ตามติดชีวิต...ก๋อย
"ก๋อย" เป็นภาษาถิ่นเหนือ ใช้เรียก "กลอย" ซึ่งเป็นพืชไม้เถาเลื้อยประเภทแป้ง อยู่ในวงศ์ Dioscoreaceae มีชื่อว่า Dioscorea hispida คนเรารู้จักนำหัว (ราก, root vegetable) ของมันมาทำเป็นอาหารนับหลายชั่วคนแล้ว แต่หัวกลอยนั้นมีสารพิษที่เรียกว่า Dioscorine อยู่ เพราะฉะนั้นก่อนที่จะนำมาทำเป็นอาหารต้องขจัดสารพิษออกให้หมดก่อน สมัยก่อนนิยมนำไปแช่ไว้ในธารน้ำไหลเป็นเวลา 1 คืน หรือนานกว่านี้ ในยามเกิดข้าวยากหมากแพง ก็ยังรับประทานหัวกลอยแทนข้าวได้
เมื่อทราบข้อมูลเบื้องต้นของ "ก๋อย" กันแล้ว เรามาทำความรู้จักกับผู้อยู่เบื้องหลังของการนำ "ก๋อย" มาเป็นอาหารกันค่ะ
ป้าบัว สายเนตร ซึ่งคนในหมู่บ้านสุขสวัสดิ์ ตำบลแม่ถอด อำเภอเถิน จังหวัดลำปาง ยกให้ป้าบัวเป็นผู้เชี่ยวชาญเรื่องของ "ก๋อย" ค่ะ
...ทีนี้ก็ได้เวลาเตรียมตัวออกเดินทาง ตามติดชีวิตของ...ก๋อย กับป้าบัว สายเนตร กันล่ะค่ะ
ป้าบัว พาเราเข้าไปในป่าของหมู่บ้านค่ะ ป้าบอกว่าป่าแถบนี้จะมี "ต้นก๋อย" ขึ้นเยอะ เราจึงต้องเดิน เดิน เดิน และก็เดิน
เดินไปได้สักพักใหญ่ๆ ในที่สุดก็หาเจอล่ะค่ะ "ต้นก๋อย" ที่เราตามหามาตั้งนาน "ต้นก๋อย" จะมีลักษณะเป็นไม้เลื้อยค่ะ ใบใหญ่ๆ หน่อย เมื่อพบเป้าหมายแล้ว ป้าบัว ก็ทำการขุด ขุด ขุด และก็ขุดค่ะ
หน้าตาของ "หัวก๋อย" หรือ "หัวกลอย" ค่ะ จะมีขนยาวๆ ขึ้นรอบหัวเลยค่ะ (ลักษณะเหมือนคนมีผมขึ้นห่างๆ เลย อิอิ)
เมื่อได้ "หัวก๋อย" มาแล้ว ก็นำมาปอกเปลือกออกให้หมดค่ะ
เสร็จแล้วล้างน้ำให้สะอาด ก็ถึงขั้นตอนที่ป้าเรียกว่า "ฮ้อ" ค่ะ ลักษณะเหมือนการไสน้ำแข็งค่ะ (อันนี้ข้าพเจ้าคิดเองนะค่ะ) "ก๋อย" ก็จะออกมาเป็นแผ่นๆ ค่ะ
นำ "ก๋อย" ที่ได้ไปแช่น้ำไว้ประมาณ 4-5 คืน ป้าบอกว่าก๋อย มีสารพิษที่จะทำให้เมาได้ ต้องบีบเอาน้ำเมาออกให้หมดก่อนจึงจะนำมากินได้ค่ะ
เทคนิคของป้า ที่จะพิสูจน์ว่า "ก๋อย" หมดพิษหรือยัง คือนำ "ก๋อย" ที่แช่น้ำไว้แล้วมา "ปิ้ง" ค่ะ ถ้ามันยังมีเสียงแตกดัง "แต๊บ แต๊บ" แบบนี้ ป้าว่าต้องแช่น้ำต่ออีก จนกว่าจะไม่มีเสียงดังค่ะ
หลังจากผ่านการพิสูจน์เรียบร้อยแล้ว ก็นำ "ก๋อย" มาหมักไว้อีกประมาณ 1 อาทิตย์ค่ะ (ถ้าต้องการเก็บไว้นานๆ สามารถนำ "ก๋อย" ที่หมักได้ที่แล้ว ไปตากแห้งได้ค่ะ)
.....1 อาทิตย์ผ่านไป ไวเหมือนโกหก อิอิ....เราก็สามารถนำ "ก๋อย" มานึ่งกินได้แล้วค่ะ โดยนำมานึ่งกับฟักทอง หรือกล้วย ก็ได้ค่ะ สุกแล้วก็โรยหน้าด้วย น้ำตาลกับมะพร้าว อยากบอกว่า "ลำ" ขนาดค่ะ "ลำ" จนหายเหนื่อยเลย (ซึ่ง "ลำ" ภาษาเหนือ แปลว่า "อร่อย" ค่ะ)
เป็นงัยค่ะ หน้าตาของ "ก๋อย" น่ากินป่ะค่ะ
ที่ตั้งใจเขียนบันทึกนี้ไว้ เพราะหลายคนอาจยังไม่รู้จัก "ก๋อย" และอีกไม่กี่ปีข้างหน้า "ก๋อย" อาจสูญหายไปแล้วก็ได้ ส่วนคนทำก๋อยในหมู่บ้าน นอกจากป้าบัว สายเนตร แล้ว ก็ไม่มีใครทำอีก ป้าบัวเล่าว่า สมัยก่อนหลายครอบครัวก็กินก๋อยแทนข้าวด้วยค่ะ
ปิดท้ายด้วยภาพต้นไม้สวยๆ ที่เจอระหว่างทางไปตามหา "ก๋อย" ค่ะ (มีคนถามด้วยว่ามันคืออะไร ก็ไม่รู้เหมือนกันค่ะ เห็นสวยดีก็เลยเก็บภาพมาฝาก ใครรู้ช่วยบอกด้วยนะค่ะ)
ท้ายนี้ต้องขอขอบคุณ ป้าบัว สายเนตร ที่เล่าเรื่องสมัยก่อนให้ฟัง และให้เราร่วมเดินทางไป ตามติดชีวิต...ก๋อย ด้วยกัน ขอบคุณข้อมูลที่นำมาอ้างอิงจาก วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี และที่สำคัญที่สุด ขอบคุณบ้านสุขสวัสดิ์ ที่ยังมี "ก๋อย" ให้เราได้กินกันค่ะ
แล้วพบกันใหม่ค่ะ
กอหญ้า...
ความเห็น (26)
จำได้ว่าสมัยเด็กๆ คุณยายเคยทำให้กินประจำ แต่เด๊๋ยวนี้แถวบ้านหากินยากแล้วครับ
-สวัสดีครับ...คุณกอหญ้า,และ "น้าบัว คนทำก๋อย"
-น้าบัวสบายดีกา...ครับ.....
-หัน "ตามติด....ชีวิต...ก๋อย" แล้ว....อยากกิ๋น ๆ ๆๆ ๆๆ ของบ้านเฮา.....
-จะบอกว่า....กิ๋นก๋อยที่พรานกระต่ายแล้ว...ครั้งหนึ่ง "เมาก๋อย" ครับ 55555
-ต๋อนนี้ "เข็ดหลาบ" เรื่อง "ก๋อย" อยู่น่ะครับ.....
-เอาไว้กลับบบ้านจะไปกิ๋นก๋อย...เน้อครับ....
-ขอบคุณ "บ้านสุขสวัสดิ์" ....ที่มี "ก๋อย" ฮื้อเฮาได้กิ๋น....
-ขอบคุณคุณกอหญ้า....ที่...ตามติด...ชีวิตก๋อย.....เน้อครับ...
-จะบอกว่า...ชอบๆ ๆๆ ๆ ดีแต๊ ๆ เรื่อง ก๋อยๆ ๆ
หวัดดีเจ้า สบายดีก่อเจ้า
เข้ามาผ่อวิธีการยะก๋อยตวยคน เกยแต่กินที่สำเร็จแล้ว บ่เกยหันต้นกับหัวสดๆ ขอบคุณนักๆเจ้าที่เอามาหื้อผ่อกั๋นนะ
สวัสดีค่ะ คุณ Peter P
สมัยนี้ไม่ค่อยมีคนทำกินกันล่ะค่ะ
ขอบคุณที่เข้ามาเยี่ยมบันทึกนี้นะค่ะ
และต้นไม้ที่ถามก็ไม่รู้เหมือนกันค่ะว่าเป็นอะไร เห็นสวยก็เลยเก็บมาฝากนะค่ะ
สวัสดีค่ะ คุณเพชรน้ำหนึ่ง
ป้าบัว สบายดีค่ะ ตอนนี้เริ่มเกี่ยวข้าวกันละ
"ก๋อย" ต้องกินที่บ้านเราค่ะ ถึงจะไม่เมา กินที่อื่นเด๋ว "เมา" ไม่รู้ตัวเด้อ 555
ขอบคุณค่ะ
สวัสดีค่ะ น้องมดตะนอย
พี่ก้อได้แต่กิน อย่างเดียว พอรู้ว่ามีคนใกล้ตัวทำก๋อย ก็เลยสนใจเก็บเรื่องราวมาไว้นะค่ะ
ขอบคุณค่ะ
- ก๋อย หรือ ทางอิสานเราเรียกว่า กอย หรือ หัวกอยครับ
- ที่บ้าน ก็ยังได้หากินได้ทุกปีนะครับ กลิ่นกอย (ก๋อย) เมื่อนำไปหมัก
- จากนั้น ก็นึ่งเนี่ย กลิ่นไม่น่าทาน แต่เมื่อสุกแล้ว ผสมน้ำตาล กะ มะพร้าววววเนี่ย
- แหม๋ กลิ่นไม่เท่าไหร่ แต่รสชาด เยี่ยมมมมมมมม ครับ
-สวัสดีครับ...
-แวะมา..แอ่ว....
-วันก่อนทำ "ยำไก่" เลยเก็บภาพมาฝาก...
-ลำขนาด....ครับ....
สวัสดีค่ะ คุณบ่าวบ้านนอก
ขอบคุณที่เข้ามาเยี่ยมชมน่ะค่ะ
"ก๋อย" อร่อยแต้ๆ เลยค่ะ
สวัสดีค่ะ คุณเพชรน้ำหนึ่ง
ขอบคุณสำหรับ "ยำไก่" นะค่ะ คงแซบน่าดู อิอิ
- ที่บ้านผมเรียกว่ากลอยครับ
- ยังหาได้อยู่
- ที่บ้านจะแช่น้ำไหลๆๆ
- ดอกแดงๆๆ
- เหมือนดอกกระทือเลยครับ
- ที่บ้านมีเหมือนกัน ฮ่าๆ
สวัสดีค่ะ อ.ขจิต ฝอยทอง
ขอบคุณที่เข้ามาทักทายค่ะ
ดีจังเลยค่ะ ที่ยังมี "กลอย" ไว้กินกันอยู่
ขอบคุณสำหรับ ชื่อดอกสีแดง ที่เรียกว่า "ดอกกระทือ" นะค่ะ แต่เอ๊ะ...มันกินได้ป่ะค่ะนี่
- กินได้ครับ
- เป็นยาสมุนไพร
- ลองตามไปอ่านดูนะครับ
ขอบคุณค่ะ อ.ขจิต
ดอกกระทือ มีประโยชน์มากขนาดนี้
ต้องไปขุดมาปลูกไว้ที่บ้านแล้วล่ะค่ะ
ขอบคุณมากๆ เลยค่ะ
-สวัสดีครับ...
-ตามมาส่งข่าว....ว่า...
-เตรียมบะม่วง...ไว้...ตวยเน่อ.....
-อยากกินตำบะม่วง..กับใบปูนก......น่ะ....5555
หาอยู่หากินไปตามประสา นี่คือปัญญามาแต่โบราณ
สวัสดีค่ะ ครูหยุย
ขอบคุณที่เข้ามาเยี่ยมชมค่ะ
คนสมัยก่อนเขามีวิธีดำเนินชีวิตที่เรียบง่ายมากเลยนะค่ะ
- สวัสดีค่ะ
- บุษราเคยกิน "ก๋อย" ที่ภาคใต้ก็มีเรียก "กลอย" "ทำขนมอร่อยค่ะ"
- ขอบคุณนะค่ะ
น่าอ่าน
น่าติดตาม
และน่ากิน มากครับ
-สวัสดีครับคุณกอหญ้า....
-เก็บ "เครือเขาคำ"....บ้านอุ้ย....มาฝาก....ครับ...5555
- สวัสดีค่ะ
- บุษราแวะมาเยี่ยนเยียน คุณกอหญ้า สบายดีนะค่ะ
- ขอบคุณค่ะ
เป็นตัวแทนความระลึกถึงค่ะ
สวัสดีค่ะ คุณบุษรา
ขอบคุณที่แวะมาชมค่ะ
อยากรู้จังค่ะ ว่าทางภาคใต้ ใช้ กลอยทำขนมอะไรบ้างค่ะ
สวัสดีคะ คุณทิมดาบ
ขอบคุณที่แวะมาชมนะค่ะ
นอกจากก๋อย จะกินแทนข้าวแล้ว ก๋อยยังกินเป็นของว่างได้ค่ะ
สวัสดีคะ คุณเพชรน้ำหนึ่ง
เอาแต่ "เครือเขาคำ" มาฝากหรอค่ะ อิอิ
อุตส่าห์เตรียม บ่ะม่วง กะปลาแห้ง ไว้รอ
สวัสดีค่ะคุณกอหญ้า
ที่ปักษ์ใต้เรียกว่า"กลอย" ที่บ้านสวนถ้ำทะลุก็มีค่ะ จะงอกขึ้นเองแถวๆป่าริมเชิงเขา มีสีขาวกะสีเหลืองค่ะ ตอนเด็กที่บ้านเราก็ทำกันค่ะ แต่เดี๋ยวนี้ไม่ค่อยได้ไปหาเลยไม่ได้ทำ วิธีทำที่จำได้ทำเหมือนกันเลยค่ะ
แต่เรานำมานึ่งผสมกับข้าวเหนียวแล้วคลุกมะพร้าวเมื่อจะกินก็คลุกน้ำตาลทราย เรียกว่า "ข้าวเหนียวกลอย" ค่ะ มีบางคนไม่ชอบใส่น้ำตาลทรายก็จะกินกับปลาแห้งปลาเค็มอร่อยอีกแบบหนึ่งค่ะ
ขอบคุณที่นำมาแบ่งปันค่ะ
สวัสดีค่ะ คุณหนูรี
ภาคเหนือ ก็มีกลอยสีขาวกะสีเหลืองเหมือนกันค่ะ
"ข้าวเหนียวกลอย" ที่ปักษ์ใต้ถ้าไม่ใส่น้ำตาลทรายจะกินกับปลาแห้งปลาเค็ม
เดี๋ยวจะลองกินแบบปักษ์ใต้ดูนะค่ะ
ขอบคุณค่ะ