กิจกรรมโครงงานเป็นกิจกรรมที่เน้นให้นักเรียนสร้างความรู้ด้วยตัวเอง โดยบูรณการความรู้ต่างๆ ที่เอื้อต่อการศึกษาค้นคว้า การที่ให้นักเรียนทำโครงงาน ก็คือ การให้นักเรียนทำงานวิจัยชิ้นเล็กๆ นั้นเอง ซึ่งจำเป็นต้องอาศัยวิธีการทางวิทยาศาสตร์ในการศึกษาค้นคว้า แล้วนำผลของการศึกษาที่ได้มาเขียนรายงาน วิธีการทางวิทยาศาสตร์ประกอบด้วยขั้นตอนต่อไปนี้
1. ระบุปัญหา
2. ออกแบบการรวบรวมข้อมูล
3. ปฏิบัติการรวบรวมข้อมูล
4. วิเคราะห์และสื่อความหมายข้อมูล
5. สรุปผล
โดยตัวนักเรียนเองจะเป็นผู้ดำเนินการเองทุกขั้นตอน
ประเภทของโครงงานก็มีหลายประเภท เช่น โครงงานประเภทสำรวจ โครงงานประเภททดลอง โครงงานประเภทสิ่งประดิษฐ์ โครงงานประเภททฤษฎี
ในการจัดการเรียนการสอนให้กับนักเรียนจะให้นักเรียนทำโครงงานในลักษณะที่ เป็นโครงงานตามความสนใจของนักเรียน(ไม่ระบุกลุ่มสาระ) และโครงงานตามกลุ่มสาระการเรียนรู้ แต่โดยส่วนใหญ่ในการจัดการเรียนการสอนมักจะให้นักเรียนทำโครงงานตามกลุ่มสาระการเรียนรู้
ในความเป็นจริงการทำโครงงานแต่ละครั้งของนักเรียนไม่ว่าจะเป็นโครงงานตามความสนใจของนักเรียน หรือ โครงงานตามกลุ่มสาระการเรียนรู้ ก็ตาม นักเรียนจะต้องมีทักษะพื้นฐานในการทำโครงงาน จึงจะทำให้นักเรียนสามารถทำโครงงานได้ด้วยตัวนักเรียนเอง ได้บรรลุตามหลักการของการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน
ทักษะพื้นฐานที่จำเป็นในการทำโครงงานก็คือ
1. ทักษะการคิดและทักษะกระบวนการคิด เช่น ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
2. ทักษะการอ่านและการเขียน
ถ้านักเรียนไม่มีทักษะพื้นฐานดังกล่าว นักเรียนจะไม่สามารถทำโครงงานได้ด้วยตัวเอง จะทำให้การทำโครงงานของนักเรียน เป็นโครงงานที่ครูคิด ครูบอกให้ทำ โดยที่ให้นักเรียนทำตาม เขียนตาม นักเรียนก็จะไม่เกิดองค์ความรู้เอง แต่ถ้านักเรียนมีทักษะพื้นฐานโดยเฉพาะทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ นักเรียนจะสามารถทำโครงงานด้วยตัวเองได้มากที่สุด
ดังนั้น การที่ครูจะจัดกิจกรรมการเรียนการสอนแบบโครงงานให้สำเร็จนั้น ผู้เขียนคิดว่า จำเป็นต้องสำรวจดูก่อนว่านักเรียนมีทักษะพื้นฐานในการทำโครงงานมากน้อยแค่ไหน และควรจัดกิจกรรมที่ส่งเสริมทักษะพื้นฐานในการทำโครงงานให้นักเรียนเสมอ
บางท่านอาจสงสัยว่า ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์จะใช้ก็ต่อเมื่อทำโครงงานวิทยาศาสตร์เท่านั้น แต่ในความเป็นจริงในการทำโครงงานตามกลุ่มสาระอื่น ๆ ก็จำเป็นต้องใช้ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เพียงแต่ไม่ได้ใช้ทักษะครบทั้ง 13 ทักษะ ขึ้นอยู่กับลักษณะของเรื่องที่นักเรียนศึกษา และโครงงานที่นักเรียนศึกษาอยู่ในประเภทใด เช่น
โครงงานกลุ่มสาระภาษาไทย นักเรียนต้องการทราบว่าในหนังสือการ์ตูนเรื่องพระมหาชนก มีคำควบกล้ำกี่คำ นักเรียนจะต้องทำการอ่านและสำรวจคำที่เป็นคำควบกล้ำในหนังสือ จึงเป็นโครงงานประเภทสำรวจ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ที่จำเป็นต้องใช้ก็คือ ทักษะการสังเกต ทักษะการจำแนกประเภท(แยกคำควบกล้ำแท้ และไม่แท้) ทักษะการจัดกระทำและสื่อความ (การนำเสนอผลการสำรวจ) ทักษะการลงข้อสรุป เป็นต้น
กล่าวโดยสรุป การสอนแบบโครงงาน ครูจำเป็นต้องฝึกทักษะพื้นฐานในการทำโครงงานให้กับนักเรียนอย่างสม่ำเสมอ จึงจะทำให้นักเรียนสามารถทำโครงงานได้สำเร็จและสิ่งสำคัญอย่างยิ่งก็คือ โครงงานนักเรียนเป็นคนเริ่มต้นคิดเอง ทำเอง แต่ครูเป็นผู้ที่ให้คำปรึกษาเกี่ยวกับเรื่องที่นักเรียนทำเท่านั้น
เอกสารอ้างอิง
พิมพ์พันธ์ เดชะคุปต์ การสอนคิดด้วยโครงงาน . กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์แห่ง
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2548.
ลัดดา ภู่เกียรติ โครงงานเพื่อการเรียนรู้ : หลักการและแนวทางการจัดกิจกรรม.
กรุงเทพมหานคร : คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2544.
สวัสดีค่ะครูอังคณนา
เห็นด้วยกับประโยคที่บอกว่า "โครงงานนักเรียนเป็นคนเริ่มต้นคิดเอง ทำเอง" ถ้านักเรียนได้เริ่มจากจุดนี้...จะเป็นการเรียนรู้ที่มีความสุขที่สุดค่ะ
สวัสดีค่ะ
สวัสดีค่ะ
ขอบคุณค่ะ
ขอบคุณมากๆๆๆเลยครับ......ชยพร แอคะรัจน์
สวัสดีค่ะเนื้อ
สวัสดีค่ะ
สวัสดีค่ะ
http://gotoknow.org/blog/yahoo/16301
Project work
http://gotoknow.org/blog/yahoo/100575
Example of project work
สวัสดีค่ะ อ.ขจิต
เนื้อเรื่องดีมาก
สวัสดีพี่จิบ... ยังคงคิดถึงเสมอนะจ๊ะ..