ความรู้ สู่จินตนาการ และปัญญา : วิทยุเด็ก เยาวชน และครอบครัวฉบับปฐมฤกษ์
พักหลังๆมานี่ ผมหายไปจากการเขียนบล็อกนับเดือน จริงๆมีเรื่องอยากเขียนเยอะ แต่ถูกดึงไปทำงานเชิงนโยบายและเครือข่ายมากขึ้น โดยเฉพาะเครือข่ายสื่อเพื่อเด็กและเยาวชนภาคเหนือ ในฐานะผู้ติดตามยุทธศาสตร์ระดับภาค ต้องเดินทางออกไปทำงานต่างจังหวัดมากขึ้น ตัวผมบริหารเวลายังไม่ดี งานเขียนก็เลยลดลง
........แต่วันนี้มีเรื่องสำคัญที่คิดว่าจะเป็นประโยชน์แก่คนอื่นๆ ก็เลยต้องเขียนสักหน่อย
ด้วยความช่วยเหลือจากเครือข่ายสื่อเพื่อเด็กและเยาวชนภาคเหนือ โดยเฉพาะสำนักข่าวเด็กและเยาวชนจังหวัดพะเยา สโมสรเล็กๆของเราก็ได้ “อาวุธทางปัญญา” เพิ่มขึ้นอีกหนึ่งอย่าง นั่นคือ วิทยุชุมชน
หลักการโดยสังเขปวิทยุชุมชน ก็คือ เป็นวิทยุที่สร้างจากการมีส่วนร่วมของท้องถิ่น เป็นสื่อกลางสำหรับผู้ยากไร้ คนชายขอบ คนที่ไม่มีสิทธิ ไม่มีเสียงต่างๆ และเป็นสื่อทางเลือกให้กับสังคม
"ไม่แสวงหาผลกำไร แต่ใช้สร้างทุนทางสังคม ครับ"
ลำพัง เครื่องส่งและค่าใช้จ่ายในการจัดตั้งสถานีขึ้นมาเบื้องต้นก็หลายหมื่น พอดีผมได้เงินที่พ่อทิ้งไว้ให้หลังท่านล่วงลับไปไม่นานมานี้ เป็นเงินเล็กๆก้อนหนึ่ง ก็เลยนำมาจัดซื้อวัสดุอุปกรณ์ต่างๆเข้ามา เพราะถ้ามัวรอผ้าป่าชุมชน หรือ อบต.มาให้ความหวัง ในสถานการณ์อย่างนี้คงยาก เราพอมีและเห็นว่าทำแล้วมีประโยชน์ ก็ลุยไปเลย
เชื่อว่าวิญญาณคุณพ่อก็คงดีใจ ที่เห็นเงินของท่านเป็นประโยชน์และสร้างสรรค์แก่คนรุ่นต่อไป
v จากงานวิจัย สู่งานสื่อ และการจัดการความรู้ด้วยปัญญา
ส่วนตัวผมคิดว่า สำหรับการพัฒนาเด็ก เยาวชน และครอบครัว ในยุคนี้แล้ว ทั้งสามงานนี้ เป็นสิ่งที่ทุกองค์กรต้องทำนะครับ คือถ้าชวนเด็กทำแต่วิจัย ไม่มีพื้นที่สื่อให้พวกเขาผลิตและแสดงออก เด็กก็เซ็ง และลดทอนพลังแห่งจินตนาการของเขาไปอย่างน่าเสียดาย (อย่าลืมนะครับว่า ไอน์ไสตน์ยังบอกว่า “จินตนาการสำคัญกว่าความรู้”)
ทีนี้เรามีวิจัย (ความรู้) เรามีสื่อ (จินตนาการ) เป็นวัตถุดิบแล้วหากขาดการจัดการให้เชื่อมต่อกัน คือ การจัดการความรู้ มันก็ไม่ครบองค์ สยชช. เราก็เลยเพิ่มบทบาทในแง่การเป็นหน่วยจัดการความรู้ (อยากจะเรียกว่าเราเป็นหน่วยฝึกให้เด็กๆมาจัดการความรู้มากกว่า)
แต่การจัดการความรู้ก็มีด้านมืดของมันนะครับ ผมเพิ่งไปอ่านหนังสือ “ธรรมมะพารวย” ของท่าน ว.วชิรเมธี ท่านได้กรุณาเขียนเตือนสติไว้อย่างน่าคิดว่า
“ความรู้กับปัญญาไม่ใช่สิ่งเดียวกัน
ความรู้เกิดจากการเรียนรู้ภายนอก ปัญญาเกิดความงอกงามออกมาจากภายใน
ความรู้ ครอบคลุมเพียงบางสิ่งของสรรพสิ่ง และทำให้คนเกิดอหังการ ยโส
ปัญญา ครอบคลุมทุกสิ่ง รวมทั้งแม่นยำในบางสิ่งอย่างลึกซึ้ง และทำให้คนอ่อนน้อม ถ่อมตน
ความรู้ ทำให้คนเรามีอาชีพและท้องอิ่ม
แต่ปัญญาทำให้คนเรามีชีวิตดีงามและเป็นมนุษย์โดยสมบูรณ์ “
วิทยุชุมชนเล็กๆของเรา กำลังเพิ่งเริ่มครับ เราเริ่มจากทุนทางสังคมของพวกเรากันเอง เด็กๆมาร่วมสำรวจความเห็น ใช้วิธีวิจัยชุมชนมาเริ่มต้น มีสำรวจความเห็น ตอนนี้อยู่ในช่วงฝึกดีเจน้อยๆออกอากาศกัน เรื่องที่เล่าในรายการก็มาจากหลากหลาย ทั้งจากข้อมูลชุมชนที่เด็กๆเก็บรวบรวมมา จากประสบการณ์ตรงของเด็กๆ และข้อมูลความรู้จากสื่อต่างๆ
แม้วันนี้ ผู้ใหญ่ในท้องถิ่นจะไม่เห็นความสำคัญกับเด็กๆเท่าไรนัก แต่คงไม่นาน ที่เสียงเล็กๆของเราจะดังขึ้นๆในสักวัน
เล่าสู่กันเป็นปฐมฤกษ์ของวิทยุเด็ก เยาวชน และครอบครัว ของปางมะผ้า อำเภอเล็กๆติดชายแดนอำเภอหนึ่งของแม่ฮ่องสอน เป็นการจัดการความรู้ผ่านสื่อทางเลือกบนฐานการมีส่วนร่วมของเด็ก เยาวชน บนฐานความรู้และจินตนาการ
ส่วนปัญญาจะเกิดขึ้นแค่ไหนนั้น ก็เป็นตัวชี้วัดที่ต้องติดตามกันต่อไปครับ
ใน สโมสรผู้นำเยาวชนเพื่อการศึกษาและพัฒนาชุมชน จังหวัดแม่ฮ่องสอน
ความเห็น (5)
คิดถึงน้องชายครับ
- คิดถึงพี่บางทรายเช่นกันครับ
- เพื่อนคนหนึ่งที่เรียนพัฒนาสังคมมาด้วยกันบอกผมว่า มาอยู่แม่ฮ่องสอนน่าจะต้องหาคนคุยเรื่องความคิดที่ทำอยู่อย่างนี้เยอะๆ ผมก็อยากจะชวนคุย แต่ก็ลำบาก มันหลายปัจจัยครับ พักหลังเลยขี้เกียจคุย ตัวผมเองก็ไม่ชอบคนขี้คุยซะด้วย ชอบคนทำงานเงียบๆมากกว่า มีความสุขในสิ่งเล็กๆก็เพียงพอ
- อย่างน้อย ก็ยังมีโกทูโนว และพี่บางทราย ถึงอยู่ห่างไกล ก็เหมือนใกล้กันครับ
- เห็นด้วยว่า
- ต้องชวนคนอื่นคุย
- จะเกิดเครือข่าย
- เกิดพลัง
- เกิดการช่วยเหลือกันครับ
สวัสดีครับอาจารย์ขจิต
- ตอนนี้ เรากำลังเริ่มชวนคนอื่นคุย
- แต่เด็กๆต้องเริ่มจาก "หัดคุยกับตัวเอง" คุยกับตัวเอง (แบบไม่ได้บ้านะครับ )คือสื่อสารกับตัวเอง เข้าใจตัวเอง แล้วจึงจะสื่อสารกับคนอื่นๆได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- ผมเองก็ยังต้องฝึกคุยกับตัวเอง (ในใจ) เพื่อทบทวนตัวเองบ่อยๆ
- ขอบคุณสำหรับกำลังใจนะครับ
- การคุยกับตัวเองเป็นสิ่งดีครับ
- ทำ dialogue กับตัวเอง
- มาให้กำลังใจครับ
- สู้ๆๆครับ