นั่งนาน ระวังเส้นเลือดอุดตัน


ท่านอาจารย์บีสเลย์กล่าวว่า ทุกวันนี้เรานั่งทำงานวันละนานๆ... บางคนอาจนั่งทำงานมากถึงวันละ 12-14 ชั่วโมง

 

เราๆ ท่านๆ คงจะได้ยินเรื่องคนเดินทางไกล เช่น นั่งเครื่องบินนานๆ ฯลฯ เกิดปัญหาเส้นเลือดดำที่ขา โดยเฉพาะเส้นเลือดดำที่น่องอุดตันมาบ้างไม่มากก็น้อย

ลิ่มเลือดในเส้นเลือดดำที่ขาอาจทำให้ขาบวม หรือหลุดไปตามเส้นเลือดดำ ไปอุดเส้นเลือดในปอด ทำให้เสียชีวิตได้

เดิมเราคิดว่า โรคนี้น่าจะพบมากในคนที่เดินทางไกล เช่น นั่งรถหรือนั่งเครื่องบินเดินทางไกล ฯลฯ และคิดว่า ที่นั่งชั้นประหยัดคับแคบ ขยับขาไปมาลำบาก โดยเฉพาะเหยียดขาได้ยาก ทำให้มีผู้เรียกโรคนี้ว่า "กลุ่มอาการที่นั่งชั้นประหยัด (economy class syndrome)"

การศึกษาก่อนหน้านี้พบว่า คนที่เดินทางไกลส่วนหนึ่งมีปัญหาเส้นเลือดดำที่ขาอุดตันโดยไม่มีอาการ

ศาสตราจารย์ริชาร์ด บีสเลย์ทำการศึกษาคนไข้ในชาวนิวซีแลนด์ 62 คน อายุต่ำกว่า 65 ปี และรับไว้ในโรงพยาบาลด้วยโรคเส้นเลือดดำอุดตัน (deep vein thrombosis / DVT)

ผลการศึกษาพบว่า คนไข้ที่เป็นโรคเส้นเลือดดำอุดตันมีสาเหตุจากการเดินทางไกล(เครื่องบิน) 1.4% และมีสาเหตุมาจากการนั่งทำงานนานๆ ถึง 34%

ท่านอาจารย์บีสเลย์กล่าวว่า ทุกวันนี้เรานั่งทำงานวันละนานๆ... บางคนอาจนั่งทำงานมากถึงวันละ 12-14 ชั่วโมง

บางคนก็นั่งนานเหมือนกัน ทว่า... นั่งแล้วไม่ได้ทำงาน เช่น เล่นเกมส์หน้าจอคอมพิวเตอร์ นั่งชมโทรทัศน์ ฯลฯ พวกนี้ก็เสี่ยงเหมือนกัน

 

ท่านอาจารย์นายแพทย์เชลดอน เช็พส์ ผู้เชี่ยวชาญด้านความดันเลือดสูง แห่งเมโยคลินิก สหรัฐฯ แนะนำวิธีป้องกันโรคเส้นเลือดดำอุดตัน ซึ่งส่วนใหญ่จะพบที่เส้นเลือดดำในกล้ามเนื้อน่อง และขาดังต่อไปนี้...

  1. อย่าสวมเสื้อผ้าคับ โดยเฉพาะบริเวณรอบเอว รอบพุง... ถ้าเลือกได้ ควรสวมกางเกงในแบบคล้ายกางเกงนักมวย (boxer) กางเกงชนิดนี้ไม่มียางยืดไปรัดต้นขา การสวมเสื้อผ้าคับมีส่วนทำให้เลือดไหลเวียนช้าลง
  2. ดื่มน้ำให้พอ... วิธีสังเกตง่ายๆ คือ "ให้ก้มหน้าก้มตาปัสสาวะ อย่าเงยหน้าเงยตาปัสสาวะ" และสังเกตดูสีปัสสาวะ ปัสสาวะคนเราควรจะมีสีเหลืองจางๆ หรือมองไม่เห็นสี ถ้าเห็นสีเหลืองชัดเจนมักจะเกิดจากภาวะขาดน้ำ นอกจากนั้นควรดื่มน้ำอย่างน้อยชั่วโมงละ 1 ครั้ง อย่าปล่อยให้หิวน้ำ เนื่องจากคนเรามักจะหิวน้ำเมื่อร่างกายขาดน้ำมากแล้ว
  3. ยกขาและเท้าสูงเป็นพักๆ (ถ้าทำได้)
  4. เหยียดกล้ามเนื้อน่อง โดยกระดกเท้าเข้าหาหน้าแข้ง แล้วเหยียดเท้า ทำสลับกัน 2-3 รอบทุกๆ ครึ่งชั่วโมง
  5. ลุกขึ้นยืน และเดินทุกๆ 1 ชั่วโมง
  6. หมุนหัวเข่าในท่านั่ง... ผู้เขียนขอเรียนเพิ่มเติมว่า ควรทำกับเก้าอี้ที่ไม่มีลูกล้อ และมีที่วางมือแข็งแรง เพื่อให้จับที่ท้าวแขนได้มั่นคง ท่านี้บริหารหน้าท้องได้ด้วย
  7. ไม่ดื่มแอลกอฮอล์ (เหล้า เบียร์ ไวน์...) และยานอนหลับ เนื่องจากอาจทำให้หลับนานขึ้น หรือเคลื่อนไหวน้อยลง โดยเฉพาะเวลาเดินทางไกล

ผู้เขียนขอเพิ่มเติมวิธีป้องกันโรคเส้นเลือดดำอุดตันอย่างนี้...

  1. ลุกขึ้นยืน... ควรลุกขึ้นยืนสลับกับนั่ง 2-3 รอบ (ยืน > นั่ง > ยืน > นั่ง > ยืน > นั่ง) อย่างน้อยทุกชั่วโมง
  2. ยืนเขย่งเท้า... ควรลุกขึ้นยืน เขย่งเท้า 2-3 รอบ อย่างน้อยทุกชั่วโมง
  3. เหยียดและงอนิ้วเท้า... ควรกระดกนิ้วเท้าขึ้นลง (กดนิ้วเท้าไปทางฝ่าเท้า สลับกับดันนิ้วเท้าไปทางหน้าแข้ง) ท่านี้แก้เมื่อยได้ดีทีเดียว
  4. เดินให้มาก... การเดินหลังอาหารมื้อหลัก และเดินหลังอาหารว่าง มื้อละ 10 นาที การเดินขึ้นลงบันได และการออกกำลังเป็นประจำ เช่น เดินเพิ่มวันละ 30 นาทีขึ้นไป หรือ 60 นาทีขึ้นไปถ้าน้ำหนักมากเกิน ฯลฯ มีส่วนช่วยป้องกันเส้นเลือดดำอุดตันได้

ถึงตรงนี้ขอให้พวกเรามีความสุขในการยืน เดิน นั่ง และนอนอย่างพอดีครับ...

    แหล่งที่มา:                                       

  • Thank > เว็บไซต์อินเทลิเฮลธ์. > Office workers more prone to blood clots. > [ Click - Click ] > March 13, 2007. // source: New Zealand Medial Journal.
  • Thank > เว็บไซต์เมโยคลินิก > Sheldon Sheps, hypertension specialists. Food swelling during air travel: A concern? > [ Click - Click ] > April 20, 2007.
  • ข้อมูลและการอ้างอิงในบล็อก บ้านสุขภาพ มีไว้เพื่อส่งเสริมสุขภาพ และป้องกันโรค ไม่ใช่เพื่อการรักษาโรค
  • ท่านที่มีโรคประจำตัวควรปรึกษาหมอที่ดูแลท่านก่อนนำข้อมูลไปใช้
  • ขอขอบพระคุณ > อาจารย์เทวินทร์ อุปนันท์ IT โรงพยาบาลค่ายสุรศักดิ์มนตรี
  • ขอขอบพระคุณ > อาจารย์ ณรงค์ ม่วงตานี และอาจารย์เทพรัตน์ บุณยะประภูติ IT ศูนย์มะเร็งลำปาง
  • นพ.วัลลภ พรเรืองวงศ์ > ๒๑ เมษายน ๒๕๕๐.
  • เชิญอ่าน "บ้านสาระ" ที่นี่ > [ Click - Click ]

หมายเลขบันทึก: 91662เขียนเมื่อ 21 เมษายน 2007 15:54 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 17:56 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (5)

ขอบคุณมากค่ะ คุณหมอ

มีอาการหนึ่ง ที่สงสัยมาหลายวัน แต่ไม่ทราบจะถามใครดี ขอรบกวนถามคุณหมอได้มั้ยคะ

 คือช่วง 1-2 เดือนมานี้ มีอาการเจ็บฝ่าเท้าทั้งสองข้าง เหมือนกับมีอะไรมาคั่งอยู่ (มันไม่ได้บวม และไม่เห็นเส้นเลือดขอดอะไร)

จะมีอาการเวลานั่งทำงาน พอลุกยืนก็จะเจ็บ ตอนที่เหยียบเท้าลงบนพื้น   ยิ่งเวลาตื่นนอน ลงจากเตียงจะเจ็บมากเลย บางครั้งแทบจะเดินลำบาก

แต่พอลุกเดินไปเดินมาสักพัก ก็จะดีขึ้นค่ะ  (แค่รู้สึกเจ็บนิดๆหรืออาจจะหายเจ็บไปเลย) วันทั้งวันถ้าหากไม่นั่ง ก็ไม่มีอาการ (เพียงแต่ เดิน-ยืน ทั้งวันมันก็เหนื่อยนะคะ แหะๆ)

ก่อนหน้านี้เคยเป็น แต่เป็นน้อยๆค่ะ  ช่วง 1 เดือนให้หลังเนี่ยจะเป็นมากขึ้น และเจ็บมากขึ้น ยิ่งเวลาตื่นนอน บางครั้งไม่ได้เจ็บเฉพาะฝ่าเท้า แต่บางครั้งจะเจ็บไปทั้งขา ฝ่ามือ รวมไปถึงกล้ามเนื้อทั้งตัวเลย

เพียงแต่ อาการจะทุเลาลงเมื่อได้เคลื่อนไหว

เหมือนกับเคยอ่านเจอ หรือเคยได้ยิน ว่ามันเป็นอาการของโรคบางอย่าง แต่นึกไม่ออก  พอมาอ่านบทความนี้ ก็อดคิดไม่ได้ว่า จะเกี่ยวกับการไหลเวียนเลือดที่มันไม่สะดวกหรือเปล่านะ

 ไม่ทราบว่ามันจะเกี่ยวกันไหมคะ  ?

ขอขอบคุณ.... คุณ k-jira...

  • เท่าที่ทราบ... อาการเจ็บที่ทุเลาด้วยการเคลื่อนไหวมีแนวโน้มจะเป็นจาก...
  1. เอ็นฝ่าเท้าอักเสบ... คงอธิบายอาการนี้ได้ถ้าปวดเฉพาะฝ่าเท้า แต่เมื่อปวดกล้ามเนื้อทั้งตัวแล้ว ดูจะไม่ใช่
  2. "โรคขาอยู่ไม่สุข (restless leg syndrome)"... คงอธิบายเรื่องปวดได้เฉพาะที่ขา + น่อง เพราะโรคขาอยู่ไม่สุขทุเลาด้วยการขยับขา หรือเดิน เมื่อปวดทั้งตัวก็ไม่ใช่อีก
  3. กลุ่มอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ (fibromyalgia)... อาจจะเข้ากับอาการที่เล่ามาได้

ปวดเมื่อย...

  • เรียนเสนอให้อ่านเรื่อง fibromyalgia ที่นี่ (ภาษาอังกฤษจากเว็บไซต์เมโยคลินิก - ค้นภาษาไทยแล้ว ไม่พบคำแนะนำที่ตรงกับคำถาม)
  • [ Click - Click ]

สวัสดีค่ะคุณหมอ

ขอบคุณมากนะคะสำหรับความรู้ที่คุณหมอตั้งใจนำมามอบให้กับผู้อ่าน หนูติดตามอ่านเรื่องสุขภาพของคุณหมอ แล้วเอาไปเล่าต่อให้คุณแม่ที่บ้านฟังค่ะ

รบกวนเรียนถามอาการที่เกี่ยวเนื่องกับการนั่งทำงานนานๆนะคะ

หนูชอบปวดหัวข้างเดียว เหมือนว่าจะเป็นไมเกรน แต่ว่าบางทีปวดโดยไม่มีสาเหตุ และไม่ได้เครียดแต่อย่างไร

อาการเส้นเลืออุดตันที่คุณหมออธิบาย เหมือนว่าจะไปที่ขาและน่อง มันจะมีโอกาสไปอุดตันที่ศีรษะด้วยรึเปล่าคะ?

รบกวนคุณหมอช่วยแนะนำด้วยนะคะ

ขอบคุณค่ะ

แอนนี่

 

ขอขอบคุณ... คุณแอนนี่

  • ก่อนอื่นขออนุโมทนาที่ตั้งอก ตั้งใจ ใส่ใจ ดูแลคุณแม่... สาธุ สาธุ สาธุ

เส้นเลือด...

  • เส้นเลือดอุดตันที่ขาส่วนใหญ่เป็นปัญหาเฉพาะที่ ทำให้ขาบวม หรือบางทีไม่มีอาการ
  • ส่วนน้อยมีลิ่มเลือดหลุดไปอุดเส้นเลือดปอด ที่จะไปอุดเส้นเลือดอื่นๆ เช่น เส้นเลือดสมอง ฯลฯ มีน้อยมาก...

ข้อดี...

  • ข้อดีคือ เราป้องกันได้ด้วยการดื่มน้ำให้พอ + ไม่อยู่นิ่งนานเกินไป
  • คนที่ยืน เดิน นั่ง หรือนอน...  ท่าใดท่าหนึ่งนานเกินไปมักจะป่วยง่ายครับ
อัญพัชร์ ฉัตรเรืองพงศ์

สวัสดีค่ะคุณหมอ

คุณหมอคะ หนูขอคำแนะนำด้วยคนค่ะ หนูต้องนั่งทำงานเป็นเวลา7-8 ชั่วโมงต่อวัน ทำให้ตอนนี้ปวดขามากค่ะ

เริ่มแรกปวดขาข้างเดียว ตอนนี้ 2 ข้างเลยค่ะ จะปวดแนวข้อพับ น่อง ต้นขา สะโพก ปวดร้าวเหมือนกล้ามเนื้ออักเสบค่ะ ทายา

ก็ไม่หาย กินยาคลายกล้ามเนื้อก็ไม่ดีขึ้น พยายามลุกขยับตัวก็ไม่ดีขึ้นค่ะ เวลาลุกแต่ละครั้งต้องลุกช้าๆจะเจ็บมาก โดนเฉพาะขา

ข้างซ้าย จะทำอย่างไรดีค่ะ ช่วยแนะนำด้วยค่ะ

ขอบคุณค่ะ

อัญพัชร์ ฉัตรเรืองพงศ์

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท