ความตื่นเต้นหมดไปแล้ว  ยิ่งมีลูก ทุกอย่างโทรม หย่อนยาน   ฯลฯ   ดังนั้น ต้องคิดให้ดีๆ    ผู้หญิงต้องการความอบอุ่น มั่นคงมากกว่ากาม

องค์กรสมัยใหม่  แนวโน้ม จะ รับคน ที่ "จิตอาสา"    ฝ่ายบุคคลที่ชาญฉลาด จะดูจิตอาสา  ไม่ใช่  เกรด ปริญญา สถาบัน สาขา ฯลฯ .... 

จง เรียนรู้วิธีเรียนรู้    ..... Learn How to Learn

จง เอาตัวรอด ออกจาก ระบบการศึกษา  ที่ ครูอาจารย์ ปิ้งๆ ลวกๆ  ไม่ตั้งใจสอนให้ได้  อย่าไปขัดคอพวกเขา  อารมณ์เขาไม่ค่อยจะดีกันนัก   เขาแค่ ถ่ายทอดข้อมูล ฯลฯ  แต่ที่ดีๆ ก็มี  รู้จักเข้าหาด้วยนะ ครูอาจารย์ที่ดีๆ   ที่ไม่ดี เราก็ให้อภัยเขา   เขาทำเป็นอาชีพ เขาดิ้นรนเพื่อปากท้อง   เลี้ยงดูกาย ใจ ของเขา  ให้อภัยพวกเขา

  ในโลกอนาคต ครูอาจารย์จะลดบทบาทลง  เพราะ ถ้าไม่รู้จริง  ผู้คนจะ "จับได้"  ......การมี Internet  มีเครือข่าย   มีชุมชนเข้มแข็ง ปราชญ์ชาวบ้าน  ฯลฯ  จะเป็น ครูที่แท้จริง

เราอยู่ในโลก การศึกษา  ที่มี "ความกลัว"  เป็นอาวุธหลัก    ใช้ความกลัวให้เรา ท่องจำ แลกคะแนน เชื่อฟัง  สงบให้ห้องเรียน ...  จงอดทน อย่าไปมีเรื่อง กับ คนที่อาชีพครู  แต่ไม่มีจิตสำนึกครู     เขาและเธอโดนหล่อเลี้ยงมาแบบนั้น   เคยชินมาแบบนั้น   น่าสงสาร  จงให้อภัย    ครูอาจารย์ที่ดีๆ ก็มีเยอะ    เราต้องรู็จัก เข้าหา

จงอย่าเชื่อ สื่อมวลชนมากนัก ระวังนักการตลาด นักโฆษณา    ข่าวๆที่ได้เห็น ได้อ่าน  อย่าไปเชื่อ  ปิด TV ได้ยิ่งดี    พวกเขา ทำเป็นอาชีพ  เอาตัวรอด   เราก็ต้องให้อภัยพวกเขา   สื่อดีๆ ก็มี  สื่อ "จิตอาสา" ก็มี  ต้องหัดแยกแยะ

ลองไปอยู่ในชุมชนที่เขา ปิด TV  งดรับหนังสือพิมพ์ดู   ชีวิตจะ "ค้นพบ" อะไรอีกมากมาย

รักพ่อแม่   และ ให้อภัยพวกเขา หากพวกเขา ทำไม่ถูกใจเธอ     พวกเขาไม่เคยเข้า โรงเรียน สอนให้เป็นพ่อแม่    เราก็ต้องเข้าใจและ ให้อภัยพวกเขา     อย่าเอาความรุนแรงในครอบครัว  มาเป็นเรื่องฝังใจ   อย่าเอาเรื่องส่วนตัวที่พ่อแม่ทะเลาะกันมาเก็บเป็นอารมณ์   พ่อแม่ทำตัวผิดพลาดได้  เขาเติบโตมาจาก ระบบการศึกษาที่อ่อนแอ  ล้มเหลว  ไหลไปตามวัตถุนิยม  ฯลฯ  ดังนั้น   เราก็เอาเป็นบทเรียน   อย่าเกลียดโกรธพ่อแม่   จงให้อภัย        ทำ "สถาบันครอบครัว"  ของเราให้เข้มแข็ง

อายุน้อยๆขนาดนี้    ปลูกต้นไม้ ตั้งแต่วันนี้  ปลูกทุกวัน   จะได้เห็นพวกต้นไม้เขาโต    ผมแก่แล้ว   ปลูกต้นไม้ ก็เพื่อพวกเธอ  ไม่รู้จะได้เห็นหรือเปล่านะ  

ออกไปหาที่  ซื้อที่ดิน ปลูกต้นไม้   ทำตามในหลวงฯ  จะดีเอง   อีกหน่อย ที่ดินจะหายาก  ต่างชาติมาแย่งที่ดิน   ออกไป จาก กทม  และ เมืองใหญ่    ....ออกไป .....  หรือ  อย่าเข้ามาในเมืองใหญ่เลย

ในต่างประเทศ  นิวยอร์ค ชิคาโก โตเกียว โอซาก้า ฯลฯ   คนมีเงิน มีความสุข คือ คนในชนบท     คนในเมืองใหญ่ เครียด  ฆ่าตัวตาย  เป็น มนุษย์เงินเดือน (Salary man)     รีบออกไป  ก่อนที่จะออกไปไม่ได้   ตกอยู่ใน "กับดัก" ของระบบทุนนิยม   ออกไป  สร้าง "ภูมิต้านทาน"   อยู่บนพื้นฐาน  ของ ความ "พอเพียง"   

ฯลฯ

จำได้คร่าวๆ  ผิดๆถูกๆ ขออภัย

 

 

 

 

หมายเลขบันทึก: 257467เขียนเมื่อ 26 เมษายน 2009 11:14 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 20:39 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (18)

สวัสดีค่ะอาจารย์

  • ทุกคำเป็น..การสรุปมาทั้งหมด
  • ขออนุญาตนำไปบอกต่อกับลิงน้อยที่โรงเรียนนะคะ
  • ตอนนี้..ทุกคนกำลังเคารพและศรัทธาในอาจารย์เป็นทุนอยู่แล้วคะ
  • สโลแกน "การไม่มีผัว เป็นลาภอันประเสริฐ" ถกแพร่หลายในโรงเรียน
  • จากการได้อ่นบันทึก  ไม่ได้สอนเด็กเท่านั้นนะคะ สอนความเป็นคนส่วนหนึ่งของสังคม พ่อแม่ และครูอีกด้วย
  • ขอขอบพระคุรอจารย์เป็นอย่างสูงค่ะ
  • และขออนุญาตลิงค์ไปบอกเพื่อน ๆค่ะ
  • ขออภัยค่ะ..จิ้มผิด..ขาดสติเพราะความไม่ชำนาญหรือเปล่าคะ
  • สโลแกน "การไม่มีผัว เป็นลาภอันประเสริฐ" ถกแพร่หลาย  ถูกแพร่หลายในโรงเรียน
  • จากการได้อ่นบันทึก  อ่านบันทึกไม่ได้สอนเด็กเท่านั้นนะคะ สอนความเป็นคนส่วนหนึ่งของสังคม พ่อแม่ และครูอีกด้วย
  • ขอขอบพระคุรอจารย์  พระคุณอาจารย์เป็นอย่างสูงค่ะ

รวดเร็วดีจัง เด็ฏๆ และครูคิม สบายดีนะครับ

ตอนที่สอนนั้น เมื่อวาน ก็คิดถึง หน้าครูคิม เด็กๆ และ ผอ ด้วยนะ ถือว่า ครูคิมและพวก เป็น แรงบันดาลใจ ให้ผม กล้าสอน เยาวชน เพราะ ปกติ ผมจะสอนแต่ ผู้ใหญ่

ขอบคุณมากครับ อิ อิ

มูลนิธินี้เคยเห็นในหนังสือราชการ

เป็นจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ดี  เด็กๆได้เรียนรู้สัมผัสจริง  ได้สร้างองค์ความรู้เอง

จง เรียนรู้วิธีเรียนรู้

ขอบคุณค่ะ

แวะมาทักทาย

Take care

ตามลิงค์พี่คิมมาครับ...

มาเก็บเกี่ยวข้อคิดดี ๆ ทีอาจารย์ใช้สอนเด็ก ๆ มาปรับใช้กับตัวเองครับผม...

ขอบคุณมากครับ...

ในโลกอนาคต ครูอาจารย์จะลดบทบาทลง  เพราะ ถ้าไม่รู้จริง  ผู้คนจะ "จับได้"  ......การมี Internet  มีเครือข่าย   มีชุมชนเข้มแข็ง ปราชญ์ชาวบ้าน  ฯลฯ  จะเป็น ครูที่แท้จริง

...................

สวัสดีค่ะ....

     มาตามคำชวนของครูพี่คิม  มาชมกิจกรรมดีๆค่ะ

     ได้ข้อคิดมากมายเชียวค่ะ  หลายๆข้อสะกิดความเป็นครูได้ดีจังค่ะ

     ขอบคุณข้อคิดดีๆวันนี้ค่ะ ^_^

สวัสดีครับ

การศึกษา ที่มี "ความกลัว" เป็นอาวุธหลัก ใช้ความกลัวให้เรา ท่องจำ แลกคะแนน เชื่อฟัง สงบให้ห้องเรียน

แต่นี่คือความจริง ท่องจำ แลกคะแนน เชื่อฟัง สงบให้ห้องเรียน

ขอบคุณครับ

สวัสดีค่ะ

มาเยี่ยมค่ายเยาวชน

เป็นการถอดเปลือกทางความคิดให้เห็นภาพ

ชื่นชมค่ะ จงสอน เยาวชนให้ได้ เกิดการคิดตาม และระแวดระไวกับภัยของสังคม

ชอบ เป็นการให้เกียรติ สตรี และการให้คุณค่า

สมัยนี้  ชายต้องทำตัวเป็นดอกไม้   สาวๆเป็นผีเสื้อ ...  สาวๆ เขาจะมาดอมดมเราเอง  อยู่เฉยๆ    ทำตนให้มีค่าเข้าไว้   เป็นชาย  ก็ต้อง "อ่อนโยนได้ เข้มแข็งได้"     เป็นผู้นำก็ได้  เป็นผู้ตามก็ได้    อย่าไปทะเลาะกับผู้หญิง   จง ยอมๆๆ

ตามมาอ่าน กับ Link ที่ครูคิม ฝากให้

ดีมาก ๆ เลยค่ะ อ่านแล้วให้ข้อคิดในการพัฒนา

ขอบคุณนะคะ ครูคิม ขอบคุณนะคะ อ.วรภัทร์

แวะมาอ่านข้อคิดดี ๆ ค่ะ

ขอทวนอีกรอบ...

 "การไม่มีผัว เป็นลาภอันประเสริฐ"

จริงหรือเปล่าคะ

...

แล้วอย่าลืมแวะไปสำรวจสถิติ

ที่นี่...นะคะ

★.• •★ ทานอาหาร...ตามกรุ๊ปเลือด...เพื่อสุขภาพที่ดี★... •★

 

 

เรียนอ.ไร้กรอบ

"ฟังกันดีกว่า แลกเปลี่ยนประสบการณ์กันดีกว่า"

ชอบวิธีการฟังดีกว่า แลกดีกว่า แบบนี้ค่ะ

ผู้ใหญ่ก็มีประสบการณ์อย่างหนึ่ง เด็กก็มีประสบการณ์อีกอย่างหนึ่งประสบการณ์ของผู้ใหญ่เล่าให้เด็กฟังได้เป็นสิ่งสวยงาม เป็นเหมือนละคร เป็นลิเก เป็นหนังตะลุง เป็นลำตัด เป็นหมอลำ หากเรื่องราวชีวิต เหมือนดูหนังชีวิตสมัยก่อนแต่สะท้อนให้เห็นความงอกงาม ความล้มเหลว แม้ไกลตัวเด็ก แต่ไม่แตกต่าง

จะรีบมีแฟนเพื่ออะไร สุขแท้ หรือสุขเทียม

จะแข่งกันเรียนเพื่ออะไร หรือจะเรียนรู้เพื่อความสุขที่พอเพียง

ไถนาไปด้วยเรียนรู้ไปด้วยได้ไหม

เด็กคิดได้ไม่เท่าผู้ใหญ่

ด้วยประสบการณ์ และความไม่เชื่อหรอก เพราะภาพที่เห็นมันสวยงามไปหมด ไอ้สื่อที่มันหลอกหลอนความคิดก็เกิดจากความฉลาด เอาเปรียบผู้บริโภค ฉวยโอกาส ขาดจิตสำนึก หลอกล่อให้เดินไปตามเกม เสียเงิน เสียทอง เสียตัว เพื่อไต่เต้าไปหาสิ่งที่สื่อมันล่อไว้

ฝันของเด็กและปริศนาคือ ทำไมคนอื่นทำได้ ก็แล้วหากมันไม่ดีทำไมสื่อมันประโคม และทำไมคนจึงคลั่งไคล้ เด็กคิดอย่างนี้หรือเปล่า น่าคิด

ชุมชนปิด หากรู้ทางไปมันน่าภิรมย์ ปิดไม่รับสื่อที่ประโคมอยู๋บนฐานของความอยากได้มากกว่าอยากให้

โลกมันก็เป็นอย่างนี้ ที่รู้แล้วหวังดี ก็อยากบอก

ไม่อยากให้เกิดซ้ำอยากให้สังคมเดินหน้า

แต่ที่ไม่รู้ก็อยากลอง

เด็กๆก็เป็นพวกอยากลอง อยากสัมผัสเอง ทำอย่างไรเมื่อลองแล้วต้องรู้จักรุก รู้จักถอย ยับยั้งชั่งใจ รู้เลือก รู้ตัดสินใจ เป็นเรื่องที่ต้องขอเอาไปทำการบ้านก่อน

ขอบคุณนะคะที่แบ่งปัน

  • ได้รับ link  จากครูคิม 
  • ได้ควมรู้ใหม่ ๆ สุดยอดมากครับ 
  • ที่ใดมีรัก ที่นั่น มีทุกข์
  • แต่.....
  • ที่ใดไม่มีรัก ที่นั่นทุกข์กว่า
  • 555555555555555

สวัสดีครับอาจารย์

  • เพิ่งกลับจากสวนป่า .. ขาไปแอบตีท้ายครัวบ้ายสวย และแวะเยี่ยมร่มธรรมด้วย .. มีภาพมาฟ้อง ที่นี่ ครับ
  • จุใจ โดนใจกับสาระสรุปที่นำเสนอในบันทึกนี้ .. เสียดายอาจารย์ไม่ได้ไปสวนป่าเที่ยวนี้ .. หนุ่มสาวว่าที่คุณหมอ เกือบ 30 ชีวิต น่าจะได้ยินได้ฟังหลายเรื่องจากปากอาจารย์
  • ดูแลสุขภาพนะครับ
นายศราวุธ มาเฉลิม

ผมเป็นนักเรียนมูลมูลนิธิดำรงชัยธรรมที่เข้าร่วมค่ายผู้นำที่ชลบุรีครับ

ตอนนี้ผมและเพื่อนๆคนอาสารวมกลุ่มกันจะไปสร้างฝายชะลอน้ำอนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่บ้านปงแท่น ตำบลจางเหนือ อำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง ระหว่าง วันที่ 14-17 พฤษภาคม 2552 กำลังใจและกำลังกายเต็มร้อยครับและกำลังหาทุนมาสนับสนุนโครงการ อยากจะได้งบประมาณมาสนับสนุนค่าวัสดุอุปกรณ์และค่าใช้สอยและสิง่ของมาใช้ภายในค่ายครับ หากมีผู้มีจิตอาสาอยากจะไปร่วมค่ายสร้างฝายหรือร่วมสบทบทุนติดต่อมาที่ผมได้นะครับ เพราะเราจะไปสร้างฝายกลางป่าใหญ่ร่วมกับชาวบ้านที่ลำปางพร้อมทั้งฟังความรู้จากผู้มีประสบการณ์ท่ามกลางธรรมชาติที่สดใส และความชุ่มชื่น

อ้น นายศราวุธ มาเฉลิม

089 690 4275

[email protected]

นักศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา

สวัสดีครับอาจารย์

ทุกเนื้อหาที่อาจารย์แนะนำมาผม จะได้พยายามนำไปใช้ครับ

ผมเป็นคนหนึ่งที่มีครอบครัวแล้ว อยากจะบอกว่า "การไม่มีเมีย เป็นลาภอันประเสริฐ" ครับผม

ขอขอบคุณ อาจารย์ ดร วรภัทร์ ครับที่ได้ให้คำแนะนำกับน้อง ๆ

ผมเองก็ไปทำค่ายให้กับมูลนิธิดำรงชัยธรรมครับในรูป ที่หล่อ ๆ อ่ะครับ

ข้อคิดอาจารย์ดีมาก ๆ คาดหวังว่าน้อง ๆ คงจะนำไปใช้อย่างน้อยสัก 1 ข้อก็ยังดี

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท