สอนคุณธรรมอย่างไร
ให้มีความพอเพียง
บทที่ 13/12
คุณธรรมต่อตนเอง ครอบครัวและสังคม
จุดประสงค์ : เพื่อรู้ รัก และฝึกจนเคยชิน
นิทานคติ เรื่อง : สาวยุโรปกับหนุ่มแอฟริกัน
แอนเดรียเติบโตในเมืองใหญ่ที่ทันสมัยแห่งหนึ่งในยุโรป ดินแดนที่เสรีและเปิดกว้างต่อความคิดและการแสดงออกของมนุษย์ เธอเป็นคนเก่ง ในช่วงที่ยังเรียนอยู่ เธอเป็นเด็กกิจกรรมที่มุ่งมั่นแต่ก็สามารถที่จะเรียนได้ดีด้วยเช่นกัน ครอบครัวของเธอเป็นหนึ่งในตระกูลที่สืบเชื้อสายมานานตระกูลหนึ่งของประเทศ ฐานะทางบ้านของเธอก็ถือว่าดี และเมื่อแอนเดรียจบการศึกษาในระดับปริญญาตรีในสาขาทางด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ ซึ่งเป็นสิ่งที่คาดว่าจะเป็นยุคใหม่ของโลก คนรอบข้างเชื่อว่าแอนเดรียคงจะทำงานกับบริษัททางด้านคอมพิวเตอร์ขนาดใหญ่ของยุโรปแห่งหนึ่งแน่นอน
แต่แล้วเรื่องราวกลับพลิกผัน เมื่อแอนเดรียเรียนจบ เธอขออนุญาตครอบครัวเพื่อไปเที่ยวยังประเทศในแอฟริกาเพียงคนเดียว แม้จะได้รับการทัดทานอย่างไรก็ตาม แอนเดรียยังคงติดต่อกับบริษัททัวร์ให้จัดโปรแกรมทัวร์ให้กับเธอ และเธอก็เลือกไปยังประเทศที่ทุรกันดารยิ่ง ผู้คนยังอยู่กันแบบชนเผ่า ความเจริญมีอยู่แต่เพียงเมืองหลวงของประเทศเท่านั้น
เมื่อแอนเดรียเดินทางไปถึง เธอได้พบกับชายหนุ่มชาวแอฟริกันผู้หนึ่ง ชื่อ เดกัฟ ซึ่งมาทำหน้าที่คนนำเที่ยวท้องถิ่นให้กับเธอ เขาเป็นชาวแอฟริกันพื้นเมือง ที่โชคดีได้รับการช่วยเหลือส่งเสริมจากหมอสอนศาสนาชาวอเมริกันในการส่งเข้าโรงเรียน เขาจบมหาวิทยาลัยจากประเทศเพื่อนบ้าน และกลับมาที่ชนเผ่าของเขาเพื่อช่วยให้คนในชนเผ่ามีความเป็นอยู่พื้นฐานที่ดีขึ้นบ้าง งานนำเที่ยวจึงเป็นงานเสริมของเขาเพื่อหารายได้เพื่อการดำรงชีวิต แต่ส่วนใหญ่เขาจะอยู่แต่ในเผ่าของตนเอง และใช้ชีวิตแบบชนเผ่าอย่างแท้จริงเช่นกัน
เมื่อเดกัฟนำแอนเดรียไปเที่ยวยังผืนป่า ทะเลทรายและเข้าพักยังกระโจมดินของชนเผ่าต่างๆ แอนเดรียรู้สึกว่านี่เป็นอีกโลกหนึ่งที่เธอไม่เคยรู้จัก แต่กลับเป็นความสุขที่เรียบง่ายที่เธอถวิลหา ดังนั้นแอนเดรียจึงยืดเวลาในการเดินทางกลับประเทศ และขอให้เดกัฟสร้างกระโจมดินให้เธอที่ชนเผ่าของเข้า ซึ่งเดกัฟก็เต็มใจทำให้ เพราะว่าทั้งคู่ดูเหมือนจะพูดคุยกันได้อย่างเข้าใจกัน แอนเดรียต้องเดินทางไปยังเมืองหลวงของประเทศเพื่อต่อวีซ่าทุก 3 เดือน ซึ่งระยะเวลาการเดินทางแต่ละครั้งกินเวลาหลายวันทีเดียว แต่ก็ไม่ทำให้เธอรู้สึกลำบากแต่อย่างใด
เดกัฟสอนให้แอนเดรียใช้ชีวิตแบบชนเผ่าเช่นเดียวกับเขา ซึ่งแอนเดรียก็ทำได้อย่างดี ในไม่ช้าทั้งคู่ก็รักกัน แอนเดรียส่งข่าวดีนี้ให้กับพ่อและแม่ของเธอ แน่นอนว่าได้รับการคัดค้าน แต่ด้วยวัฒนธรรมของครอบครัวที่ให้อิสระทางความคิดและการกระทำ แอนเดรียยืนกรานและแต่งงานกับเดกัฟ ทั้งคู่ใช้ชีวิตร่วมกันอย่างมีความสุขในกระโจมดิน ทั้งสองมีงานหลักคือการส่งเสริมคุณภาพชีวิตและสุขอนามัยแก่ชนเผ่าของเดกัฟและเผ่าข้างเคียง มีงานรองคือการนำเที่ยวแก่ชาวต่างชาติที่สนใจท่องเที่ยวในดินแดนป่ากึ่งทะเลทรายแถบนั้น และด้วยความรู้ของแอนเดรีย ทำให้เธอติดต่อกับองค์กรเอกชนเพื่อการพัฒนาในยุโรปและได้รับทุนบริจาคเพื่อการทำงานเพื่อเพื่อนมนุษย์ในแอฟริกาของเธอได้
ต่อมาเรื่องของเธอเป็นที่รู้ของสื่อมวลชน มีนักข่าวไปสัมภาษณ์เธอหลายครั้ง ซึ่งแอนเดรียก็ให้การต้อนรับเป็นอย่างดี คำถามที่ได้ยินบ่อยๆ ก็คือ
“ทำไมถึงยอมละทิ้งอนาคตที่ก้าวหน้าและ ความสะดวกสบายมาอยู่ในที่ๆ ความเจริญยังมาไม่ถึงเช่นนี้”
“อะไรทำให้แอนเดรียมีความสุขในชีวิตประจำวัน”
“แอนเดรียมีความสุขกับครอบครัวชาวแอฟริกันหรือเปล่า”
“ครอบครัวที่ยุโรปคิดเห็นอย่างไรกับเรื่องนี้”
“ทำไมแอนเดรียจึงชอบชีวิตที่เรียบง่ายนี้”
แอนเดรียสามารถตอบได้ด้วยคำตอบที่เธอและเดกัฟค้นพบร่วมกัน คำตอบที่ทำให้คนถามต้องอมยิ้มในที และชื่นชมต่อความรักของคนทั้งสองที่มีต่อโลกใบนี้
ลองทายถึงคำตอบแล้วจะรู้ว่าคุณเองก็สามารถที่จะรักตัวเอง รักเพื่อน ครอบครัวและมนุษย์ชาติได้เช่นกัน
ช่วยกันขยายความเพื่อสร้างความเข้าใจ
๑) ให้ช่วยกันหาคติพจน์และสุภาษิตส่งเสริมความมีคุณธรรมต่อตนเอง ครอบครัวและสังคมที่ง่าย และทำได้จริง
๒) ให้ช่วยกันหาคำสอนของศาสนาต่างๆ ที่กล่าวถึงความมีคุณธรรมต่อตนเอง ครอบครัวและสังคม
ในทั้งสองกรณีให้มีอาสาสมัครรวบรวมบันทึกไว้ เพื่อทำเอกสารแจกให้เก็บไว้ โดยลงวันที่ไว้ด้วย
ฝึกคุณธรรม
๑) ฝึกรู้รอบ : เรื่องนี้เหมาะสมสำหรับสอนเรื่องความมีคุณธรรมต่อตนเอง ครอบครัวและสังคมหรือไม่ อย่างไร
๒) ฝึกแข็งขัน : เราจะทำสิ่งต่างทีถือได้ว่ามีคุณธรรมต่อตนเอง ครอบครัวและสังคมได้เหมาะสมได้อย่างไร มีความมุ่งมั่นที่จะทำแค่ไหน
๓) ฝึกพอเพียง : การมีคุณธรรมต่อตนเอง ครอบครัวและสังคมอย่างไร จึงเรียกว่าทำได้อย่าง พอเพียง - อย่างไรเรียกว่าขาด - อย่างไรเรียกว่าเกิน
๔) ฝึกความยุติธรรม : การมีคุณธรรมต่อตนเอง ครอบครัวและสังคมที่ดำเนินไปอย่างมีความยุติธรรมเป็นอย่างไร ให้ช่วยกันยกตัวอย่าง
กิจกรรมสันทนาการ
๑. ให้อาสาสมัครนึกจินตนาการถึงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในเรื่อง และลองนึกถึงเรื่องราวของผู้คนรอบข้างในสังคมที่สามารถเทียบเคียงได้กับเรื่องราวในนิทาน ลองเล่าและขยายความกัน ช่วยกันหลายคน จะได้มีความสุขจากเรื่องราวเหล่านั้น
เอนก สุวรรณบัณฑิต ที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการคุณธรรมและจริยธรรม
สภานิติบัญญัติแห่งชาติ
เอกสารคุณธรรมและจริยธรรมของสภานิติบัญญัติแห่งชาติ
ปรับจากหนังสือ Discovering the Real Me, Universal Peace Federation Edition
บูชาความรักดีมากครับและให้ความหมายความรู้สึกต่อความรักและคนรอบข้างได้ดีครับ