ทุกเช้าผู้เขียนมาที่มหาวิทยาลัยประมาณ 7.00น.(อย่าคิดว่าขยันนะครับ เพราะสอนคาบแรกประมาณ 8.00น. ฮ่าๆๆ) วันก่อนสังเกตเห็นว่า ที่ร้านน้ำมีน้ำแปลกๆๆด้วย(ก็มันสีแดงอมชมพู) ถามเจ้าของร้านได้ความว่า มันคือน้ำฝาง เอามาจากกาญจนบุรี(แป่ว บ้านเราเอง ทำไมไม่รู้จัก)
ด้วยความอยากรู้เลยขอถ่ายน้ำและเปลือกไม้ไว้ดังภาพ
เมื่อไปค้นใน Google ใช้เป็นภาษาไทยและภาษาอังกฤษ พบว่า ไม้ฝางมันเป็นไม้ที่ เคยเป็นสินค้าออกที่สำคัญในสมัยอยุธยาเชียว (แม่เจ้าโวย ทำไมเราไม่รู้จักหว่า) เคยเป็นเครื่องบรรณาการไปถวายพระเจ้ากรุงจีน และเคยเป็นสินค้าผูกขาดโดยรัฐเสียด้วย
ผู้เขียนด้วยความอยากรู้เลยไปค้นต่อ ได้สรรพคุณมาแบบนี้
ต้นฝาง
General name (ชื่อทั่วไป) : ต้นฝาง
Local name (ชื่อพื้นเมือง) :
Science name (ชื่อวิทยาศาสตร์) : Caesalalpinia
sappan Linn.
Type (ชื่อวงศ์) : LEGUMINOSAE
Common name (ชื่อสามัญ) : Sappan Tree, Sappan wood
Look (ลักษณะวิสัย) : ไม้ต้น
Special (ลักษณะพิเศษ) : ออกดอกเป็นสีเหลือง
ตรงกลางสีแดง
Teacher (ขยายพันธุ์) : เมล็ด
Use (ประโยชน์) : แก่น - รสขมฝาด ต้นเอาน้ำดื่ม บำรุงโลหิต
แก้ปอดพิการ แก้ร้อนใน กระหายน้ำ แก้ท้องร่วง แก้ธาตุพิการ แก้กำเดา
แก้โลหิตออกทางทวารหนัก แก้เสมหะ มีสาร brazilin
ให้สีชมพูอมส้ม ใช้ย้อมผ้าไหม เป็นสีผสมอาหาร
เนื้อไม้-ทำเครื่องเรือน
ได้ภาษาอังกฤษเป็นของแถม มาด้วย ปรากฏว่าเป็นยาสมุนไพร รักษาได้หลายอย่าง มิน่าเขาถึงเอามาทำ น้ำดื่ม แต่ทำไมไม่ค่อยพบในที่ร้านอื่นๆๆไม่ทราบ (เข้าใจว่าคงหายาก จากการสัมภาษณ์เจ้าของร้าน บอกว่าไปรับมาจากชาวปกากะญอ(ชาวกระเหรี่ยง)ที่จังหวัดกาญจนบุรี
Decoction
of wood and bark used for tuberculosis, diarrhea, dysentery,
postpartum tonic, skin infections. and anemia.
Seeds used for stomach aches and nervous disorders.
Decoction of wood used postpartum as
tonic.
ผู้เขียนเลยได้ความคิดว่า เราหนอก็คนไทย ทำไมองค์ความรู้ในเรื่องของยาสมุนไพรเรามีน้อยนัก เราสั่งยาจากต่างประเทศมาปีละหลายล้าน ตัวอย่างแค่ยาถ่ายท้องเรามีใบระกา มีฝักคูน มีขี้เหล็กฯลฯ ยาสมุนไพรบางชนิดให้ผลดีกว่ายาที่เป็นสารเคมี ผู้เขียนเคยปวดท้อง(กินเห็ดตีนแรด มากไปหน่อย ) ไม่ใช่ผู้เขียนคนเดียว ยังมีท่านอาจารย์ไร้กรอบ พี่ทวีสินด้วย(แหมทั้งสองท่านฟอร์มไม่บอก นึกว่าเป็นคนเดียว) พี่จุ๋มเอาขมิ้นชันให้กินไม่นานก็หาย เลยอยากบอกว่า เรามาช่วยกันหาความรู้เกี่ยวกับยาสมุนไพรมาเผยแพร่กันดีไหมครับ….จะได้เป็นประโยชน์แก่บุคคลอื่นๆต่อไป…ขอบคุณครับ…
ขอบคุณข้อมูลจาก
http://en.wikipedia.org/wiki/Sappanwood
http://www.stuartxchange.org/Sapan.html
http://www.dnp.go.th/botany/web_dict/detail.aspx?words=%E0%B8%9D%E0%B8%B2%E0%B8%87&typeword=group
ขอบคุณแม่ค้าร้านน้ำใจดี ที่ช่วยทำให้รู้จักสมุนไพรไทยเพิ่มขึ้น
เพิ่งได้ยิน อยากดื่มโลหิตไม่ค่อยดีต้องบำรุง ผ่านมาเอามาฝากบ้างฮิ รักษาสุขภาพหน่อยอย่าคุยดึก มีงานของสังคมให้ทำอีกแยะ...อิอิ
เพิ่งได้ยินชื่อครับ แต่ทึ่งจริงๆ สินค้นส่งออกนะเนี๊ยะ
ขอบคุณที่นำมาเล่า และเขียนให้อ่าน ได้รู้ว่าไม้ฝางคืออะไร ประโยชน์หลายประการ และแก่นที่มา เหมือนรายการกบนอกกะลาที่ตามให้รู้ถึงแก่น หรือต้นตอของมันเลยค่ะ
ตอนแรกก็เข้าใจว่า โอ้...ขยันจัง
พี่เกศ
สวัสดีค่ะ ขอบคุณมากเลยค่ะ อาจารย์ วันนี้ได้รู้จัก "น้ำฝาง" แล้วค่ะ ตอนแรกนึกว่าชื่อแฟนอาจารย์ อิอิ
สวัสดีค่ะ
* ดีนะคะที่กินเห็ดตีนแรด...ขมิ้นชันจึงเอาอยู่
* คณพรรณา เคยกินเห้ดอะไรไม่รู้..หลานๆอย่างผสมกัน..เกิดอาการแพ้ท้องเสียและอาเจียร...ต้องขุดหลุมฝังไปครึ่งตัว...ชาวบ้านอ. ส่องดาว...เขาช่วยไว้ทัน...อิอิ
* เห็นด้วยเป็นอย่างยิ่งเรื่องความรู้เกี่ยวกับสมุนไพรไทย
* รักษาสุขภาพด้วย...วันอาทิตย์นี้คุณปรีดาจะมาพบครูพรรณา..... ให้??????...อิอิ
*****ขออภัยที่เปิดบันทึกของเด็กๆ ตอบ...ลืมค่ะมีหลายจอมาก...ช่วยลบของเด็กๆออกด้วยนะคะ...ว่าไปกี่บันทึกแล้วก็ไม่รู้...เขาจะว่าเด็กแก่แดดหรือเปล่าน้อ...*****
เข้ามาชมไม้ฝางด้วยครับท่านขจิต ต้องขอขอบคุณที่เสริมปัญญาให้ครับ
ที่อุตรดิตถ์มีวัดพระฝาง ซึ่งมีพระพุทธรูปทรงเครื่องที่ถือว่าสวยที่สุดในประเทศไทย(องค์จำลอง)แต่องค์จริงถูกนำไว้ที่กรุงเทพ
ที่เมืองพระฝางนี้เป็นที่ตั้งของก๊กเจ้าพระฝาง(ในสมัยเสียกรุงครั้งที่2)และเป็นก๊กสุดท้ายที่สมเด็จพระเจ้าตากสินปราบได้
ผมไม่แน่ใจนะว่าชุมชนพระฝางนี้จะเกี่ยวข้องกับไม้ฝางหรือไม่ เพราะส่วนใหญ่ชื่อหมู่บ้าน ตำบลจะมีที่มาจากสิ่งต่างๆที่สำคัญๆในท้องถิ่นนั้นๆ
โหย ชื่อแฟนแปลกจัง คิดได้ไง.. คะ
สวัสดีค่ะ อ.ขจิต
ไม้ฝาง เพิ่งจะเคยเห็นเหมือนกัน ต้นกำเนิดมาจาก กาญจนบุรี
ขอบคุณมากค่ะ
น่าสนใจ อาจารย์ อย่าผม วัยรุ่น ยุค ใหม่ ไม่รู้เรื่องกับสมุนไพร ไทยเลย
เสียดาย เกิดมาช้าไป ไม่ทันยุค
ขอบคุณค่ะอาจารย์
นำสิ่งดีๆ มาเล่าสู่กันฟัง...เพิ่งเคยได้ยินเหมือนกันค่ะ
แล้วรสชาติเป็นอย่างไรบ้างคะ อาจารย์ลองชิมดูหรือยังคะ
สวัสดีครับ
สวัสดีครับ
ไม้ฝางนี่เขาเอามาทำนำยาอุทัยครับ สมัยนี้เขาเอาน้ำฝางมาใส่หลอดเล็กขาย ให้วัยรุ่นเอาไปทาริมฝีปาก ให้ปากแดง และเอามาทาแก้ม ให้มีสีแดงเรื่อๆ เป็นการนำเอาภูมิปัญญาพื้นบ้านมาใช้แทน ลิปสติก ครับ
ที่ศูนย์ฯ เวลามีการอบรมก็มักจะต้มน้ำฝางให้ผู้เข้ารับการอบรมดื่มแทนน้ำเปล่าครับ เติมน้ำตาลนิดๆพอปะแล่มๆ
ร้านขายยาไทยจะมีขายครับ ราคาไม่แพง ซื้อสัก ห้าบาท ก็เอามาต้มกินได้หลายหม้อ หม้อแรกๆ ใส่ลงไปสักชิ้นก็พอ ดูว่าสีแดงงออกมามากไหม น้ำแรกสีจะแดง แต่หากน้ำที่สองหรือสาม สีของน้ำจะเปลี่ยนไปครับ แต่ก็กินได้ตามปกติครับ
พี่ ค่ะ
น้องทราบมาว่า ฝางนะ เค้านิยมกินในแม่ลูกออ่อนเด้ แบบว่า คลอดลูกใหม่ๆ นะ
เพื่อให้มีน้ำนม
อย่ากินเยอะเด้อ น้ำนมจะไหลเด้
อิ อิ อิ (พูดเรื่องจริงนะเนี้ย)
เข้ามาอ่านครับ อาจารย์ขจิต
ไม้ฝางเข้ายาสมุนไพรได้หลายอย่างครับ
ที่ปักษ์ใต้หมอสมุนไพรจะเรียกว่าแก่นฝางกันครับ
สวัสดี น้องขจิต
ขอภาพแบบตรงๆด้านข้าง ให้เห็นน้ำและสีด้วยกันได้มั๊ย มองตั้งนานเล่นให้มองแนวตั้งๆๆดูไม่ออก พี่ไม่คุ้นกับคำว่า"ฝาง" แต่สนิทสนมกับคำว่า"ขวาง" เช่น "ขวางโลก"ทำนองนั้น
แวะมาทักทายค่ะ ยังไม่ได้หายไปใหนค่ะ
ต้องเรียกว่า "ใกล้เกลือกินด่าง" ค่ะน้องขจิต
อิๆๆ....ได้ทีขี่หมูไล่..
ว๊าย... ลิงขึ้นต้นมะพร้าวไปเอากล้วย ก๊ากๆ ขำๆ อาจารย์ป่วยอย่างหนักจริงๆ ต้องหาเวล่พักผ่อนอย่างเร่งด่วน ขำๆ
สวัสดีครับ อ.ขจิต
เป็นอย่างไรบ้างครับ สบายดีไหม
สมุนไพรไม้ฝางผมก็เคยได้ยินเช่นกันครับ
ผมว่าน่าจะมีสมุนไพรไทยอีกมากนะครับที่ยังรอการค้นพบอยู่
แต่เราอาจจะไม่ได้ใส่ใจอะไรมากมายนัก จึงทำให้เรามองไม่ค่อยเห็นความสำคัญของมันเท่าที่ควร เหมือนสุภาษิตที่ว่า ใกล้เกลือกินด่าง
เป็นกำลังใจให้ครับผมรักษาสุขภาพด้วยนะครับ
ผมเคยไปดื่มมาแล้วที่บ้าน ลุงทองเหมาะเกษตรกรดีเด่น ชาวศรีประจันต์ สุพรรณบุรี ครั้งที่ตามลุงเอก ป้าจุ๋ม ครูหมู พานักศึกษาปริญญาโทไปเรียนเรื่องเศรษฐกิจพอเพียง
เพิ่งเคยได้เห็น(ไม่ชัด,นะคะ อ.ขจิต) เพิ่งเคยได้ยิน
ขอบคุณมาก ๆ ค่ะ
แล้วสมุนไพรชนิดใดหนอ..ที่ปลูกไว้รอให้สาว ๆ มาเกี้ยว
...ฮา...
ไปดีกว่า . !
อาจารย์ขจิตคนสมัยใหม่ค่ะ ไม่รู้จักฝาง ซึ่งเป็นส่วนผสมในน้ำยาอุทัย ที่พักหนึ่งสาวๆเขาเอามาทาแก้มแดงๆแทนบลัชออนสมัยใหม่
พี่เคยดื่มน้ำต้มไม้ฝาง หมอยาสมุนไพรท่านว่าช่วยบำรุงโลหิตดีค่ะ
อิ อิ หนุ่มกะเหรี่ยง ดื่มน้ำอุทัยทิพย์ สีชมพูอมแดง ? คะ
.... รสชาติเป็นยังไง ค่ะท่านพี่ ....
ต้องฝาดๆ แต่จะฝาดประมาณน้ำใบบัวบก? ค่ะ
... เพราะหนุ่มขจิต โจ บาเอ จะคุ้นกับน้ำใบบัวบก ดี? คะ
เคยได้ยินว่าใช้รักษาอาการขาดธาตุเหล็ก
แวะมาเยี่ยมครับ
เพื่อนจากเมืองกาญ (หนูมะขาม) ก็เคยเอามากินค่ะบอกว่าแก้ปวดประจำเดือนได้