ลอยกระทง
วันลอยกระทง เป็นวันสำคัญวันหนึ่งของชาวไทยส่วนใหญ่ ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ตามปฏิทินจันทรคติไทย หรือเดือนยี่ (เดือนที่ 2) ตามปฏิทินจันทรคติล้านนา "มักจะ" ตกอยู่ในราวเดือนพฤศจิกายน ตามปฏิทินสุริยคติ ประเพณีนี้กำหนดขึ้นเพื่อเป็นการสะเดาะเคราะห์และขอขมาต่อพระแม่คงคา บางหลักฐานเชื่อว่าเป็นการบูชารอยพระพุทธบาทที่ริมฝั่งแม่น้ำนัมทามหานที และบางหลักฐานก็ว่าเป็นการบูชาพระอุปคุตอรหันต์หรือพระมหาสาวก สำหรับประเทศไทยประเพณีลอยกระทงได้กำหนดจัดในทุกพื้นที่ทั่วประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณที่ติดกับแม่น้ำ ลำคลอง หรือ แหล่งน้ำต่าง ๆ ซึ่งแต่ละพื้นที่ก็จะมีเอกลักษณ์ที่น่าสนใจแตกต่างกันไป
ในวันลอยกระทง ผู้คนจะพากันทำ "กระทง" จากวัสดุอุปกรณ์ต่างๆ ตบแต่งเป็นรูปคล้ายดอกบัวบาน ปักธูปเทียน และนิยมตัดเล็บ เส้นผม หรือใส่เหรียญกษาปณ์ลงไปในกระทง แล้วนำไปลอยในสายน้ำ (ในพื้นที่ติดทะเล ก็นิยมลอยกระทงริมฝั่งทะเล) เชื่อว่าเป็นการลอยเคราะห์ไป นอกจากนี้ยังเชื่อว่าการลอยกระทง เป็นการบูชาพระแม่คงคาด้วย
ประเพณีในแต่ละท้องถิ่น
-
ภาคเหนือตอนบน นิยมทำโคมลอย เรียกว่า "ลอยโคม" หรือ "ว่าวฮม" หรือ "ว่าวควัน" ทำจากผ้าบางๆ แล้วสุมควันข้างใต้ให้ลอยขึ้นไปในอากาศอย่างบอลลูน ประเพณีของชาวเหนือนี้เรียกว่า "ยี่เป็ง" หมายถึงการทำบุญในวันเพ็ญเดือนยี่(ซึ่งนับวันตามแบบล้านนา ตรงกับวันเพ็ญเดือนสิบสองในแบบไทย)
- จังหวัดตาก จะลอยกระทงขนาดเล็กทยอยเรียงรายไปเป็นสาย เรียกว่า "กระทงสาย"
- จังหวัดสุโขทัย ขบวนแห่โคมชักโคมแขวน การเล่นพลุตะไล ไฟพะเนียง
- ภาคอีสานจะตบแต่งเรือแล้วประดับไฟ เป็นรูปต่างๆ เรียกว่า "ไหลเรือไฟ"
- กรุงเทพฯ จะมี งานภูเขาทอง เป็นรูปแบบงานวัด เฉลิมฉลองราว7-10วัน ก่อนงานลอยกระทง และจบลงในช่วงหลังวันลอยกระทง
- ภาคใต้ อย่างที่อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลาก็มีการจัดงานอย่างยิ่งใหญ่ นอกจากนั้น ในจังหวัดอื่นๆ ก็จะจัดงานวันลอยกระทงด้วยเช่นกัน
นอกจากนี้ในแต่ละท้องถิ่นยังอาจมีประเพณีลอยกระทงที่แตกต่างกันไป และสืบทอดต่อกันเรื่อยมา
ประวัติ
เดิมเชื่อกันว่าประเพณีลอยกระทงเริ่มมีมาแต่สมัยสุโขทัย ในรัชสมัยพ่อขุนรามคำแหง โดยมีนางนพมาศ เป็นผู้ประดิษฐ์กระทงขึ้นครั้งแรก โดยแต่เดิมเรียกว่าพิธีจองเปรียง ที่ลอยเทียนประทีป และนางนพมาศได้นำดอกโคทม ซึ่งเป็นดอกบัวที่บานเฉพาะวันเพ็ญเดือนสิบสองมาใช้ใส่เทียนประทีป แต่ปัจจุบันมีหลักฐานว่าไม่น่าจะเก่ากว่าสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น โดยอ้างอิงหลักฐานจากภาพจิตรกรรมการสร้างกระทงแบบต่างๆ ในสมัยรัชกาลที่ 3
ปัจจุบันวันลอยกระทงเป็นเทศกาลที่สำคัญของไทย ที่มีนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างประเทศมาเที่ยวปีละมากๆ ทั้งนี้ในช่วงเวลาดังกล่าวมักจะเป็นช่วงต้นฤดูหนาว และมีอากาศดี
ในวันลอยกระทง ยังนิยมจัดประกวดนางงาม เรียกว่า "นางนพมาศ"
ความเชื่อเกื่ยวกับวันลอยกระทง
- เป็นการขอขมาพระแม่คงคา ที่มนุษย์ได้ใช้น้ำ ได้ดื่มกินน้ำ รวมไปถึงการทิ้งสิ่งปฏิกูลต่างๆ ลงในแม่น้ำ
- เป็นการสักการะรอยพระพุทธบาท ที่พระพุทธเจ้าทรงได้ประทับรอยพระบาทไว้หาดทรายแม่น้ำนัมมทานที ในประเทศอินเดีย
- เป็นการลอยความทุกข์ ความโศกรวมถึงโรคภัยต่างๆ ให้ลอยไปกับแม่น้ำ
- ชาวไทยในภาคเหนือมีความเชื่อว่า การลอยกระทงเป็นการบูชาพระอุปคุต ตามตำนานเล่าว่า พระอุปคุตทรงสามารถปราบพญามารได้
วันลอยกระทง เป็นวันสำคัญวันหนึ่งของชาวไทยส่วนใหญ่ ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ตามปฏิทินจันทรคติไทย หรือเดือนยี่ (เดือนที่ 2) ตามปฏิทินจันทรคติล้านนา "มักจะ" ตกอยู่ในราวเดือนพฤศจิกายน ตามปฏิทินสุริยคติ ประเพณีนี้กำหนดขึ้นเพื่อเป็นการสะเดาะเคราะห์และขอขมาต่อพระแม่คงคา บางหลักฐานเชื่อว่าเป็นการบูชารอยพระพุทธบาทที่ริมฝั่งแม่น้ำนัมทามหานที และบางหลักฐานก็ว่าเป็นการบูชาพระอุปคุตอรหันต์หรือพระมหาสาวก สำหรับประเทศไทยประเพณีลอยกระทงได้กำหนดจัดในทุกพื้นที่ทั่วประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณที่ติดกับแม่น้ำ ลำคลอง หรือ แหล่งน้ำต่าง ๆ ซึ่งแต่ละพื้นที่ก็จะมีเอกลักษณ์ที่น่าสนใจแตกต่างกันไป
ในวันลอยกระทง ผู้คนจะพากันทำ "กระทง" จากวัสดุอุปกรณ์ต่างๆ ตบแต่งเป็นรูปคล้ายดอกบัวบาน ปักธูปเทียน และนิยมตัดเล็บ เส้นผม หรือใส่เหรียญกษาปณ์ลงไปในกระทง แล้วนำไปลอยในสายน้ำ (ในพื้นที่ติดทะเล ก็นิยมลอยกระทงริมฝั่งทะเล) เชื่อว่าเป็นการลอยเคราะห์ไป นอกจากนี้ยังเชื่อว่าการลอยกระทง เป็นการบูชาพระแม่คงคาด้วย
ประเพณีในแต่ละท้องถิ่น
-
ภาคเหนือตอนบน นิยมทำโคมลอย เรียกว่า "ลอยโคม" หรือ "ว่าวฮม" หรือ "ว่าวควัน" ทำจากผ้าบางๆ แล้วสุมควันข้างใต้ให้ลอยขึ้นไปในอากาศอย่างบอลลูน ประเพณีของชาวเหนือนี้เรียกว่า "ยี่เป็ง" หมายถึงการทำบุญในวันเพ็ญเดือนยี่(ซึ่งนับวันตามแบบล้านนา ตรงกับวันเพ็ญเดือนสิบสองในแบบไทย)
- จังหวัดตาก จะลอยกระทงขนาดเล็กทยอยเรียงรายไปเป็นสาย เรียกว่า "กระทงสาย"
- จังหวัดสุโขทัย ขบวนแห่โคมชักโคมแขวน การเล่นพลุตะไล ไฟพะเนียง
- ภาคอีสานจะตบแต่งเรือแล้วประดับไฟ เป็นรูปต่างๆ เรียกว่า "ไหลเรือไฟ"
- กรุงเทพฯ จะมี งานภูเขาทอง เป็นรูปแบบงานวัด เฉลิมฉลองราว7-10วัน ก่อนงานลอยกระทง และจบลงในช่วงหลังวันลอยกระทง
- ภาคใต้ อย่างที่อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลาก็มีการจัดงานอย่างยิ่งใหญ่ นอกจากนั้น ในจังหวัดอื่นๆ ก็จะจัดงานวันลอยกระทงด้วยเช่นกัน
นอกจากนี้ในแต่ละท้องถิ่นยังอาจมีประเพณีลอยกระทงที่แตกต่างกันไป และสืบทอดต่อกันเรื่อยมา
ประวัติ
เดิมเชื่อกันว่าประเพณีลอยกระทงเริ่มมีมาแต่สมัยสุโขทัย ในรัชสมัยพ่อขุนรามคำแหง โดยมีนางนพมาศ เป็นผู้ประดิษฐ์กระทงขึ้นครั้งแรก โดยแต่เดิมเรียกว่าพิธีจองเปรียง ที่ลอยเทียนประทีป และนางนพมาศได้นำดอกโคทม ซึ่งเป็นดอกบัวที่บานเฉพาะวันเพ็ญเดือนสิบสองมาใช้ใส่เทียนประทีป แต่ปัจจุบันมีหลักฐานว่าไม่น่าจะเก่ากว่าสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น โดยอ้างอิงหลักฐานจากภาพจิตรกรรมการสร้างกระทงแบบต่างๆ ในสมัยรัชกาลที่ 3
ปัจจุบันวันลอยกระทงเป็นเทศกาลที่สำคัญของไทย ที่มีนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างประเทศมาเที่ยวปีละมากๆ ทั้งนี้ในช่วงเวลาดังกล่าวมักจะเป็นช่วงต้นฤดูหนาว และมีอากาศดี
ในวันลอยกระทง ยังนิยมจัดประกวดนางงาม เรียกว่า "นางนพมาศ"
ความเชื่อเกื่ยวกับวันลอยกระทง
- เป็นการขอขมาพระแม่คงคา ที่มนุษย์ได้ใช้น้ำ ได้ดื่มกินน้ำ รวมไปถึงการทิ้งสิ่งปฏิกูลต่างๆ ลงในแม่น้ำ
- เป็นการสักการะรอยพระพุทธบาท ที่พระพุทธเจ้าทรงได้ประทับรอยพระบาทไว้หาดทรายแม่น้ำนัมมทานที ในประเทศอินเดีย
- เป็นการลอยความทุกข์ ความโศกรวมถึงโรคภัยต่างๆ ให้ลอยไปกับแม่น้ำ
- ชาวไทยในภาคเหนือมีความเชื่อว่า การลอยกระทงเป็นการบูชาพระอุปคุต ตามตำนานเล่าว่า พระอุปคุตทรงสามารถปราบพญามารได้
เนื่องจากปีนี้เป็นปีที่เรารณรงค์ลดภาวะโลกร้อนขอเชิญพี่น้องชาว Gotoknow ทุกท่านมาร่วมกันลอยกระทงเพื่อสืบสานประเพณีไทยและเพื่ออนุรักษ์ธรรมชาติ โดยทำกระจากวัสดุธรรมชาติที่ย่อยสลายได้เพื่อลดภาวะโลกร้อนและหนึ่งสโลแกนของเมืองพัทยา “หนึ่งกระทง หนึ่งครอบครัว” ค่ะ ประหยัด ลดภาวะโลกร้อน ลดขยะด้วยค่ะ
ขอขอบคุณข้อมูลวันลอยกระทงจากเว็บไซด์ของการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยค่ะ 12 พฤศจิกายน 51 นี้นะคะ อย่าลืมจ้า!
ความเห็น (14)
- ขอบคุณครับที่นำเรื่องราวกระทงมาให้อ่าน
- แต่ของผมสิ คงเป็นกระทงหลงทาง อิอิ
- เพราะยังหาทางกลับบ้านไม่เจอ
- สบายดีนะครับ
สวัสดึค่ะ แวะมาอ่านเรื่องราวของประเพณีไทย
-แล้วปีนี้ไปลอยที่ไหนดีค่ะ
· ขอบคุณค่ะ คนพลัดถิ่น (แล้วช่วงนี้พลัดแฟนด้วยนิ)
· มาเร็วมากอ่ะนะ สงสัยชาติที่แล้วคงเป็นม้าเร็วส่งสาร
· หลงทางเสียเวลา หลงติดยาเสียตังค์ซื้อยา อิอิ
· ไม่ค่อยสบายเท่าไหร่ค่ะ
· เพราะมีคนคิดถึงเยอะ
· แต่ไม่มีใครให้คิดถึง อิอิ (ล้อเล่นน๊า)
สวัสดีค่ะ..ที่ทำงานก็หานางรำกันค่ะ แต่งานนี้ต้องขอบายเพราะมือแข็ง เอวแข็ง รำไม่สวยค่ะ แต่ถ้าเป็นคุณณัชชา น่าจะฉลุยแน่ ๆ
- วันเพ็ญเดือนสิงสอง
- น้ำก็นองเต็มตลิ่ง..
- ....................
- ร้องมาตั้งแต่เด็กๆแล้ว
- และก็ยังร้องจนปัจจุบัน
- อย่างไม่เบื่อจริงๆ
- ขอบคุณสำหรับข้อมูลเก่ามาเล่าใหม่
- เพราะลืมไปบ้างแล้ว อิ อิ
o ขอบคุณค่ะที่แวะมาเยี่ยม
o คุณพิซซา
o เห็นชื่อแล้วอยากไป “พิซซ่าฮัท” อ่ะ
o หิวมาก
o แต่อยู่ในช่วงลดน้ำหนักค่ะ
o รอก่อน
o เดี๋ยวได้กิน
o อิอิ
o ขอบคุณค่ะที่แวะมาเยี่ยม
o แล้วเอารูปกระทงสวย ๆ มาลงให้
o ยังทำไม่เป็นเลยค่ะ
o ก็ทำแบบไม่ยังรู้อะไรเลยค่ะ
o ขอบคุณค่ะที่แวะมาเยี่ยม
o ก์เกือบจะลืมเหมือนกันค่ะ สำหรับเพลงนี้
o แต่ที่ทำงานต้องจัดกิจกรรมทุกปีค่ะ
o เจ้าหน้าที่ต้องนำสมาชิกร้องเพลงนี้
o ก็เลยลืมไม่ได้ค่ะ
- ธุค่ะ..
ตั้งแต่โตขึ้นมาพอจะรู้เรื่องรู้ราว..ต้อมแน่ใจว่าตัวเองไม่เคยลอยกระทงเลย รู้สึกสงสารแม่น้ำ..เพราะใครๆ ก็ลอยกระทงกันในวันนั้น และอีกเหตุผลที่ทำให้ต้องไกลห่างจากเทศกาลนี้ก็เพราะเหมือนคนมีกรรม ประสบอุบัติเหตุเกี่ยวกับประทัดหรือดอกไม้ไฟตามสถิติแทบจะปีเว้นปี จนถือเป็นกฏเคร่งครัดคือจะไม่ยอมออกนอกบ้าน ที่จำได้แม่น ตอนเด็กๆ เล็กๆ ชุดไหม้ทั้งชุด พอมัธยมก็จู่ๆ ได้รู้สึกร้อนวูบที่หน้า เอามือลูบดูเห็นสีดำๆ ทั้งเลือดทั้งเขม่า (มันมาจากไหนเนี่ย???????) เจอที่ข้อมือมั่ง ปักลงกลางหัวมั่ง สารพัด..ทั้งๆ ที่ระมัดระวังไม่เอาตัวเองไปอยู่ตรงมุมที่เสี่ยง
ขอบคุณนะคะที่แวะไปทักทายกันที่บันทึก ^^
☺สวัสดีค่ะ มาอ่านเรื่องลอยกระทงค่ะ
☺ลอยกระทงแล้วจะโชคดีค่ะ
☺ขอบคุณค่ะ
o ขอบคุณค่ะที่เข้ามาเยี่ยม
o เนปาลี
o ชอบจังเลยชื่อนี้ น่ารักมากค่ะ
o ก็สงสารแม่น้ำเหมือนกันนะ
o แต่ก็รักษาขนบธรรมเนียมประเพณีไทยไว้
o แต่ว่าจะเลือกอะไรดีหล่ะ
o ไปที่เขมรเมื่อปลายปีที่แล้ว
o แม่น้ำ หรือคลองที่บ้านเขาน้ำใสมาก
o มองเห็นพื้นดินด้านล่างเลย
o อยากให้บ้านเราเป็นแบบนั้นจัง
o ได้แค่คิด
o ตอนนี้ที่ทำงานก็กำลังรณรงค์ “ลดภาวะโลกร้อน”
o พยายามรณรงค์ให้สมาชิกใช้ถุงผ้าแทนถุงพลาสติก เวลาไปซื้อของที่ซุปเปอร์มาร์ เก็ตหรือที่ตลาด
o ก็ดีกว่าไม่ทำอะไรเลยเนอะ
o หนูรี
o ขอบคุณค่ะที่แวะมาเยี่ยม
o ขอให้มีความสุขนะคะ
o หลังจากที่ลอยกระทงแล้ว
o หายทุกข์ หายโศก หายเจ็บ หายป่วย นะคะ
o โชคดี โชคดี ตลอดไปค่ะ
o สาธุ!!!