เราๆ ท่านๆ อาจจะสงสัยว่า เราควรจะดูแลสุขภาพช่องปากอย่างไร เช่น แปรงฟันวันละกี่ครั้งจึงจะได้ผลดี ใช้แปรงสีฟันอ่อนหรือแข็งดี ฯลฯ แหล่งที่มา: การแปรงฟันหรือใช้ไหมขัดฟันก็มีลักษณะทำนองเดียวกัน เราควรใช้พลังแห่งความอ่อนโยน (soft power) ให้มากกว่าความแข็งแรง (hard power) แนะนำให้แปรงฟันเบาๆ เพราะเหงือกเขาไม่ชอบความรุนแรง... แนะนำให้อ่าน: แหล่งที่มา:
การดูแลเหงือกและฟันที่สำคัญที่สุดได้แก่ การแปรงฟันและการใช้ไหมขัดฟัน (dental floss) ให้ถูกวิธีทุกวัน เพื่อลดโอกาสเกิดคราบจุลินทรีย์ (plague) ซึ่งประกอบด้วยเศษอาหาร และแบคทีเรีย
เมื่อแบคทีเรียย่อยอาหารจะทำให้เกิดกรดที่เป็นอันตรายต่อฟัน คราบจุลินทรีย์มีส่วนทำให้เกิดโรคปริทนต์ (periodontal disease) ซึ่งมีการอักเสบเรื้อรัง และเกิดการทำลายเนื้อเยื่อที่อยู่รอบๆ โคนฟัน
โรคฟันผุและปริทนต์มีส่วนทำให้เกิดการสูญเสียฟันก่อนวัยอันควร
แนะนำให้แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง โดยเฉพาะตอนเช้ากับก่อนเข้านอน
การแปรงฟันตอนเช้าที่ดีที่สุดคือ การแปรงฟันหลังอาหารเช้า ถ้ามีเวลาจำกัด... จะแปรงฟันหลังตื่นนอน(ก่อนอาหารเช้า)ก็ได้
แต่ไม่ควรแปรงฟันเกินวันละ 3 ครั้ง เนื่องจากการแปรงฟันมากเกินไปมีส่วนทำให้เกิดภาวะเหงือกร่นได้
การแปรงฟันแรงๆ (ออกแรงกด) มีส่วนทำให้เหงือกร่นได้ แนะนำให้เลือกแปรงที่ขนแปรงอ่อน (soft) หรืออ่อนมากเป็นพิเศษ (extra soft)
ไม่ควรกำแปรงจนแน่น แต่ควรจับด้ามแปรงคล้ายกับการจับปากกา แปรงเบาๆ คราบจุลินทรีย์ที่จับอยู่รอบๆ ฟันค่อนข้างอ่อนนุ่มคล้ายกับแยมทาขนมปังที่ติดอยู่บนแท่งไม้ตักแยม
แต่ถ้าทิ้งคราบจุลินทรีย์ไว้นานๆ (ไม่ทำความสะอาด) อาจทำให้เกิดการจับตัวแข็ง (calculus / tartar) ซึ่งจะแปรงให้หลุดไปจากฟันไม่ได้ จำเป็นต้องปรึกษาทันตแพทย์
แนะนำให้แปรงฟันอย่างน้อย 2 นาที แนะนำให้แปรงนาน 2.5-3.5 นาที(2 นาทีครึ่งถึง 3 นาทีครึ่ง) หรือนานประมาณเพลงตามสถานีวิทยุส่วนใหญ่จบ 1 เพลง เพื่อให้แปรงฟันทุกซี่ได้ทั่วถึง
ควรหัดแปรงฟันให้ถูกวิธี และแปรงให้เป็นแบบแผนเดียวกันทุกวัน เพื่อป้องกันไม่ให้พลาดการแปรงฟันส่วนใดส่วนหนึ่งไป
แปรงสีฟันทั่วไปมีประสิทธิผลพอๆ กับแปรงสีฟันไฟฟ้า
สิ่งที่สำคัญมากคือ การหัดแปรงฟันให้ถูกวิธีจากทันตแพทย์ หรือผู้ช่วยทันตแพทย์
แนะนำให้เลือกยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์ และไม่ทำให้เกิดการระคายเคือง
ทันตแพทย์หรือผู้ช่วยทันตแพทย์มีส่วนช่วยแนะนำยาสีฟันชนิดพิเศษได้ เช่น คนที่มีคราบบุหรี่อาจเลือกใช้ยาสีฟันชนิดช่วยกำจัดคราบสีจากบุหรี่ ฯลฯ
การเลิกบุหรี่มีผลดีต่อสุขภาพเหงือกและฟันมาก
แนะนำให้ใช้ไหมขัดฟันวันละ 1 ครั้งก่อนนอน ถ้าไม่สะดวกจะเลื่อนไปใช้ไหมขัดฟันเวลาอื่นก็ได้ แต่ควรทำให้สม่ำเสมอทุกวัน
คนที่มีเศษอาหารติดตามซอกฟันมากจะใช้ไหมขัดฟันวันละหลายครั้งก็ได้
ให้พันไหมขัดฟันรอบนิ้วกลางทั้ง 2 ข้าง แล้วใช้นิ้วชี้ช่วยประคองเส้นด้าย เลื่อนเข้าระหว่างซอกฟันเบาๆ เพื่อป้องกันอันตรายต่อเหงือก และเคลื่อนผ่านโคนฟันใต้แนวเหงือกกลับไปกลับมาเบาๆ เป็นรูปคล้ายตัวซี (C) ในแนวนอน
ท้นตแพทย์และผู้ช่วยทันตแพทย์ให้คำแนะนำเรื่องไหมขัดฟันกับท่านได้
การฝึกใช้ไหมขัดฟันก็คล้ายกับการสร้างสุขนิสัยอื่นๆ ที่จะต้องฝึกฝนกันประมาณ 3 สัปดาห์จึงจะเกิดความชำนาญ
การแปรงลิ้นมีส่วนช่วยลดแบคทีเรีย เศษอาหาร และเศษเยื่อบุช่องปาก ทำให้กลิ่นปากลดลง
แนะนำให้แปรงลิ้นเบาๆ โดยใช้แปรงสีฟันวางในแนวขวาง แปรงเบาๆ และไม่วางแปรงไปทางด้านหลังมากเกินจนเกิดอาการอยากขย้อน (gag reflex)
ผู้ใหญ่ที่มีซอกฟัน(บริเวณระหว่างโคนฟัน 2 ซี่กันเหงือก)ห่าง โดยเฉพาะคนที่มีเหงือกร่นลงไปมากน่าจะได้รับประโยชน์จากแปรงซอกฟัน (interdental brush)
แนะนำให้ใช้แปรงซอกฟันขนอ่อน แปรงเบาๆ แนะนำให้ท่านที่สนใจเรื่องแปรงซอกฟันขอคำปรึกษาจากทันตแพทย์ หรือผู้ช่วยทันตแพทย์
สวัสดีคะ อาจารย์หมอวัลลภ
วันนี้ดิฉันตามมาอ่านบันทึกเก่าๆ ได้ประโยชน์มากๆ คะ
สำหรับเรื่องแปลงลิ้น ดิฉันเคยเถียงกับเพื่อนว่าควรจะแปลง แต่เพื่อนบอกไม่ควร ด้วยเหตุและผล ก็เป็นอย่างที่อาจารย์หมอแจ้งไว้ในบันทึกคะ
ขอบคุณมากคะ
ขอขอบคุณ... คุณมะปรางเปรี้ยว
การแปรงลิ้น...