การอภิวัฒน์สังคม 2475 การปฏิรูปสังคมไทยในยุคที่ 2
ในปี พ.ศ. 2468 เมื่อเราเริ่มจัดตั้งกลุ่มแกน พรรคอภิวัฒน์ ในปารีส ข้าพเจ้ามีอายุเพียง 25 ปีเท่านั้น หนุ่มมาก หนุ่มทีเดียว หากแต่ขาดความชัดเจน แม้ว่าข้าพเจ้าได้รับปริญญาแล้วและได้คะแนนสูงสุดแต่ก็ไม่มีอะไรมากไปกว่าทางทฤษฏี ข้าพเจ้าไม่มีความชัดเจน และโดยปราศจากความชัดเจน
บางครั้งข้าพเจ้าประยุกต์ทฤษฏีอย่างนักตำรา ข้าพเจ้าไม่ได้นำเอาความเป็นจริงในประเทศของข้าพเจ้ามาคำนึงด้วย ข้าพเจ้าติดต่อกับประชาชนไม่พอ ความรู้ทั้งหมดของข้าพเจ้าเป็นความรู้ตามตัวหนังสือ ข้าพเจ้าไม่ได้เอาสาระสำคัญของมนุษย์มาคำนึงด้วย ให้มากเท่าที่ข้าพเจ้าควรจะมี
ในปี พ.ศ. 2475 ข้าพเจ้าอายุ 32 ปี พวกเราได้ทำการอภิวัฒน์ แต่ข้าพเจ้าก็ขาดความชัดเจน และครั้นข้าพเจ้ามีความชัดเจนมากขึ้น ข้าพเจ้าก็ไม่มีอำนาจ
(คำสัมภาษณ์ เอเชียวีค 28 ต.ค. 2523
ในมรดกปรีดี พนมยงค์. สุพจน์ ด่านตระกูลรวบรวม,
2526 , หน้า 138- 139 )
บันทึกที่แล้วผมได้กล่าวถึงการปฏิรูปสังคมไทยในยุคแรก ในปี 2435 ซึ่งผมได้บันทึกไว้ที่ http://gotoknow.org/blog/suthepkm/397999 บันทึกนี้จะกล่าวถึง การปฏิรูปสังคมไทยในยุคที่ 2 เริ่มในปี 2475 ครับ ห่างจากการปฏิรูปประเทศไทยในยุคแรกเมื่อ ปี 2435 เป็นห้วงเวลา 40 ปีพอดีครับ นั่นคือ การเปลี่ยนแปลงการปกครองหรือการอภิวัฒน์สังคม ครับ
วันที่ 24 มิถุนายน 2475 คือวันแห่งการเปลี่ยนแปลงการปกครอง จากระบบสมบูรณาญาสิทธิราช มาสู่ระบบการปกครองโดยมีพระมหากษัตริย์ภายใต้รัฐธรรมนูญ โดยคณะราษฎร ภายใต้การนำของ ดร.ปรีดี พนมยงค์ รัฐบุรุษอาวุโส เป็นผู้นำฝ่ายพลเรือน(วันที่ 24 มิถุนายน เคยเป็นวันชาติของสยามประเทศในระยะแรก)
ในมาตรา 1 แห่งธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยาม(ชั่วคราว) ซึ่งเป็นรัฐธรรมนูญฉบับแรก(27 มิถุนายน 2475) บัญญัติไว้ว่า
“มาตรา 1 อำนาจสูงสุดของประเทศนั้นเป็นของราษฎรทั้งหลาย”
อำนาจสูงสุดของประเทศ ตามที่ระบุไว้ ในมาตรา 1 ดังกล่าว หมายถึง อำนาจสูงสุดในโครงสร้างของสังคมตามระบบประชาธิปไตย อันเป็นความหมายที่กว้างขวาง และเป้าหมายสูงสุดของท่านปรีดีและเพื่อนในคณะราษฎร ส่วนหนึ่งก็คือ การสร้างระบอบประชาธิปไตยที่สมบูรณ์
ระบอบประชาธิปไตยที่สมบูรณ์ตามความหมายของท่านปรีดีและเพื่อนในคณะราษฎร มุ่งหวัง คือ ประชาธิปไตยอย่างรอบด้าน(ประชา + อธิปไตย = อำนาจสูงสุดเป็นของปวงชน) นั้นหมายความว่า ประชาชนมีอำนาจสูงสุดในโครงสร้างทั้งสามของสังคม คือ
- ประชาชนมีอำนาจสูงสุดในทางเศรษฐกิจ
- ประชาชนมีอำนาจสูงสุดในทางการเมือง
- ประชาชนมีอำนาจสูงสุดในทางวัฒนธรรม
โครงสร้างทั้ง 3 ของสังคมดังกล่าว เศรษฐกิจ เป็นโครงสร้างพื้นฐาน ส่วนการเมืองและวัฒนธรรมเป็นโครงสร้างชั้นบน
การเปลี่ยนแปลงการปกครองหรือการอภิวัฒน์สังคม เมื่อ วันที่ 24 มิถุนายน 2475 นั้น ในบาทก้าวแรกเป็นการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างชั้นบนอย่างเดียว และบาทก้าวต่อมาที่จะเป็นการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างพื้นฐาน คือ ระบบเศรษฐกิจ โดยวิธีการสหกรณ์ตามเค้าโครงเศรษฐกิจของท่านปรีดี ฯ แต่คณะราษฎรก็ทำไม่สำเร็จ ภารกิจการสร้างระบอบประชาธิปไตยที่สมบูรณ์ จึงยังคงค้างคา รอการสืบสานปณิธานดังกล่าว
ครับ แม้จะเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475 ถึงแม้ในทางการเมืองจะสำเร็จในระยะแรก โดยเป็นช่วงเวลาแห่งความหวังในการพัฒนาประชาธิปไตย มุ่งหวังที่จะสร้างระบบการเมืองของประชาชน โดยประชาชน เพื่อประชาชน ตามอุดมการณ์ หรือ ตามหลักการปกครอง 6 ประการที่คณะราษฏรได้ประกาศไว้ รวมทั้งการพัฒนาเศรษฐกิจของประชาชนและของประเทศตามเค้าโครงเศรษฐกิจที่ถูกยกร่างขึ้นในเวลาต่อมา
หากแต่ว่าภารกิจการสร้างประชาธิปไตยและการสร้างความสมบูรณ์พูนสุขให้แก่ราษฎรนั้น แทบไม่มีโอกาสเป็นจริงได้เลย เพียงไม่กี่ปีคณะราษฎร ซึ่งเป็นตัวแทนภาคประชาชนก็ถูกช่วงชิงอำนาจไป เค้าโครงเศรษฐกิจถูกฉีกทิ้ง ประชาชนก็ยังคงทุกข์ยากเหมือนเดิม ขณะที่ผู้นำการอภิวัฒน์อย่าง ดร.ปรีดี พนมยงค์ เองถึงแม้จะเป็นถึงรัฐบุรุษอาวุโสคนแรกของประเทศไทย ผู้มีคุณูปการหลายๆอย่างต่อสังคมไทยก็ต้องหลบหนีไปอยู่ต่างประเทศ อย่างไม่มีวันได้กลับ การอภิวัฒน์สังคมยุคนี้นับตั้งแต่การเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475เป็นต้นมา การพัฒนายังไม่มีความก้าวหน้าต่อเนื่องเป็นระยะเวลาประมาณ 40 ปี จนถึงยุคต่อมาปี 2515
ในยุคนี้ ดร.ปรีดี พนมยงค์ เป็นสามัญชนที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ของบ้านเราอย่างยิ่งคนหนึ่ง ในมิติที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและการเมือง แม้ภารกิจของท่านปรีดี จะยังไม่อาจฝ่าฟันให้บรรลุเป้าหมายตามที่มุ่งหวังไว้ แต่ท่านดร.ปรีดี คือผู้ริเริ่มให้เกิดการเปลี่ยนแปลงแห่งยุคสมัยด้วยคนธรรมดาสามัญ ความคิดและเจตนารมณ์เพื่อสร้าง “ประชาธิปไตย เพื่อความอยู่ดีมีสุขของประชาชน” ยังจะต้องรอการสืบสาน
มนุษย์ที่เกิดมาเพื่ออยู่ร่วมกัน....มนุษย์จำต้องช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ในประเทศหนึ่ง ถ้ามนุษย์คนหนึ่งต้องรับทุกข์ เพื่อนมนุษย์อื่นก็รับทุกข์ด้วย.....เหตุฉะนั้น เพียงแต่มนุษย์มีความเสรีภาพ และต่างก็มีความเสมอภาค จึงยังไม่เพียงพอที่จะรวมกันอยู่ได้ คือ จำต้องมีการช่วยเหลือกันโดยตรง...
คำบรรยายวิชากฎหมายการปกครอง ที่โรงเรียนกฎหมาย
โดยท่านปรีดี พนมยงค์
ระหว่าง 24 กุมภาพันธ์ ถึง 31 มีนาคม 2475
ความเห็น (12)
เรียนท่าน
ที่นับถือ
ขอบคุณที่นำมาแบ่งปันนะคะ ได้ความรู้และมีประโยชน์มากค่ะ
ขอบคุณทุนทางประวัติศาสตร์ที่ท่านแบ่งปันให้ทราบนะคะ...
รายละเอียดบทวิเคราะห์การปฏิรูปสังคมไทยในยุคที่ 2 เริ่มในปี 2475 หรือการอภิวัฒน์สังคม ของคณะราษฏร มีประเด็นประวัติศาสตร์ว่าด้วย เรื่องความปรองดอง อ่านบทความ ดร.เกษียร จะได้เข้าใจมุมมองการปฏิรูปสังคมและเรื่องปรองดอง.........
ได้ที่ มติชนออนไลน์
คุณคุณยายครับ
- ผมแวะไปอ่านบันทึก "โชคดี ที่มีปาฏิหาริย์ ขอบคุณสิ่งศักดิ์สิทธิ์เป็นล้นพ้น"แล้วครับ
- ผมเองก็มีประสบการณ์ทำนองเดียวกัน เมื่อ 24 มิ.ย.53 ลงจากเครื่องที่ขอนแก่น จะเดินทางต่อไปสารคาม แต่ไปไม่ถึงต้องนอนพักที่โรงพยาบาลขอนแก่น ราม เป็นอาทิตย์ แล้วมาพักต่อที่บ้านอีกเป็นเดือน
- คืนนั้น หากไปถึงสารคามตั้งใจจะเขียนบันทึกเรื่องนี้แหละ 24 มิ.ย.2475 เลยได้มาบันทึกเอาในช่วงนี้
- "โชคดี ที่มีปาฏิหาริย์ ขอบคุณสิ่งศักดิ์สิทธิ์เป็นล้นพ้น"ขอบุณครับ
- ตอนเด็กๆๆชอบอ่านประวัติอาจารย์ปรีดีครับ
- ได้ความรู้ในหลายเรื่องทีเดียว
- โดยเฉพาะเมื่อท่านเจอคุณไกรสิงห์
- ขอบคุณครับ
สวัสดีครับคุณครูมาตายี 
- มาพักหลังผมสนใจประวัติศาสตร์ท้องถิ่นมากขึ้น
- ผมว่าการค้นหา การค้นพบประวัติศาสตร์เป็นการสร้างเอกลักษณ์อัตลักษณ์ของชุมชนท้องถิ่น
- ที่อาจสามารถ ผมทราบว่ามีฐานมาจากกลุ่มชาติพันธุ์แสก(จากเวียดนาม)ไม่ทราบว่ายังคงมีร่องรอยอยู่หรือไม่ ผมไม่เคยแวะชุมชนที่อาจสาสารถมาก่อนเลย
- ขอบคุณครับ
สวัสดีครับอ.ขจิต
ท่านปรีดี มีชีวิตที่น่าสนใจและเป็นผู้มีคุณูปการหลายๆอย่างต่อสังคมไทย
- ตั้งพรรคการเมืองลับเพื่อการปฏิวัติเมื่ออายุเพียง 25 ปีเท่านั้น
- เป็นหัวหน้าคณะปฏิวัติฝ่ายพลเรือน ปี2475 เมื่ออายุ 32 ปี
- เป็นนายกรัฐมนตรี
- เป็นหัวหน้าคณะเสรีไทยในสมัยสงครามโลกครั้งที่2 ทำให้ไทยไม่เป็นประเทศผู้แพ้สงคราม
- เป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน สมัย ร.8
- เป็นรัฐบุรุษคนแรกของไทย
- แต่ไม่แผ่นดินในเมืองไทยให้อยู่อาศัยได้
สวัสดีศุกร์สุขสันต์ค่ะท่านเทพฯ
ตอนนี้ชีพจรลงเท้าที่ไหนเอ่ยคะ ... ประทับใจท่านปรีดี วีรบุรุษเสรีไทย ค่ะ
สวัสดีครับคุณปู
- อยู่สนง.ครับทำงานวันแรกปีงบประมาณใหม่
- ที่ทำงานผมเป็นองค์การมหาชน(องค์กรของรัฐประเภทหนึ่ง_ที่ไม่ใช่ราชการ)
- ขอบคุณครับ
- คุณปูตัดสินใจยังไปไหนต่อ...มีความสุขกับการเลือกนะครับ
- สวัสดีค่ะ
- แวะมาส่งความระลึกถึงกันค่ะ....วันนี้มาพร้อมกับหนูน้อยน่ารัก ๆ ค่ะ
- ขอบคุณค่ะ
ขอบคุณครับคุณบุษรา
หนูน้อยน่ารักมากครับ
อรุณสวัสดิ์ค่ะท่านเทพฯ คงกลับมาจากเวียงแล้วนะคะ เป็นไงบ้างเอ่ยคะ เวียงพิงค์ วันนี้ในมุมมองคนรักเรณูนคร (โยงให้เกี่ยวกันได้ไงเนี่ย อิ อิ ) รอติดตามอ่าน ขอบคุณค่ะ ;)