ตอนที่ ๑, ตอนที่ ๒, ตอนที่ ๓

๙ พ.ย. ๕๑

เช้าผมออกไปวิ่งรอบทะเลสาบ และชมนกนางนวลที่ทะยอยกันมาตั้งแต่เช้า   มีเกษตรกรเอาผักมาขายในสวนสาธารณะ หลายอย่าง   แล้วกลับมากินอาหารเช้า

พิพิธภัณฑ์โรงเรียนนายร้อย

รศ. จ้าวหงหยุน (Zhao Hong Yun) แห่งมหาวิทยาลัยชนชาติยูนนาน   ได้รับคำวานจาก อ. ฉัตรทิพย์ ให้มาพาผมไปชมพิพิธภัณฑ์โรงเรียนนายร้อยเก่า    ที่สร้างเมื่อปี ค.ศ. ๑๙๐๙ และเปิดสอนอยู่ ๑๙ ปี ก็ย้ายไปอยู่ที่กวางโจว โดยคำสั่งของเจียงไคเช็ก  

อ. จ้าวอธิบายว่าดินแดนยูนนานนี้มีความสำคัญมาแต่โบราณเพราะมีแร่สำคัญคือทองแดงกับตะกั่ว ที่ใช้ทำทอง บรอนซ์   ต่อมาก็สำคัญเพราะเป็นชุมทางของเส้นทางสายไหมเส้นใต้   ตอนปลายราชวงศ์ชิง ให้ฝรั่งเศสทำทางรถไฟเส้นแรกของประเทศจากคุนหมิงไปฮานอย

ประเทศจีนเป็นสาธารณรัฐปี ค.ศ. 1910 ล้มราชวงศ์ชิง    นำโดยซุนยัดเซน แต่ต่อมาซุนยัดเซนตายเพราะมะเร็งตับ   หยวนซื่อไข่ตั้งตัวเป็นจักรพรรดิ์ที่ปักกิ่ง จะนำเอาระบบศักดินากลับมา    คุนหมิงเป็นเมืองแรกที่ลุกขึ้นต่อต้าน   ยกทัพเข้าตีหยวนซื่อไข่   ทำให้เมืองอื่นๆ ใกล้เคียงเข้าร่วมต่อต้าน   จนได้ชัยชนะ  

สมัยญี่ปุ่นยึดครองจีน   มหาวิทยาลัยในปักกิ่งอพยพมาอยู่ที่คุนหมิง เรียกว่าสหพันธ์มหาวิทยาลัย   เปิดสอน และหลังประเทศเป็นคอมมิวนิสต์นักวิทยาศาสตร์ที่เรียนจบที่นี่หลายคนอพยพไปอเมริกา   และทำวิจัยจนได้รางวัลโนเบล   แสดงว่าคุณภาพการศึกษาสูงมาก

นักศึกษาของโรงเรียนนายร้อยคุนหมิงที่เด่นสุดคือจูเต๋อ นายพลคู่ใจของเหมาเจ๋อตุง    และอีกคนหนึ่งเป็นหัวหน้าลุกขึ้นปราบแก๊ง ๔ คน  และตอนหลังเป็นประธานาธิบดี

ลักษณะอาคารและการก่อสร้างของโรงเรียนนายร้อยนี้ทำให้ผมนึกถึงอาคาร รร. นายร้อย จปร. ที่ถนนราชดำเนินนอก   ซึ่งคล้ายกันมาก   ต่างกันที่สี   ของเขาสีเหลือง  ของเราสีแดง 

อ. จ้าว เป็นไทใหญ่ เมืองไต้คง ฝั่งตะวันตกของแคว้นยูนนาน ห่างออกไป ๘๐๐ ก.ม.   อยู่เหนือรัฐฉานหรือแสนหวีของพม่า   เป็นส่วนหนึ่งของอดีตอาณาจักรดอกไม้ขาว   ซึ่งเวลานี้ส่วนตะวันตกอยู่ในพม่า   ส่วนตะวันออกอยู่ในจีน    

พบนักวิชาการยูนนาน

เวลา ๑๑ น. คณะแขกของ อ. ฉัตรทิพย์มาถึงโรงแรม   คนหนึ่งคือลูกเขยของหม่าเหยา ผู้แต่งหนังสือประวัติศาสตร์ยูนนาน กับอีกท่านหนึ่ง อายุมาก เป็นผู้ร่วมแต่งหนังสือ   อีกท่านหนึ่งเป็นศาสตราจารย์ของมหาวิทยาลัยยูนนาน ชื่อ Qu Ming-an   เอากล้องมาถ่าย ทั้งวิดีโอและภาพนิ่ง   เราเดินไปภัตตาคาร He Feng Suan   โดย อ. จ้าวร่วมด้วย   ไปสนทนาแลกเปลี่ยนหนังสือกัน พร้อมกับรับประทานอาหารเที่ยง    อ. ฉัตรทิพย์ ถามคำถามเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างฮั่นกับชนกลุ่มน้อยในยูนนาน   ได้รับคำตอบว่าคนฮั่นก็รับวัฒนธรรมจากชนกลุ่มน้อยด้วย   เพราะนี่เป็นวัฒนธรรมชายแดน อยู่ห่างจากเมืองหลวง 

พิพิธภัณฑ์มณฑลยูนนาน

ตอนบ่าย อ. ฉัตรทิพย์พักที่ห้อง   อ. เจีย พาคณะ ๓ คนไปชมพิพิธภัณฑ์มณฑลยูนนาน (Yunnan Provincial Museum www.tptea.com)    เป็นอาคาร ๓ ชั้น สัญญลักษณ์เสือขบควายอยู่ริมถนนหน้าอาคาร   เราไปดูเรื่องราวของอาณาจักรเตียน มีศิลปวัตถุที่เพิ่งขุดค้นพบเมื่อ ค.ศ. ๑๙๕๕   เตียนเป็นอาณาจักรเก่ากว่า ๒ พันปี   อยู่ในยูนนานบริเวณทะเลสาบเตียน เริ่มเมื่อ ๒,๔๘๙ ปีมาแล้ว เป็นเวลา ๒๖๐ ปี ถึงเมื่อ ๒,๒๒๙ ปีก่อน   เป็นวัฒนธรรมสำริด  มีกลองมโหรทึก และศิลปวัตถุทำด้วยสำริด เป็นจุดเด่น   เป็นชนเผ่าที่นับถือวัว และใช้ม้าเป็นพาหนะ   พลเมืองของอาณาจักรเตียนมีหลายชนชาติ   การแต่งกายก็มีหลายแบบ   ชุดพิธีการสวมตุ้มหูขนาดใหญ่มาก   มีศิลปะสำริดแสดงการทอผ้าแบบใช้เท้า

วัฒนธรรมต้าลี่ หรือหนองแส หรือน่านเจ้า เริ่ม ๑,๓๕๙ ปีมาแล้ว มีจักรพรรดิ ๒๒ องค์ จนถึงเมื่อ ๗๕๕ ปีมาแล้ว  นับถือศาสนาพุทธมหายาน   อ. เจียบอกว่าน่านเจ้าไม่มีทางเป็นบรรพบุรุษไทยปัจจุบัน   เพราะไม่มีเค้าของศาสนาพุทธมหายานติดมาที่ไทยปัจจุบันเลย   ศิลปวัตถุคล้ายสมัยปัจจุบันมาก เช่นงาช้างสลัก ละเอียดงดงาม   พระโพธิสัตว์ท่าสังวาส   กรุใส่พระธาตุพระพุทธเจ้า

ต้าลี่อยู่ห่างคุนหมิงไปทางทิศตะวันตก ๔๐๐ ก.ม.

มีห้องแสดงอัญมณีเครื่องประดับ  เครื่องเงิน เครื่องทอง งาช้าง   ฝีมือประณีตงดงามมาก

ชั้นล่างมีการแสดงภาพวาดด้วยพู่กันจีน   ผมแวบไปถ่ายรูประหว่าง อ. เจียกับคุณจรรยาหาซื้อหนังสือให้ อ. ฉัตรทิพย์

ที่หน้าอาคารพิพิธภัณฑ์มีต้นเต่าร้างที่ออกทะลายยาวกว่าเมตร   ผมไม่เคยเห็นทะลายเต่าร้างยาวขนาดนี้เลย  

ออกจากพิพิธภัณฑ์ เราไปแวะซื้อผลไม้ที่ตลาดสดใกล้บ้าน อ. เจีย    คนมากจริงๆ จอแจมาก และสินค้าก็มาก   ดูจะมีทุกชนิด    หมออมราติดใจลูกเกาลัดที่ซื้อมาจากร้านขายในสวนสาธารณะเมื่อเช้า    ที่จริงเธอสนใจลูกพลับด้วย   แต่พลับจีนขนยาก เพราะเละง่าย จึงไม่ได้ซื้อ  

ค่ำเราไปกินอาหารกวางตุ้ง ชื่อร้านแปลเป็นภาษาไทยว่า ราชาโจ๊ก   เป็นร้านมี ชื่อเสียงและมีสาขาหลายเมือง   ที่คุนหมิงมี ๑๐ สาขา   เราไปกินที่สาขาชื่อแปลเป็นไทยว่า อู่ข้าวอู่น้ำ   อาหารที่อร่อยมากก็คือโจ๊ก   อ. เจียสั่ง ไก่นึ่ง  มะเขือ  ก๋วยเตี๋ยวผัดซีอิ๊ว  แกงจืดกระดูกหมูฟักเขียว  เต้าหู้ทรงเครื่อง   แกงจืดเต้าหู้อ่อน   ผัดถั่วกับผัก  และเสียว หลุงเปา (เสียว = เล็ก,  หลุง = เข่ง,  เปา = ห่อ) ลักษณะเป็นคล้ายขนมจีบ   คือมีแป้งห่อไส้และมีน้ำอยู่ในห่อด้วย   รวมแล้วอาหารอร่อยทุกอย่าง   และ อ. เจียเป็นนักสั่งอาหารสุขภาพ   คือมีผักมาก เนื้อสัตว์น้อย   

วิจารณ์ พานิช

๙ ต.ค. ๕๑  ปรับปรุง ๑๐ พ.ย. ๕๑

โรงแรม Green Lake, คุนหมิง

	1. พิพิธภัณฑ์โรงเรียนนายร้อยคุนหมิง
	2. ภายในพิพิธภัณฑ์โรงเรียนนายร้อย
	3. ภาพแสดงการลุกขึ้นต่อต้านการฟื้นระบบศักดินา ของหยวนซื่ข่ายในปี ค.ศ. 1912
	4. รศ. จ้าวหงหยิน ไกด์กิตติมศักดิ์ของเรา
	5. ภาพถ่ายแสดงการซ้อมรบสมัย 100 ปีก่อน
	6. พิพิธภัณฑ์มณฑลยูนนาน
	7. ยูนนานมีแร่ดีบุกและทองแดงจึงเกิดวัฒนธรรมเครื่องสำริดเป็นแหล่งกำเนิดกลองมโหรทึก
	8. หมอนโลหะสำหรับทรงผมมวย
	9. กลองมโหรทึกแสดงรูปเจ้านายแวดล้อมด้วยบริวารที่กำลังทอผ้าและทำกิจกรรมอื่นๆ
	10. ประติมากรรมโลหะเลื่องชื่อของอาณาจักรเตียน ที่กลายมาเป็นสัญลักษณ์ของพิพิธภัณฑ์มลฑลยูนนาน
	11. อาณาจักรน่านเจ้านับถือพุทธมหายาน
	12. พระโพธิสัตว์ปางสังวาสในห้องน่านเจ้า
	13. หลวงพ่อสังกัจจายน์เล่นกับเด็ก
	14. ภาพวาดพู่กันจีนจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์
	15. ตลาดผลไม้
	16. อ.ฉัตรทิพย์มอบหนังสือให้ลูกเขยของหม่าเหยา
	17. นักวิชาการร่วมกันชื่นชมหนังสือและสนทนาวิชาการ
	18. อาหารค่ำที่ร้านอาหารกวางตุ้ง