เรื่อง "ขึ้นรถ ลงเรือ-ไปเหนือล่องใต้ (มาจากสำนวนโฆษณา TV)" นี่, หนีปัญหาเมารถ เมาเรือ หรือเมาคลื่นได้ยากทีเดียว
ขอนำวิธีป้องกันเมารถเมาเรือจากอาจารย์แห่งเว็บไซต์ 'ehow'; 'MedlinePlus'; 'Mayoclinic'; มาเล่าสู่กันฟังครับ
...
สมองคนเรามี ระบบรับรู้การทรงตัว เพื่อบอกว่า เราอยู่ในท่าใด เช่น ยืน นั่ง นอนหงาย นอนคว่ำ นอนตะแคง ฯลฯ หรือเคลื่อนที่ไปในทิศทางใด เช่น ขึ้นบน ลงล่าง ไปทางซ้าย-ขวา, หน้า-หลัง ฯลฯ 2 ระบบใหญ่ได้แก่ ผ่านทางตากับทางหูชั้นใน
ภาวะที่มีการเคลื่ีอนไหวโยกเยก โดยเฉพาะการนั่งรถลงเรือ ทำให้ระบบเหล่านี้ตีรวนได้ เนื่องจากหูชั้นในมีระบบท่อของเหลวรูปครึ่งวงกลม วางตั้งฉากกัน เพื่อรับรู้การเคลื่อนไหวในแนวนอน-ตั้ง-ขวาง
...
เมื่อมีการ เคลื่อนไหว... จะเกิดการเคลื่อนไหวภายในระบบท่อของเหลวในหูชั้นใน เมื่อการเคลื่อนไหวหยุดแล้ว ของเหลวที่มีแรงเฉื่อยจะเคลื่อนที่ต่อ ทำให้ระบบหูส่งสัญญาณคล้ายกับว่า การเคลื่อนไหวยังไม่หยุดทันที
ส่วนระบบตาไม่มีแรงเฉื่อยแบบนี้ ทำให้สัญญาณการทรงตัวของระบบตากับหูขัดแย้ง ตีรวนกัน (ทำไมเหมือนการเมืองไทย หรือการเมืองในหน่วยงานต่างๆ ก็ไม่ทราบ) และเกิดอาการเมารถเมาเรือ
...
คนที่เสี่ยง ต่ออาการเมารถเมาเรือมากที่สุด คือ คนอายุน้อย โดยเฉพาะเด็กเล็กอายุ 2 ปี, ความเสี่ยงจะลดลงไปตามอายุ และพบน้อยลงไปมากเมื่ออายุ 50 ปีขึ้นไป จึงอาจกล่าวได้ว่า อาการเมารถเมาเรือเป็นอาการของคนที่ยังอ่อนเยาว์
กล้ามเนื้อและข้อต่อของคนเราก็มีระบบรับรู้การทรงตัว เพื่อให้คนเรารู้ว่า หัว-แขน-ขาอยู่ตรงไหน พิกัดใดเช่นกัน
...
วิธีป้องกัน เมารถเมาเรือได้แก่ [ ehow ]; [ MedlinePlus ]; [ Mayoclinic ];;
(1). กินยา ป้องกัน-แก้เมารถเมาเรือล่วงหน้า เช่น dimenhydrinate (Dramamine) ฯลฯ, ยานี้ใช้เวลาในการดูดซึม และออกฤทธิ์ประมาณ 20-30 นาที
ยานี้ทำให้ง่วงนอน จึงต้องระวังอันตรายเสมอ เช่น ระวังหลับแล้วของหาย ฯลฯ
ผู้เขียนมีประสบการณ์นั่งรถทัวร์จากท่าขี้เหล็กไปเชียงตุง (กุมภาพันธ์ 2552), บริษัททัวร์ที่นั่นมีบริการแจกยานี้ฟรีคนละเม็ดด้วย นับว่าเท่ไม่เบาทีเดียว
...
(2). ใช้ยาจาก ธรรมชาติ คือ ขิง เช่น กินอาหารที่มีขิงหรือน้ำขิง ฯลฯ ก่อนเดินทาง
(3). กินอาหาร มื้อเล็ก หลีกเลี่ยงการดื่มน้ำมากๆ หรือกินอาหารที่มีลมหรือแก๊ส เช่น น้ำอัดลม ฯลฯ ระหว่างเดินทาง เนื่องจากกระเพาะอาหารที่โป่งพองจากปริมาตรของ "อาหาร-น้ำ-ลม" จะทำให้คลื่นไส้ได้ง่ายกว่าตอนท้องว่าง
อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง คือ อาหารที่มีกลิ่นแรง เช่น ทุเรียน ฯลฯ, เครื่องเทศฉุน และอาหารที่มีไขมันสูง เช่น อาหารทอด ฯลฯ
ก่อนเดินทาง... ควรดื่มน้ำให้พอล่วงหน้า 1 วัน เนื่องจากภาวะขาดน้ำอาจเพิ่มเสี่ยงอาการเมารถเมาเรือได้
...
(4). หลีกเลี่ยง แอลกอฮอล์ (เหล้า เบียร์ ไวน์ ฯลฯ) เนื่องจากจะเพิ่มเสี่ยงต่อการเมาซ้ำซ้อน
(5). ถ้าทำ ได้... ควรเลือกที่นั่งตรงกลางซึ่งโยกเยกน้อยที่สุด รองลงไปเป็นที่นั่งด้านหน้า พยายามหลีกเลี่ยงที่นั่งด้านหลัง ซึ่งมักจะโยกเยกมากที่สุด
กรณีนั่งเรือหรือรถที่ไม่ได้ติดแอร์... กระแสลมวนมักจะพัดไอเสียบางส่วนกลับไปทางด้านหน้า ทำให้คนที่นั่งหลังเสี่ยงเหม็นควันไอเสียมากกว่าที่นั่งส่วนอื่นๆ
ถ้าทำได้... ควรเลือกที่นั่งที่หันไปทางด้านหน้าดีกว่าที่นั่งที่หันไปทางด้านข้างหรือ ด้านหลังรถ เลือกนั่งรถ-เรือค่อนไปทางด้านหน้า นั่งเรือชั้นบน (เห็นวิว-ทิวทัศน์ดีกว่านั่งโดยไม่เห็นวิว-ทิวทัศน์), นั่งเครื่องบินใกล้หน้าต่าง (window / wing seats)
ควรมองวิว-ทิวทัศน์ไกลๆ ในแนวนอน หลีกเลี่ยงการมองสูง-ก้มหน้า-หรืออ่านหนังสือทั้งๆ ที่รถหรือเรือโคลงไปโคลงมา
ทีนี้ถ้าโดยสารเรือทางไกล เช่น ต้องนอนบนเรือ ฯลฯ... ควรเลือกเคบิน (ห้อง) ตรงกลางลำเรือ หรือบริเวณใกล้เคียง เนื่องจากจะมีการโยกเยกน้อยกว่าส่วนอื่นๆ
...
(6). การหลับตา หรือดีกว่านั้น คือ พยายามนอนให้หลับไปเลย มีส่วนช่วยบรรเทาอาการได้ดีกว่าการลืมตา
(7). พยายามให้ ส่วนหัวอยู่นิ่งๆ หลีกเลี่ยงการส่ายหัวไปมา ซึ่งจะทำให้ของเหลวในช่องหูชั้นในเคลื่อนไหวไปมามากขึ้น
...
(8). ไม่สูบ บุหรี่ และไม่นั่งใกล้คนสูบบุหรี่
(9). ระวังอาหาร เป็นพิษ ซึ่งพบบ่อยในอาหารประเภทข้าวผัด (นิยมใช้ข้าวเก่ามาผัดใหม่), ขนมจีน, แกงกะทิ (เสียง่าย)
อาหารเป็นพิษมักจะทำให้ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน ซึ่งจะทำให้อาการเมารถเมาเรือแย่ลงไปอย่างมากมาย
...
(10). ระวังไข้ หวัดลำไส้อักเสบ ซึ่งติดต่อผ่านทางการไอ-จาม โดยเฉพาะในห้องแอร์จะฟุ้งกระจายไปได้ไกลมาก และติดต่อผ่านการปนเปื้อนเสมหะ-น้ำมูก-น้ำลาย โดยเฉพาะติดผ่านมือที่ไปป้ายข้าวของเครื่องใช้ต่างๆ
โรคนี้มักจะทำให้เกิดอาการหวัด คัดจมูก น้ำมูกไหล ปวดท้อง แน่นท้อง ท้องอืด ท้องเีสีย และทำให้น้ำย่อยนมลดลงไปนานประมาณ 2 สัปดาห์
การล้างมือด้วยสบู่บ่อยๆ หรือถูมือด้วยเจลแอลกอฮอล์ช่วยลดความเสี่ยงโรคนี้ได้
ถ้าเป็นโรคนี้... ควรลดปริมาณนมลงครึ่งหนึ่ง เช่น ถ้าเคยดื่มนมครั้งละ 1 กล่อง ควรลดลงเหลือ 1/2 กล่อง เว้นห่างไป 4 ชั่วโมงแล้วค่อยดื่มส่วนที่เหลือ
...
(11). เลือกเท่ ให้ถูกท่า
ท่าเดินและยืนมักจะทำให้เมารถเมาเรือน้อยกว่าท่านั่งหรือนอนนานๆ
...
(12). หลังเดิน ทางนานๆ
หลังเดินทางโดยรถหรือเรือนานๆ อาจเกิดอาการ "เมาบก (landsickness)" ได้ เนื่องจากสมองปรับตัว หรือปรับจังหวะโยกเยกให้เข้ากับการเดินทางได้แล้ว และปรับตัวเข้ากับแผ่นดินนิ่งๆ ยังไม่ได้
อาการ "เมาบก" มักจะหายไปได้เองภายใน 1-2 วัน
...
ถึงตรงนี้... ขอให้ท่านผู้อ่านมีสุขภาพดีไปนานๆ ครับ
...
> ที่ มา
-
Thank ehow; MedlinePlus; Mayoclinic; Medicinenet
-
นพ.วัลลภ พรเรืองวงศ์ รพ.ห้างฉัตร ลำปาง. 25 มิถุนายน 2553.
-
ข้อมูลทั้งหมดเป็นไปเพื่อ การส่งเสริมสุขภาพ ไม่ใช่วินิจฉัยหรือรักษาโรค ท่านที่มีโรคประจำตัวหรือความเสี่ยงต่อโรคสูงจำเป็นต้องปรึกษาหมอที่ดูแล ท่านก่อนนำข้อมูลไปใช้.
