กราบนมัสการพระคุณเจ้า

ขอบพระคุณครับสำหรับความหมายของคำว่า..สีทันดร

ข้ามสีทันดร

เห็นชื่อก็อุทานเลยว่า โอ้โห หมายถึง ตรงประเด็น (5 5 5...)

เจริญพร

• นมัสการหลวงพี่
• ได้ความรู้ดีมากเลยครับ
• ปกติเคยได้ยินแต่คำว่า สันดอนขุดง่าย สันดานขุดยาก
• เกี่ยวกันไหมเนี่ย
• อิอิอิอิๆๆ

ขจิต ฝอยทอง

• สันดอนขุดง่าย สันดานขุดยาก
  

อาจารย์มาเปิดประเด็นเรื่องนี้ ก็อาจเขียนได้อีกบันทึก...

สันดอน เป็นคำไทยแท้ หมายถึงพื้นที่เป็นเนิน ซึ่งสูงกว่าปกติ  โดยมากมักใช้พื้นที่ใต้น้ำ...

สันดาน เป็นคำบาลี แปลว่า ข้ามไปพร้อมกัน  หมายถึงอุปนิสัยหรือพฤติกรรมที่เราสั่งสมไว้ในชาตินี้ เมื่อตายไป และจิตวิญญาณข้ามไปจากภพหนึ่งสู่อีกภพหนึ่ง  อุปนิสัยหรือพฤติกรรมที่เราสั่งสมไว้ก็จะติดตรึงไปกับจิตวิญญาณนั้นด้วย จึงเรียกว่า ข้ามไปพร้อมกัน  หรือ สันดาน 

สันดอน นั้นเป็นวัตถุหรือรูปธรรม จึงขุดคือแก้ไขได้ง่าย... ขณะที่สันดาน เป็นกิเลสซึ่งจัดเป็นนามธรรม จึงขุดคือค้นหาและแก้ไขได้ยาก... ประมาณนี้

เจริญพร

ตอนอ่านชื่อบันทึกนี้ก็นึกถึงน้องข้ามสีทันดร เป็นคนเแรกเหมือนกัน

กราบขอบพระคุณหลวงพี่ที่ให้ธรรมทานเรื่องสีทันดรค่ะ ชอบตรงที่พระุพุทธองค์ทรงตรัสว่า "สมุทร นั่นมิใช่สมุทรในวินัยของพระอริยะ , นั่นเป็นกองน้ำใหญ่ เป็นห้วงน้ำใหญ่, ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย จักษุเป็นสมุทรของบุรุษ," มากเลยค่ะ

กมลวัลย์

พระพุทธเจ้าทรงเป็น พระบรมครู มีพื้นฐานความรู้ทั่วไปหลากหลาย ดังนั้น จึงทรงแสดงธรรมพอเหมาะสมกับพื้นฐานของผู้ฟังที่ควรแก่การเข้าถึงธรรมในขณะนั้นๆ...

ที่พอระลึกได้ขณะนี้ ก็เช่น พระภิกษุกลุ่มหนึ่งนั่งสนทนากันถึงเมืองต่างๆ ที่ผ่านมาว่า เมืองนั้นที่ดอน เมืองนี้ที่ลุ่ม เมืองโน้นโคลนเยอะ เมืองนั่นกรวดมาก... พระพุทธเจ้าเสด็จผ่านมา จึงทรงนำเรื่องสถานที่ซึ่งภิกษุคุยกันในขณะนั้นมาแสดงเปรียบเทียบถึงหลักธรรม...

อีกอย่างหนึ่ง พระภิกษุรูปหนึ่ง ทรงปรารภความเพียรยิ่งเกินไป พระพุทธเจ้าทรงทราบว่าพระภิกษุรูปนี้เป็นนักดนตรีดีดพิณมาก่อน จึงเปรียบเทียบความเพียรต้องพอดีเหมือนการขึงสายพิณ... เป็นต้น

เจริญพร

สาธุ..

เข้าใจแล้วเจ้าค่ะ ทำให้เห็นภาพได้ชัดเจนขึ้นเวลาอ่านพระไตรปิฎกค่ะ

กมลวัลย์

เจริญพร

สีทันดร ห่อนข้าม          ตามใคร

ยังบ่ได้ วัดใจ               ไป่ตื้น

กว้างไกลใช่ เพียงตา      มองเห็น

ขุดสันดอน  บ่ได้             ไป่ซึ้ง ถึงธรรม

กราบ 3 หน

• กราบนมัสการค่ะ..

เมื่อก่อนเคยดูหนังหรือฟังเพลง "ข้ามสีทันดร" (ไม่แน่ใจว่าใช่ไหม?)   ก็นึกสงสัยว่า..หมายถึงอะไรน่ะค่ะ?

นายขำ

• ขุดสันดอนบ่ได้         ไฉนหนอ
• ขุดไม่ขุดใช่รอ          บ่ได้
• สันดอนใช่เพียงพอ     สันดาน เปรียบเทียบ
  
• สันขวานใช่เพียงใช้    ขานแก้   โบราณ

.............

เนปาลี

สีทันดร อาจหมายถึง อุปสัคขัดขวาง หนทางไกล หรือความทุกข์ยากลำบากบางอย่างก็ได้.... ซึ่งรวมความอาจเป็นอะไรก็ได้ที่ต้องฝ่าฟันต่อสู้เพื่อพ้นไปจากสิ่งนั้น...

ศัพท์ที่มีความหมายงอกเงยแตกต่างไปจากความหมายครั้งแรก ทำนองนี้ ภาษาบาลีเรียกว่า รุฬหิศัพท์

..................

เจริญพร

นมัสการพระคุณเจ้า

ติดตามข่าว นทีสีทันดร

ท่านนายขำนำขยายให้สังวรณ์

ว่าสันดอน (ดาน)ขุดไม่ได้ถ้าไร้ธรรม///

บังหีม

ก็ทำนองนั้นแหละ... เรื่องทำนองนี้ ฟังมาตั้งแต่เล็กๆ แล้ว ใครๆ ก็พอที่จะพูดจะแหลงได้ แต่จะทำได้หรือไม่นั้น อีกเรื่องหนึ่ง... ดังที่หิโตปเทสบอกไว้ทำนองว่า...

• ผู้จดจำถ้อยคำปราชญ์ อาจเป็นครูสอนผู้อื่นได้ แต่ผู้ที่จะปฏิบัติเองได้นั้น จะมีก็แต่มหามตมันเท่านั่น..

เจริญพร

นมัสการการพระคุณเจ้า มาอ่านและลงชื่อไว้นะครับ ขอนำทรรศนะของพระคุณเจ้าไป อ้างอิงประกอบบทความ นะครับกระผม http://gotoknow.org/blog/kelvin/197742

กวิน

• อนุโมทนา...

เจริญพร