The Ballad of the Columnist

งานรวบรวม กลั่นกรองประสบการณ์ และชั่วโมงบินในการทำงานเขียน โดยเฉพาะมุมมองต่อการเขียนคอลัมน์ ด้วยธรรมชาติ บทเริ่มต้น อุปสรรค์ และหนทางสู่การเขียน

แนะนำหนังสือ

The Ballad of the Columnist

วิรัตน์ โตอารีย์มิตร

ผู้เขียน

กรุงเทพฯ : a book

พิมพ์ครั้งแรก

ตุลาคม 2548

คติ มุธุขันธ์ : แนะนำ

ลำดับเรื่องราวจากประสบการณ์

ที่นำเราทำความเข้าใจในความหมาย

ในนามนักเขียนคอลัมนิสต์

ด้วยการทำงานและความตั้งใจ

คู่มือแหกคอก

สำหรับการใช้ชีวิตเป็นคอลัมนิสต์

หนังสือเล่มเดียวที่บอกเล่าชีวิตจริงของการทำอาชีพ

ซึ่งคนรุ่นใหม่ใฝ่ฝัน ... อาชีพ “คอลัมนิสต์”

โดยคนเขียนหนังสือที่มีผลงานเขียนคอลัมน์

ต่อเดือนมากที่สุดในประเทศไทย

คำนำจากสำนักพิมพ์

บ่ายวันหนึ่งในฤดูฝนพรำ ผมเดินทางไปจังหวัดอุทัยธานี เพื่อพบกับ วิรัตน์ โตอารีย์มิตร ผมไม่เคยมาอุทัยธานีมาก่อน นี่เป็นครั้งแรกในชีวิต แค่ได้เห็นผมก็นึกชอบทันที อุทัยธานีเป็นเมืองเล็กๆ ที่สงบ เรียบง่ายทว่ามีเสน่ห์ เหมือนหญิงสาวผมยาวที่แต่งหน้าเพียงบางๆ ผมนึกขอบคุณในใจ ที่การมาเยี่ยมเยือน “เพื่อนรุ่นพี่” ที่กลับมาลงหลักปักฐานในบ้านเก่าอีกครั้งในคราวนี้ ทำให้ผมได้รู้จักกับเมืองที่น่าอยู่เพิ่มขึ้นอีกเมืองหนึ่ง ก่อนหน้านี้ บางคนเรียก วิรัตน์ โตอารีย์มิตร ว่านักวิจารณ์ อาจเพราะเห็นจากงานวิจารณ์ดนตรี ที่เขาเขียนมายาวนาน (โดยเฉพาะในนิตยสาร “สีสัน”) บางคนที่ไม่รู้จักดีอาจเรียกเขากว้างๆ ว่า เป็นนักเขียน ส่วนตัววิรัตน์เองเคยเรียกตัวเองว่าเป็น คนทำนิตยสารอยู่พักใหญ่ แต่หลายปีให้หลังมานี้ คำเรียกที่ดูจะตรงกับตัวเขา (และตัวเขาเองก็ดูจะพึงพอใจ) มากที่สุดก็คือ คอลัมนิสต์ นับถึงวันนี้ วิรัตน์เป็นคอลัมนิสต์มาได้เกือบสองทศวรรษแล้ว แรกๆ เขาทำงานเขียนคอลัมน์ควบคู่กับการทำงานเป็นกองบรรณาธิการ ผู้ช่วยบรรณาธิการ และบรรณาธิการบริหาร ต่อเมื่อ 7 – 8 ปี ที่แล้วหลังจากหันหลังให้กับการทำนิตยสารในลักษณะ “งานประจำ” อย่างสิ้นหวัง วิรัตน์ก็ยึดอาชีพ “ฟรีแลนซ์” เป็นคอลัมนิสต์มาโดยตลอด ที่ร้านกาแฟเล็กๆ ซึ่งวางตัวอยู่ในซอยเงียบๆ ของเมืองอุทัยธานี ผมกับวิรัตน์นั่งคุยกันถึงเรื่องราวสัพเพเหระของชีวิตที่เป็นอยู่ รวมไปถึงเรื่องราวเก่าๆ ในอดีต เมื่อครั้งทำงานอยู่ที่บริษัทเดียวกันเมื่อเกือบสิบปีที่แล้ว มีรอยยิ้มและเสียงหัวเราะเกิดขึ้นเป็นระยะๆ เมื่อหัวข้อสนทนาของเราไล่เรียงไปถึงเรื่องราวน่าขบขันต่างๆ ในฐานะของคนเขียนหนังสือ – ทำหนังสือรุ่นน้อง วิรัตน์ โตอารีย์มิตรเป็นรุ่นพี่คนหนึ่งที่ผมชื่นชม ผมคิดว่าวิรัตน์มีฝีมือมากในเรื่องเขียนหนังสือ เขามีสำนวนของตัวเอง มีภาษาของตัวเอง มีจังหวะการเขียนที่กระชับและเท่ เรื่องที่เขาเขียนผ่านการจัดวางถ้อยคำและรูปประโยคอย่างคนที่ชำนาญการ วิรัตน์ ยังเก่งมากในการเล่นกับอารมณ์ความรู้สึกของผู้อ่าน และผมมักพบเจอความคิดคมคายแทรกแซมอยู่ในตัวหนังสือของเขา ไม่ต้องบอกก็รู้ ว่าสิ่งเหล่านี้ไม่ได้เป็นทักษะที่จู่ๆ ก็เกิดขึ้น หากมันต้องเกิดจากการฝึกฝนและการพัฒนา ขอสารภาพโดยไม่อายว่า ครั้งหนึ่ง ผมเคยพยายามที่จะเขียนหนังสือให้เหมือนวิรัตน์ หากสุดท้ายก็ทำได้แค่พยายาม (และภายหลังก็พบว่าการทำเช่นนั้นไม่ฉลาดเท่าใดนัก) ทุกวันนี้ สิ่งที่ผมทำได้ก็คือ ติดตามอ่านงานเขียนของวิรัตน์ ซึ่งไม่ยากเพราะวิรัตน์เขียนลงหนังสือหลายเล่มเหลือเกิน จากการพูดคุยกัน ผมได้ทราบเรื่องที่น่าทึ่งว่า วิรัตน์เคยเขียนงานถึง 32 ชิ้นต่อเดือน โดยเขียนให้นิตยสาร 13 ฉบับ ด้วยกัน แม้ทุกวันนี้จำนวนที่ว่าจะลดลงจากเดิมเล็กน้อย หากเท่าที่เหลืออยู่ก็เพียงพอแล้วที่จะเรียกวิรัตน์ว่า เป็นคอลัมนิสต์ที่เขียนคอลัมน์ต่อเดือนมากที่สุดในประเทศไทย การที่คอลัมนิสต์คนหนึ่งถูกเชื้อเชิญให้ไปเปิดคอลัมน์ในนิตยสารเป็นสิบเล่มนั้น นอกจากเรื่องของฝีมือ ยังมีองค์ประกอบต่างๆ อีกมากมายที่คนจำนวนมากอาจไม่รู้ ซึ่งทั้งหมดถูกถ่ายทอดลงในคอลัมน์ The Ballad of the Columnist ซึ่งเคยตีพิมพ์เป็นตอนๆ ในนิตยสารเนชั่นสุดสัปดาห์ ระหว่างปี 2547 - 2548 และถูกนำมาจัดพิมพ์เป็นพ็อกเก็ตบุ๊ก ในชื่อเดียวกัน โดยสำนักพิมพ์ a book หลายปีมานี้ อาชีพทำหนังสือและเขียนหนังสือ กลับกลายเป็นอาชีพยอดนิยมอย่างน่าประหลาดใจ การเป็นคอลัมนิสต์ก็เป็นหนึ่งความใฝ่ฝันของคนหนุ่มสาวร่วมสมัยจำนวนมาก เหตุผลอาจเพราะมันดูอิสระ ดูโก้ รายได้ดี ได้แสดงความคิดเห็น ได้มีตัวตนและชื่อเสียง ฯลฯ ซึ่งนั่นไม่ผิดหรอกหากใครจะคิดเช่นนั้น หนังสือเล่มนี้ก็พูดถึงความฝันสวยงามที่ว่า ทว่าในอีกด้าน มันก็บอกเล่าถึงโลกของความเป็นจริงอีกจำนวนมาก ความเป็นจริงที่ไม่น่ารื่นรมย์เท่าใดนักของการเป็นคอลัมนิสต์ ดังนั้น เป็นไปได้ว่าเมื่ออ่านหนังสือ The Ballad of the Columnist เล่มนี้จบแล้ว มันอาจจะกระตุ้นให้คุณตัดสินใจทำอย่างใดอย่างหนึ่ง – ลาออกจากงานประจำแล้วไปประกอบอาชีพเป็นคอลัมนิสต์เต็มตัว หรือไม่ก็เลิกคิดฝันถึงอาชีพนี้ไปเลย วงศ์ทนง ชัยณรงค์สิงห์ ประเทศคอลัมนิสต์ ผมอ่าน The Ballad of the Columnist ตอน “ต้นฉบับกลับบ้าน” แล้วก็รู้สึกอิจฉา “อ้วน” ที่ปั่นต้นฉบับอยู่บ้านนอก ดำรงชีพด้วยการเขียนคอลัมน์ส่งตามนิตยสารต่างๆ มีนักเขียนอิสระน้อยคนนักที่จะทำได้อย่างนี้ สิบกว่าปีที่แล้ว ผมทดลองเป็นนักเขียนอิสระ นั่งทำต้นฉบับอยู่ที่บ้านเกิด พร้อมตั้งปณิธานไว้กับใจตัวเองว่าจะไม่ทำงานประจำกองบรรณาธิการหนังสือฉบับใด สุดท้ายก็ต้องเลือกเป็นมนุษย์เงินเดือน ในกองบรรณาธิการหนังสือพิมพ์ธุรกิจรายสัปดาห์ฉบับหนึ่ง เสพติด “งานประจำ” เสพติด “เงินรายเดือน” จนลืมเรื่องนักเขียนอิสระไปแล้วละครับ แต่เมื่อได้อ่านงานเขียนชุดนี้ของ “อ้วน” ก็หวนคิดถึงความฝันเดิมๆ อยากกลับมานั่งทำงานที่บ้านเกิด สมัยนั้น เวทีของนักเขียนอิสระถูกจำกัดอยู่ในนิตยสารไม่กี่ฉบับ หนังสือพิมพ์ไม่กี่ฉบับ ผมเคยมีประสบการณ์เลวร้ายอยู่หลายครั้ง เกี่ยวกับการปฏิบัติการติดตาม “ค่าเรื่อง” จากหนังสือพิมพ์บางฉบับ จะว่าเป็นความผิดของพวกเขาเสียทั้งหมดก็ไม่ได้หรอกครับ เพราะเวลานั้น เวทีสำหรับ “นักเขียนนอก” ไม่ต่างอะไรกับเวทีกลางแจ้งที่เปิดโอกาสให้ทุกคนได้แสดงออก แต่ไม่มีค่าตอบแทนให้ คอลัมน์ประจำในนิตยสารดัง ในหนังสือพิมพ์ใหญ่ จึงเป็นเสมือนที่ทางของบุคลากรผู้มากประสบการณ์ในด้านต่างๆ คนนอกโนเนมไม่มีโอกาสเบียดแทรกเข้าไปได้ ผมจึงต้องไปเริ่มต้นที่นิตยสารเล็กๆ 2 – 3 ฉบับ แลกกับค่าเรื่องตอนละ 200 – 500 บาท วันนั้นผมมองไม่เห็นอนาคตในชีวิตนักเขียนอิสระ แม้เดือนหนึ่งๆ ผมจะส่งต้นฉบับให้นิตยสารการเมืองรายสัปดาห์ 2 ฉบับอย่างต่อเนื่อง และนิตยสารการเกษตร – นิตยสารวรรณกรรมรายเดือนอีก 2 ฉบับ เขาจ่ายให้ชิ้นละ 500 บาท แต่รายรับก็แค่เดือนละ 2,000 บาท โดยประมาณ จึงทำให้ผมตัดสินใจเลือกที่จะทำงานประจำ จวบจนถึงวันที่หนังสือพิมพ์ธุรกิจต้นสังกัดของผมเติบโต เปิดที่ทางให้คนนอกเข้ามาขีดเขียนมากขึ้น พร้อมจ่ายค่าเรื่องให้สูงมาก ส่งผลให้หนังสือพิมพ์ฉบับอื่นๆ ต้องปรับตัว ไม่มีการเขียนฟรีอีกต่อไป มนุษย์ที่ชื่อ “คอลัมนิสต์” เริ่มเดินเพ่นพ่านไปบนถนนสายข่าวสาร ส่วนใหญ่จะมาจากสายนักวิชาการ นักธุรกิจการตลาด เนื่องจากมีเวทีเพิ่มขึ้นเกือบ 3 – 4 เท่าตัวจากยุคที่ผมริอ่านเป็นนักเขียนอิสระอยู่พักหนึ่ง แทบไม่น่าเชื่อว่า วันนี้ มนุษย์คอลัมนิสต์จะกลายเป็น “บุคคลสำคัญ” ของนิตยสารหรือหนังสือพิมพ์ และคอลัมนิสต์ก็เป็นโครงสร้างที่สำคัญของหนังสือ ขนาดนักศึกษาสายนิเทศบางกลุ่ม พอยื่นใบสมัครกับกองบรรณาธิการสื่อสิ่งพิมพ์ ก็กรอกในใบสมัครทันทีว่า ขอเป็นคอลัมนิสต์ โดยไม่คิดจะเริ่มต้นที่การเป็นนักข่าว ในอดีต ภาพของคอลัมนิสต์คือ ผู้รู้ในแขนงต่างๆ มีความน่าเชื่อถือ มีอิทธิพลทางความคิดแก่ผู้อ่านไม่มากก็น้อย ปัจจุบัน มีหนังสือพิมพ์และนิตยสารใหม่ๆ เกิดขึ้นมากมาย มีเนื้อหาเฉพาะด้านมากขึ้น เราจึงมีคอลัมนิสต์ควาย คอลัมนิสต์ไก่ คอลัมนิสต์หมา คอลัมนิสต์ปลา คอลัมนิสต์หมอผี คอลัมนิสต์หวย (บนดิน-ใต้ดิน) คอลัมนิสต์ต่างๆ คอลัมนิสต์โจร ฯลฯ ฟังดูเหมือนเลวร้ายมากนะครับ จริงๆ แล้วมันก็ไม่ถึงขนาดนั้นหรอก เพียงแต่ตลาดหนังสือมันขยายตัวไปตามกลไกเศรษฐกิจทุนนิยม จึงปฏิเสธความหลากหลายของสินค้าข่าวสารไม่ได้ แต่ The Ballad of the Columnist ที่ “อ้วน” เขียนติดต่อกันมาหลายเดือน น่าจะทำให้ผู้อ่านได้รู้ว่า กว่าจะเป็นคอลัมนิสต์ มันต้องมีต้นทุนอะไรบ้าง มีวิธีการทำงานอย่างไรบ้าง ที่แน่ๆ ผมยังฝันถึงอาชีพคอลัมนิสต์ และกำลังหาทางเลิกเสพติดความเป็นมนุษย์เงินเดือนอยู่ครับ แคน สาริกา11 กันยายน 2548 ไล่เรียงทำนอง วิรัตน์ โตอารีย์มิตร นำเสนองานเขียน ซึ่งลำดับเรื่องราวในรายละเอียดของการทำงาน จากขั้นตอน สู่ธรรมชาติของเรื่องราว จนนำมาสู่ความจริงในชีวิตคนทำงาน ด้วยรูปแบบงานขั้นพื้นฐานการเขียน การนำประเด็นเรื่องราวที่พบเห็น มาสู่การนำเสนอ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ที่เป็นวินัยการทำงานรายละเอียดตามรายทาง ไม่ใช่เพียง การนำเสนอว่าแต่ละวัน เรื่องราวดำเนินไปเช่นไร แต่เป็นการร้อยด้วยลำดับชีวิต คำตอบที่ได้จากการปฏิบัติ อารมณ์ส่วนตัวของวิรัตน์ที่ได้สัมผัส ความคาดหวัง และความจริงภายหลังต้องทำให้เกิดขึ้นจริง งานลำดับความเข้าใจ จากชั่วโมงบินของมืออาชีพเล่มนี้ บอกเราให้เข้าใจถึงบางช่วงบางตอนของชีวิต อาจผสมกลมกลืนด้วยธรรมชาติในชีวิตของวิรัตน์ แต่ก็พอจะทำให้เรารับรู้ ถึงขีดจำกัดและเงื่อนไขบางอย่างที่คนในวิชาชีพนี้ ต้องก้าวผ่านและผ่านกรอบอันจำกัด เพื่อไปสู่การสร้างงานให้เกิดขึ้นให้ได้ ในแต่ละวัน แต่ละเดือน นอกจากนั้น เสน่ห์อันล้ำค่าคือข้อเสนอจากการรวมหลักการเหตุผล เข้ากับธรรมชาติและความรู้สึกในการทำงาน ที่สำคัญคือการมองหา ถึงลายพิมพ์นิ้วมือแห่งสำนวนงานเขียน ซึ่งแต่ละคนต่างต้องค้นหา นำเสนอ ทดสอบ และพิสูจน์ความงดงาม จนกลายเป็นที่จดจำของผู้อ่าน ซึ่งคือบทนำเสนอ ที่วิรัตน์ โตอารีย์มิตร พยายามบอกเล่าให้เราได้ร่วมรับรู้สารบัญ เกริ่น – ทำงานอยู่กับบ้าน – บรรณาธิการ – เริ่มจากการอ่าน – มืออาชีพ – สนามขวัญเรือน – นักวิจารณ์ – สไตล์ – ต้นฉบับกลับบ้าน – นักแสดง – ไม่ลากิจและไม่ลาป่วย – ฟรีแลนซ์ – วัตถุดิบ – เรื่องที่อยู่รอบตัวและเรื่องที่อยู่ในตัว – เพื่อนและมิตรภาพ – โลกของคอลัมนิสต์ – ได้จากงานประจำ – วัยหนุ่ม – โทรทัศน์ – คอนเนคชั่น – ความผิดพลาด – การตั้งอยู่ – ก็แค่อาชีพหนึ่ง – คอลัมนิสต์เชยๆ – เรื่องที่ต้องเขียนถึง – การสร้างร็อคโทเปีย - ท่ามกลางความเปลี่ยนแปลง - การตั้งชื่อ –อาศัยคนเก่ง – สิ่งที่เขียนไม่ได้และเขียนได้ – ราคาที่ต้องจ่าย (แน่ๆ) – ตัวเอง ตัวตน และคนอื่น – ปลายทางของคอลัมนิสต์ – (บทสมทบส่งท้าย) โรงเรียนครูสมศรี…ปิดแล้วข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับหนังสือ ปีที่พิมพ์ : ตุลาคม 2548 - พิมพ์รวมเล่มครั้งแรก ชื่อหนังสือ : The Ballad of the Columnist ประเภท : วารสารศาสตร์ ชื่อผู้เขียน : วิรัตน์ โตอารีย์มิตร บรรณาธิการ : วงศ์ทนง ชัยณรงค์สิงห์ข้อมูลบรรณานุกรมของสำนักหอสมุดแห่งชาติวิรัตน์ โตอารีย์มิตร เดอะบัลลาด ออฟ เดอะ คมลัมนิสต์ (The Ballad of the Columnist) - - กรุงเทพฯ : อะบุ๊ก, 2548 228 หน้า 1. วารสารศาสตร์. I.ชื่อเรื่อง070 ISBN 974 – 93549 – 6 – 6 เลขมาตรฐานสากลประจำหนังสือISBN 974 – 93549 – 6 – 6

เขียนใน GotoKnow โดย Kati
ใน แนะนำหนังสือ

คำสำคัญ (Tags): #a book#the ballad of the columnist#กระบวนการเขียน#ประสบการณ์#วิรัตน์ โตอารีย์มิตร#แนะนำหนังสือ

หมายเลขบันทึก: 107823เขียนเมื่อ 1 กรกฎาคม 2007 17:01 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 18:07 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่าน

ความเห็น (2)

Sasinand

เขียนเมื่อ 1 กรกฎาคม 2007 17:37 น. ()

สวัสดีค่ะ

sasinanda

นักวิชาการก็เป็นคอลัมนิสต์ได้ดีนะคะ เพื่อนดิฉัน เขีนนเป็นประจำให้แก่หนังสือพิม์ฉบับหนึ่งทุกวันอาทิตย์ ตอนนี้กำลังจะรวมเล่ม

เขามีวัตถุดิบมาก เพราะเขาเป็นอาจารย์และนักวิจัย ได้ทุนไปทำวิจัยดีๆที่ประเทศต่างๆ มีผลงานเป็นที่เชื่อถือ ทำงานอยู่กับบ้าน ไม่รับงานบริหารใดๆทั้งสิ้น บอกว่าเครียด ไม่คุ้มกับสุขภาพ

นอกจากนักวิชาการแล้ว คุณคติว่า คอลัมนิสต์จะมาจากอาชีพใดอีกคะ ที่มีอะไรให้เขียนเยอะๆ และมีคนรับไปพิมพ์

เพื่อนดิฉันบอกว่า อยู่ที่Profileของคนนั้นๆมากที่สุด

Kati

เขียนเมื่อ 1 กรกฎาคม 2007 17:55 น. ()

สวัสดีครับ คุณ

sasinanda
คิดว่าประเด็น และพื้นที่ของนักเขียนรุ่นใหม่ หรือนักเขียนที่จะเขียนในรูปคอลัมนิสต์ปัจจุบัน เปิดกว้างขึ้นเยอะนะครับ
เปิดกว้างตามความสนใจ และความต้องการรับรู้ข้อมูลข่าวสารที่หลากหลายจริงๆครับ
เห็นด้วยในส่วนของ Profile
เพราะเท่าที่ทราบในระยะเวลา เกือบ 10 ปีที่ผ่านมา มีงานเขียนรูปแบบใหม่ๆ ที่เราได้เห็นฝีมือนักเขียนหน้าใหม่ และงานเขียนในแนวทางใหม่เพิ่มอย่างมากมายครับ
ที่สำคัญ วัตถุดิบ ล้วนออกมาจากประสบการณ์ ชั่วโมงบิน ความสนใจ ความชื่นชอบ และตัวตนของผู้เขียน
ไม่ว่าจะเขียน เรื่องการชอปปิ้ง ว่าต้องมีรายละเอียดอย่างไรบ้าง
การเขียนถึงการเดินทาง ในดินแดนต่างๆทั่วโลก
การเขียนถึงรายละเอียดของงาน ในแต่ละวิชาชีพ ซึ่งผู้คนไม่ได้รับรู้ ก็มีมากมายหลายสาขานะครับ
ผมคิดว่า กระแสความสนใจของผู้คน ทำให้ทุกสาขาอาชีพ และทุกความชำนาญ นำมาเป็นเนื้อหาในคอลัมน์ หรือเป็นส่วนสำคัญให้เกิดคอลัมนิสต์รุ่นใหม่ๆ ได้อีกเยอะครับ
ผมว่า ตอนนี้ ไม่ว่าอาชีพอะไร ก็ล้วนเป็นคอลัมนิสต์ได้ครับ
ขึ้นอยู่ที่ประเด็น การเรียบเรียง และความเข้าใจต่อจังหวะของตลาดหนังสือในบ้านเราครับ
สนับสนุนให้มีนักเขียน จากแวดวงวิชาชีพต่างๆเยอะๆครับ
บ้านเราจะได้มีงานเขียนที่หลากหลาย และมากมาย เพื่อรองรับความสนใจ และกระตุ้นให้เกิดความสนใจในโลกการอ่านครับ
ขอบคุณมากครับ สำหรับความคิดเห็น ประเด็นที่เกี่ยวข้องกับคอลัมนิสต์ในอาชีพต่างๆ น่าสนใจมากครับ
ขอบคุณครับ