เรื่องของการส่งเสริม ป้องกัน รักษา และฟื้นฟูสุขภาพช่องปาก เป็นกิจกรรมด้านทันตสาธารณสุขที่ทำกันมาเนิ่นนานแล้ว โดยทันตบุคลากรในพื้นที่ ... ซึ่งจะให้เน้นการดำเนินกิจกรรมได้ครอบคลุมตามกลุ่มประชากร ที่ต่างๆ กันไป

กรมอนามัย โดยสำนักทันตสาธารณสุข ซึ่งมีหน้าที่โดยตรงในเรื่องของการส่งเสริมให้คนไทยมีสุขภาพช่องปากดีตลอดช่วงวัยของชีวิต ... ได้ดำเนินการร่วมกับภาคีเครือข่ายในพื้นที่ นำร่องการทำกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพช่องปากให้กับผู้สูงอายุ โดยเริ่มที่ กิจกรรมการใส่ฟันเทียมทั้งปาก เมื่อประมาณปี 2548 ทันตบุคลากรสามารถให้บริการใส่ฟันเทียมให้กับผู้สูงอายุได้มากกว่าปีละ 30,000 ราย จากข้อมูลผู้สูงอายุที่มีความต้องการใส่ฟันเทียมทั้งปาก ประมาณ 300,000 ราย (ผู้สูงอายุทั้งประเทศประมาณ 6 ล้านคน) ทำให้กิจกรรมการใส่ฟันเทียม ต้องมีการดำเนินการต่อเนื่องในปีต่อๆ มา

นอกเหนือไปจากนี้ ยังมีผู้สูงอายุอีกจำนวนมาก ที่ยังคงมีฟันแท้อยู่ในช่องปาก ซึ่งอาจมีความเสี่ยงต่อการเป็นโรคต่างๆ กัน จึงทำให้เกิดการพัฒนางานด้านการสร้างเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ โดยมีจุดประสงค์เพื่อให้ผู้สูงอายุได้มีฟันใช้เคี้ยวอาหารได้อย่างเหมาะสม และนำไปสู่สุขภาพ และคุณภาพชีวิตที่ดีของผู้สูงอายุด้วย ... นั่นก็คือ การพัฒนากิจกรรมด้านการส่งเสริม และการป้องกันโรคในช่องปากผู้สูงอายุ

กิจกรรมที่บอกว่า เป็นการส่งเสริม ป้องกัน รักษา ฟื้นฟู สุขภาพช่องปาก จึงเกิดขึ้น โดยสำนักงานสาธารณสุข และภาคีเครือข่ายสาธารณสุขในพื้นที่ ได้ร่วมกันพัฒนากิจกรรมต่างๆ ได้แก่

• การตรวจคัดกรองโรคในช่องปาก และให้บริการป้องกันโรค ทั้งด้วยการตรวจคัดกรองโรคในสถานบริการ ในชมรมผู้สูงอายุ ในชุมชน และอื่น
• การรักษาโรคที่ตรวจพบ
• การฟื้นฟูสภาพช่องปากด้วยการใส่ฟันเทียม
• การส่งเสริมสุขภาพช่องปากให้กับผู้สูงอายุ โดยเน้น การมีส่วนร่วมของชมรมผู้สูงอายุ ท้องถิ่น และสาธารณสุข ทำให้เกิดกิจกรรมในรูปแบบต่างๆ กันไป

9 จังหวัด ที่ได้มีการดำเนินการ พัฒนาระบบบริการทันตกรรมในผู้สูงอายุ จึงได้รับการคัดเลือกมาเพื่อการถอดบทเรียน ประสบการณ์ในการพัฒนากิจกรรมในครั้งนี้ ได้แก่ เชียงใหม่ ลำปาง ราชบุรี ตราด ชัยภูมิ อำนาจเจริญ นครศรีธรรมราช ตรัง และสตูล ครอบคลุม 4 ภาค

ด้วยประเด็นเป็นคำพูดง่ายๆ ที่ได้เสนอ อ.เอก ไปว่า เราต้องการจะได้เรียนรู้ ระบบบริการทันตสุขภาพในกลุ่มผู้สูงอายุ ของ 9 จังหวัด นี้ ในประเด็นของ

• กิจกรรมที่เกิดในพื้นที่จังหวัด มีอะไรบ้าง ทั้งที่ทำเดี่ยวๆ และบูรณาการ
• เขาทำอย่างไร ถึงได้เกิดกิจกรรม ครอบคลุมทุกแบบ
• มีภาคีเครือข่ายที่ร่วมทำกิจกรรม แล้วภาคีเครือข่ายคือใคร แต่ละคนมีบทบาทอะไร
• กับ แหล่งงบประมาณในพื้นที่ ที่แสวงหามาได้ด้วยพื้นที่เอง

แน่นอน ... เป็นความจำเป็นอย่างยิ่ง ที่ครั้งนี้ เราก็ต้องมีวิทยากรถอดบทเรียน ไม่ใช่ใครอื่นไกล นั่นก็คือ อ.เอก (จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร) Mr.Direct (อ.ดิเรก หมานมานะ) อ.วิลาวัณย์ เอื้อวงศ์กูล อ.กัญญารัช วงศ์ภูคา อ.สุพจน์ เสือขำ adayday (อ.พุทธิพร อินทรสงเคราะห์) หนานเกียรติ (อ.เกียรติศักดิ์ ม่วงมิตร) ครูคิม (อ.นพวรรณ พงศ์เจริญ) และ วอญ่า-ผู้เฒ่า-natachoei-- (อ.นเรศ หอมหวล) ... ดีใจ ได้โอกาสเจอมหามิตร G2K รอบนี้เอง

และด้วยความเข้ม ของคณะวิทยากร ท่านก็ได้ล่วงหน้าหารือกันไปแล้วค่ะ ที่นี่ Local Focus » ออกแบบถอดบทเรียนที่ดีมีชัยไปกว่าครึ่ง

ตอนนี้ เตรียมไปเรียนรู้กิจกรรมการถอดบทเรียนของทีมอาจารย์ ทั้ง 9 ท่านกัน แบบขออนุญาติไปกอบเอาความรู้ เผื่อว่าจะได้เอามาฝากกันต่อไปค่ะ

อ้อ เรานัดกันที่ โรงแรมอ่าวนางรีสอร์ท จ.กระบี่ วันที่ 17-19 สค. นี้ ... อิอิ ชวนไปรับลมฝนที่กระบี่กันนะคะ

รวมเรื่อง บทเรียนการดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ